DSCN1711

tychczas nie udało się stwierdzić ogólnych zasad podziału chronologicznego tego typu materiałów, a używany termin „okres wczesnożelazny” ²⁵, stanowi dobre odbicie słabości naszej wiedzy o tym zagadnieniu. W opracowaniu niniejszym stosować będziemy podziały, przyjęte dla innych terenów polskich, choć trudno na razie stwierdzić, czy są one w pełni odpowiednie dla omawianego materiału. Tak więc za formę najwcześniejszą w omawianym materiale uznać należy naczynie, zdobione ornamentem poziomych żłobków (Ryc. 16h). Należy tu jednak zwrócić zarazem uwagę na fakt, że w materiałach z współczesnych Łęczu osad, niejednokrotnie spotykamy wyraźnie przeżywające się dużo wcześniejsze formy, typowe dla kultury łużyckiej ²⁶ (abstrahując oczywiście od form długotrwałych, jak np. talerze czy naczynia sitowa-te). W istocie asymilacja i przekształcanie się form łużyckich na tych terenach, rozpoczyna się w okresie halsztackim D ²⁷, a chyba tylko na Sam-bii trwają one w zespole zwartym nieco dłużej ²⁸. Nie wydaje się przeto, aby faktowi występowania form łużyckich w badanym materiale, można było przypisywać decydujące znaczenie dla ustalenia chronologii.

Jako fakty o większym znaczeniu dla datowania, uznać natomiast trzeba występowanie stosunkowo licznych przedmiotów żelaznych oraz ceramiki, nawiązującej do form, znanych z zespołów grobowych kultury bałtyjskiej (Ryc. 7i, 9b, llb). Upowszechnienie się przedmiotów żelaznych na badanym terenie, przypadać może najwcześniej na schyłek okresu halsztackiego D, a w zasadzie dopiero na wczesne fazy okresu lateńskiego. Również bardziej prawdopodobne jest późniejsze datowanie żużli żelaznych, niż wiązanie ich z okresem halsztackim. Na wczesne fazy okresu lateńskiego zdaje się też wskazywać wspomniana wyżej ceramika. Również do elementów późnych zaliczyć można zwyczaj pogrubiania i karbowania krawędzi, ornamentowanie uch za pomocą zębatego kółka, a także kulistodenność naczyń, które to

²⁵ J. Antoniewicz: op. cit., str. 9 i n.

²⁸ W. Heym: Eine baltische .... rys. 37; J. Ko-strzewski: Stosunki między kulturą łużycką i bałtycką a zagadnienie wspólnoty językowej bałto-słowiań-skiej, „Slavia Antiąua”, T. V, rys. 34 i 36 oraz J. Antoniewicz: op. cit., tabl. XXVIIId.

²⁷    J. Kostrzewski, W. Chmielewski, K. Jażdżewski: op. cit., str. 226 i n., por. też C. Engel: op. cit., tabl. lOOa, c i 136b.

²⁸    Por. O. Tischler: Ostpreussische Grabhiigel, I, „Schriften der Physikalisch-Okonomischen Gesellschaft zu Konigsberg”, T. XXVII, 1886, str. 123 i n., oraz O. Tischler: Ostpreussische Grabhiigel, II, „Schriften der Physikalisch-Okonomischen Gesellschaft zu Konigsberg”, T. XXIX, 1888, str. 106 i n.

cechy występują w naszym materiale ^2£». Pozoeta-łe zabytki nie przeczą temu określeniu.

Można więc obecnie stwierdzić, że omawiane osady były zamieszkane w czasie pomiędzy końcem okresu halsztackiego O, a początkiem późnego okresu lateńskiego, to jest pomiędzy 400 a 150 r. p.n.e. Analiza stratygraficzna oraz jednorodność materiału z jam i warstw wykazują krótkotrwałość istnienia omawianych osad, należy przeto podkreślić, iż nie były one zamieszkiwane przez cały wymieniony okres, a tylko przez jakąś (bliżej na razie nie określoną) jego część, to jest zapewne kilkadziesiąt lat.

