DSCF5700
JERZY KOCHANOWSKI
O kształt polskiej policji—styczeń 1917—listopad 1918
Wybuch I wojny światowej przyniósł po raz pierwszy od ponad pięćdziesięciu lat możliwość utworzenia na terenie Królestwa Polskiego polskich organizacji policyjnych. Pierwsze, ochotnicze milicje i straże powstały w latach 1914—1915, w czasie wycofywania się Rosjan z Królestwa K Obywatelskie organizacje bezpieczeństwa miały pełnić swoje obowiązki tymczasowo — do chwili powrotu władz carskich1 2. Wojna przekreśliła te plany, pozostawiając całe Królestwo Polskie pod okupacją austriacko-niemiecką na ponad trzy lata.
Okupanci obejmując władzę w Królestwie zastali w wielu miejscowościach zorganizowaną już służbę bezpieczeństwa. Mogli problem ten rozwiązać w dwojaki sposób — likwidując lub też utrzymując milicje i stopniowo je uzależniając. Zdecydowano się na drugie rozwiązanie, z jednej strony licząc się z nastrojami ludności, a z drugiej uzupełniając polskimi jednostkami własne, słabe jeszcze oddziały żandarmerii i policji. W miarę krzepnięcia władz okupacyjnych zamieniano stopniowo utrzymane milicje w płatne, regularne jednostki o znacznie ograniczonych kompetencjach. Np. przekształconą ze Straży Obywatelskiej Milicję Miejską miasta stołecznego Warszawy pozbawiono uprawnień policji kryminalnej, obyczajowej i politycznej; funkcje jej ograniczono do policji ruchu miejskiego, handlu, sanitarnej i przemysłowej 3.
Zaważyło to na stanie bezpieczeństwa kraju, zagrożonego wzrastającą liczbą przestępstw 4. Dopiero w końcu 1916 r. niektórym z polskich milicji przyznano prawo dokonywania rewizji, ale w takiej sytuacji, gdy policja niemiecka natrafiła na szczególnie trudny przypadek, którego nie
W miarę opuszczania przez Rosjan terenów Królestwa znoszono także miejscową policję. Tylko we wrześniu 1914 r. do warszawskiej służby bezpieczeństwa włączono policje Kielc i Kalisza oraz powiatów — pińczowskiego, olkuskiego, wło-szczowskiego, stopnickiego, mławskiego, ciechanowskiego, wieluńskiego, sieradzkiego i będzińskiego. Ich miejsce zajmowały ochotnicze milicje, organizowane najczęściej za zgodą i z pomocą władz rosyjskich. Największe obywatelskie straże powstały w Zagłębiu Dąbrowskim i Łodzi. Por. W. Strzelecki, Bezpieczeństwo na ziemiach Polski, Warszawa 1934, s. 168 nn.; „Kurier Warszawski” nr 241 z 1 września, nr 268 z 28 września, nr 270 z 30 września 1914.
Np. policję warszawską wysłano początkowo niedaleko za linię frontu i dopiero gdy okupacja niemiecka się przedłużyła, ewaukowano ją do Trebizondy, gdzie podobno aż do rewolucji lutowej istniały etaty „warszawskich cyrkułów”. Por. M. Jankowski, Pierwsze dni okupacji niemieckiej, [w:] Warszawa w pamiętnikach pierwszej wojny światowej, Warszawa 1971, s. 132; „Zorza” 1916, nr 22.
* W. Szwarc, Podstawy prawne działalności policyjnej okupacyjnego zarządu cywilnego w Generalnym Gubernatorstwie i organizacja jego aparatu wykonawczego 1915—1918, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, 1975, se-ctio G, vol. XX, s. 111, 113 n.; Sprawozdanie Komitetu Obywatelskiego m. Warszawy za rok 1916 do czasu likwidacji, Warszawa 1917, s. 10.
i4 JC ■ *' 1 y * * ~,
PRZEGLĄD HISTORYCZNY TOM LXXVII, 1986, ZESZ. 3
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Koncepcje mocarstw zaborczych wobec sprawy polskiej 1914-1918 W momencie wybuchu I wojny światowej s
skanowanie0090 Zawiszacy Postać Zawiszy Czarnego jest wzorem dla polskich harcerzy i harcerek. Podcz
Gazety wojenne? Wojsko Polskie w Wielkiej Brytanii A Z E T Y Unikalna kolekcja z // wojny światowe
Język polski w XX wieku 1. Wpływ II wojny światowej na jęiyk polski. (Irena Bajero
DSCF5702 484 JERZY KOCHANOWSKI Sprawa ta została ponownie podjęta przez TRS podczas rozpatrywania w
31440 skanuj0001 (588) Jerzy Kochanowicz W 1761 r. redakcję przejął Franciszek Bohomolec, który nada
DSCF5704 488 JERZY KOCHANO wam! pułkownik, podpułkownik, major, kapitan, porucznik, podporucznik sie
DSCF5705 490 JERZY KOCHANOWSKI ^nI kompleksowym szkoleniu. Jan Stecki złożył ppłk. Gamppowi pr0uH zo
DSCF5708 492 JERZY KOCHANOWSKI skim. Sommer nie potrafił dokładnie określić daty. Dopiero 9 lis to t
DSCN2593 (2) 406 Jerzy Kosiński i oceniające działania Policji. Spoglądając na aktualną stronę polsk
Skan? (2) tl Łodzi w 1917/1918 z inicj atywyStefana Kopcińskiego powstała pierwsza szkoła dla dzieci
Kod modułu Język modułu kształcenia polski Efekty kształcenia dla modułu
4. Treści kształcenia:6 Nazwa modułu kształcenia: Polskie prawo konstytucyjne (PPK) Symbol
Historia Polski 9 Walka o granice Jeszcze w 1918 r. wybuchły walki na Ukrainie, a przyłączenie Wielk
więcej podobnych podstron