DSCN6034 (2)

pisany Parlerowi (ryc. 13), nie zrealizowany projekt wielkiego baldachimu nagrobkowego, którego sklepienie stanowi jednorodna sieć²⁷; i w tym wypadku mamy do czynienia z architekturą w najmniejszej skali. Oba te rozwiązania Parlera nie były ani nowatorskie — ich oryginalność w zakrystii praskiej polega wyłącznie na wprowadzeniu nadwieszonego zwornika — ani imponujące skalą. Dopiero niedawno, dzięki badaniom V. Kotrby stało się możliwe zrekonstruowanie nie znanego dotąd dzieła Piotra Parlera, które można uznać za decydujące źródło inspiracji dla śląskich sklepień mistrza Klausa {ryc. 14) ²⁸. Jest nim sklepienie dawnej kaplicy dworskiej (kościoła Wszystkich Świętych) na hradczańskim zamku, wzniesione przez Parlera w latach od ok. 1370 do 1387, zniszczone pożarem w 1541 r. i przebudowane w latach 1578—1580. Zachowane pod obecnym sklepieniem renesansowym fragmenty umożliwiły Kotrbie rekonstrukcję pierwotnej sieci jednorodnej, rozpiętej nad znaczną przestrzenią nawy, o długości ponad dwudziestu metrów. To wyjątkowe w twórczości praskiego mistrza dzieło stanowi najbliższą analogię dla omówionych sklepień mistrza Klausa, zwłaszcza zaś — przez zaniechanie przęseł jarzmowych — dla sklepienia kościoła w Środzie Śląskiej. Można zatem stwierdzić, że dzieła praskiej strzechy Parlera miały dla legnickiego architekta znaczenie decydujące: inspirowały ogólną koncepcję kolebki z sieciowym układem żeber, a zarazem podsunęły konkretny przykład zastosowania sieci jednorodnej.

Ideę sklepienia sieciowego realizował Klaus w swych kolejnych dziełach stopniowo. Dopiero w Środzie Śląskiej urzeczywistnił ją w pełni nadając strefie przykrycia jednolitość i ciągłość nie tylko przez bieg linii żeber rysujących sieć, ale również poprzez konstrukcję spłyconej kolebki. W Legnicy wprowadził tylko pierwszy z tych elementów rozpinając sieć żeber na anachronicznej konstrukcji kopulastych przęseł, będących echem andegaweńskich sklepień domikalnych. Trudno przypuścić, aby konstrukcja ta była jego samodzielnym pomysłem, równie mało prawdopodobne wydaje się przypuszczenie, że poznał ją z autopsji w zachodniej Francji. Można by domyślać się źródła inspiracji w pierwszych sklepieniach gwiaździstych Śląska z trzeciej ćwierci XIV w. we wrocławskich kościołach Św. Krzyża i NP Marii, które — jak dowiodła D. Hanulanka — właśnie oryginalną kopulastą konstrukcją przęseł odróżniają się od wcześniejszych sklepień gwiaździstych Anglii i obszarów dawnego państwa krzyżackiego **. Więcej cech prawdopodobieństwa zdaje się zawierać domysł o wzorowaniu się Klausa na sklepieniach kościoła Św. Prokopa w Trebić, zbudowanego w połowie XIII w. i decydująco inspirowanego przez architekturę francuską; w tym wypadku analogia obejmuje zarówno domikałną konstrukcję, jak

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
DSCN6036 (2) Ryc. 14, Śt. Gennai<n-sur-Vienne. Prezbiterium kościoła (2. poł. XIII w.) — plan. (W
DSCN6027 Rjc. L Legnica. Kościół S5. Piotra i Pawła (ok. 1328—1390) — plan. (Wg H. Zieglera) Skala
DSCN6029 Ryc. 3. Środa Śląska. Prezbiterium kościoła Św. Andrzeja (ok. 1390) — plan. Skala ok. 1:400
DSCN6035 (2) Ryc. 9. Angers. Wnętrze kościoła Toussaint, rysunek z XVIII w. (Wg A. Mu aa a ta) też j
Zdjęcie1019 Rys. 339. Kraków, kościół Sw. Trójcy (Dominikanów), plan
DSCN6031 (2) ■JF1 ■STT     i Ryc. 6. , Kraków. Preeibiteriuim kościoła dominikanó
IMG921 312 312 Rys. 508. Krakowski dzbanuszek (ok. 1580), Krasiczyn (ok. 1600), Wiśnicz (ok. 1615),
42806 s !8 109. Pokłon Trzech Króli, witraż w oknie prezbiterium kościoła Mariackiego, ok. 1370
53 (110) ma stabilizator Rys. 1 pobiera znaczny prąd ok. 50pA, co prawdopodobnie wynika z&
Zdjęcie1015 Rys. 515. Wola Justowska, Pałacyk Decjusza, plan parteru
-Bazylika św. Sabiny (funkcja kościoła parafialnego) ok. 420r. (bazylika tytularna-fundowana przez
Schody 2 Rys. 6-13. Rozplanowanie szli dów zabiegowych: a) plan, rozwinięcie krawędzi wewi 
jp1450 15504 Jan z Ujazdu herbu Sredniawa, starosta czchowski, epitafium z kościoła w Czchowie ok.
Kościół św Michała w Hildesheim (plan) 1133 1?3fl Ouersnłiiff

więcej podobnych podstron