DSC02777

I. Wczesnoprzyrodniczy racjonalizm grecki

One zaś cię utwierdzą na drodze do boskiej cnoty — świadkiem ten, który wszczepił w naszą duszę ideę czwórki, będącej źródłem wiecznotrwałej natury.

Ale i rąk przykładaj do dzieła, lecz najpierw módl się do bogów, aby je doprowadzili do skutku. Jeżeli będziesz się trzymał tych zasad, poznasz właściwości natury nieśmiertelnych bogów i ludzi śmiertelnych — i jaka różnica ich dzieli, i co wspólnego z sobą ich łączy. Poznasz boskie prawa w naturze i jak podobna jest ona w każdej swej części. I ani nie będziesz spodziewał się tego, co nie jest możliwe, ani nie będzie przed tobą ukryte, co spełnić się może. Poznasz, jak ludzie doznają nieszczęść, których sprawcami są sami. Biedni! Skoro ani nie widzą dobra, ani nie słyszą, choć blisko jest przy nich! A niewielu jest takich, którzy potrafią wybawić się z nieszczęść. Taki jest los śmiertelnych, który zaślepia ich myśli, że podobnie jak krążki toczą się w tym i w tamtym kierunku i że niezliczone znoszą cierpienia. Groźnym towarzyszem jest tkwiący w nich od urodzenia duch sprzeciwu, który im szkodzi z ukrycia. Nie należy go budzić, ale z dala unikać.

Ojcze Zeusie! Od iluż nieszczęść uwolniłbyś wszystkich, gdybyś ludziom objawił, jaka w każdym z nich drzemie natura! Ty jednak bądź dobrej myśli. Boski jest rodowód śmiertelnych. Święta natura odsłania i ukazuje im wszystko. I jeśli coś i ty z tego zrozumiesz, zachowasz moje nauki. I uleczysz swą duszę, i uwolnisz od męki.

Wystrzegaj się zakazanych potraw. Wiedz, że jest to część oczyszczalnych obrzędów i wyzwolenia duszy od złego. Rozważ to wszystko. Za najwyższego przewodnika obierz dla siebie rozum, dar bogów. Kiedy zaś rozłączysz się z ciałem i ulecisz w przestwór eteru, staniesz się nieśmiertelny, nieskazitelny jak Bóg i nie podlegający już śmierci.

2. HIPPASOS Z METAPONTU

Hippasos z Metapontu żył ok. V wieku p.n.e., pitagorejczyk, podobno wykluczony ze szkoły za złamanie milczenia i ujawnienie tajemnic Związku. W poglądach zbliżony do Heraklita interpretowanego według założeń filozofii pitagorejskiej. (Fragmenty w Yorsokr.).