Opisywany materiał jest typowy dla inwentarza grodów bałtyjskich z tym zastrzeżeniem, że obserwujemy tu nieco silniejsze wpływy kultury pomorskiej, podobnie zresztą, jak w materiałach z odległego zaledwie o kilka kilometrów grodu w Tolkmicku³⁰. Jest to zupełnie zrozumiałe ze względu na położenie tych stanowisk ³¹. Nie zmienia to jednak faktu, że materiał znany i z innych grodów tego czasu, wykazuje zespół cech powtarzalnych i w zasadzie jednakowych. Z punktu widzenia genezy tych form mamy tu do czynienia z konglomeratem kultur: łużyckiej i pomorskiej oraz zjawisk o niewyjaśnionym dotychczas w pełni pochodzeniu, jednak konglomerat ten tworzy zwartą całość. Materiał z osad tego czasu wyraźnie różni się od współczesnej mu ceramiki grobowej, stąd nieliczne formy nawiązujące wyraźnie do tejże ceramiki, stwierdzone w naszym materiale, mają istotne znaczenie.

Już choćby ze względu na swe wymiary, gród w Łęczu nie mógł być stałą siedzibą dużej grupy ludzkiej. Stwierdzone w czasie badań w 1958 r. silnie rozbudowane konstrukcje drewniano-ziem-ne urządzeń obronnych (wysokość wału 5—6 m, a więc wyjątkowo dużo) oraz zniwelowanie szczytu pagórka przed ich wzniesieniem, są niewątpliwie dowodem znacznego nakładu pracy, przekraczającego możliwości grupy kilku rodzin³². Wobec faktu, iż obok grodu istniały dwie osady, z których jedna była mu niewątpliwie współczesna.

²⁹    Nie stanowi tu natomiast chyba argumentu występowanie tak zwanych kubków typu elbląskiego (por. J. Antoniewicz: op. cit., str. 139), gdyż samo określenie tego typu jest mało precyzyjne, a ponadto datowanie ich nie jest oparte na pewnych podstawach.

³⁰    J. Antoniewicz:    op. cit., tabl. XXXVII—

XXXIX.

³¹    Por. L. J. Łuka: Osadnictwo kultury pomorskiej na prawobrzeżnym dolnym Powiślu i Wysoczyźnie Elbląskiej, „Rocznik Elbląski”, T. III, 1966, str. 3 i n., oraz mapa na str. 16, choć wydaje się, że część wzmiankowanych tam stanowisk należałoby z wykazu obiektów kultury pomorskiej skreślić.

³²    Takie zasiedlenie tego obiektu przyjmuje J. Antoniewicz: op. cit., str. 139.

401

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Fitopatologia leśna (87) scach uszkodzonych przez podwyższone temperatury; nie udało się zresa tychc
soc 35 względu na absencję większości uczniów zapadających na choroby zakaźne. Mimo wysiłków nie uda
Efekty Do chwili obecnej nie udało się znaleźć metod, które gwarantowałyby sukces każdego projektu
PA130203 Kora czy niższe struktury mózgowe ■    Nie udało się wywołać emocji
strona (38) Dla znacznej liczby metod fizykoterapii nie udało się przeprowadzić kontrolowanych badań
zresztą nie udało się uniknęć w szeregu powiatów na terenie kraju. Podobnie zresztą uzyskanie przez
PODSUMOWANIE W krótkim tekście nie udało się omówić całości zagadnień związanych z formatem.
Z powodu śnieżycy, wielu mężczyznom nie udało się dziś dotrzeć do kwiaciarń. Zła pogoda zmusiła
Untitled 16 tegiami, które grożą błytlcm inteleklualizacji. Żadnej z tych szkół nie udało się w pełn
SE20101110007 Rozdział 1Budowa systemów eksperckich Mimo że do tej pory nie udało się stworzyć form

więcej podobnych podstron