DSCN6113 (Kopiowanie)

Biologia - repetytorium dla kandydata*

Zgodnie z tą teorią, wzajemne oddziaływanie składników materii ma miejsce w wyniku działaj czterech podstawowych rodzajów sił. Są to: I. silne oddziaływania jądrowe. 2. słabe oddziaływania I jądrowe, 3. oddziaływania elektromagnetyczne i 4. oddziaływania grawitacyjne. Każde z tych I oddziaływań polega na wymianie między obiektami kwantów oddziaływań, tzw. bozonów I pośredniczących. Oddziaływania jądrowe utrzymują „w ryzach” jądro atomowe. Silne oddziaływany j jądrowe między kwarkami (np. w protonie, w neutronie) przenoszone są przez gluony; nie wdając się I w szczegóły stwierdzić można, iż zasięg tego oddziaływania wynosi łO~'*cm. Słabe oddziaływaj I jądrowe przenoszone są przez cząstki W i Z (których masa jest 100 razy większa od masy protonu i I i mają zasięg IO'* cm. Oddziaływanie elektromagnetyczne ma zasięg praktycznie nieskończony. I bowiem przenoszone jest przez cząstki o masie zerowej (fotony). Natomiast oddziaływany I grawitacyjne, najsłabsze, lecz zarazem najbardziej uniwersalne, powodujące wzajemne przyciąganie I ciał, przenoszone jest przez (nie odkrytą, jak dotychczas) cząstkę zwaną grawitoacm: z teorii wynika. I że cząstka ta winna mieć masę 0, ponieważ zasięg oddziaływania grawitacyjnego jest nieograniczony. I

Oddziaływania jądrowe (silne i słabe) dotyczą tylko jąder atomów. Pozostałe obserwujemy na co dzień w święcie makroskopowym (światło, pole magnetyczne, grawitacja), oddziałują one oczywiście także na poziomic atomowym i cząsteczkowym. Liczba protonów w jądrze atomu równa jest zazwyczaj liczbie ujemnie naładowanych elektronów krążących wokół jądra po swych orbitach. Liczba protonów określa zarazem liczbę atomowa pierwiastka, to znaczy jego usytuowanie w układzie okresowym pierwiastków (ryc. 3-2).

Niektóre atomy różnią się budową, choć mają tę samą liczbę atomową. Dla przykładu: pną deuter i trył (ryc. 2-3) posiadają liczbę atomową jeden (jeden proton w jądrze), lecz zarazem mają różną liczbę neutronów: prot nic posiada ich wcale, deuter ma jeden neutron, a tryt dwa. Są zatem izotopami (gr. isos - ten sam, topos - miejsce) czyli zajmują to samo miejsce w układzie okresowym pierwiastków, lecz różnią się liczba masowa (por. ryc. 3-2).

Zbiór atomów o tej samej liczbie atomowej (a więc zbiór izotopów) określamy mianem pierwiastka chemicznego

Nazwy pierwiastków określamy skrótami (ryc. 3-2) - w przypadku różnych izotopów oprócz I skrótu podajemy liczbę masową (np. węgiel C'\ uran U²³⁸, deuter - H², tryt - H³).

Znamy obecnie 104 pierwiastki chemiczne o liczbie atomowej od I do 104. Spośród nich 90 I występuje w przyrodzie, zaś 14 otrzymano w laboratoriach.

Liczba protonów w jądrze atomowym jest stała, natomiast liczba elektronów w powłokach I może się w pewnych sytuacjach zmieniać — jeżeli liczba elektronów w powłokach nie jest równa I liczbie protonów w jądrze, pierwiastek uzyskuje ładunek elektryczny i staje sie ionem (dodatnim. I gdy ma zbyt mało elektronów, zaś ujemnym, gdy ma ich zbyt dużo). Zauważmy, że w przypadku I wodoru H¹ utrata elektronu powoduje, że jon wodorowy składa się wyłącznie z dodatniego protonu. I Pierwiastki występują w organizmach żywych w różnych ilościach, jak to ilustruje tabela 3-H I Węgiel, wodór, tlen, azot, siarka i fosfor są składnikami związków organicznych - jest ich zatem I najwięcej Również niektóre pierwiastki występujące w organizmach żywych w ilościach śladowych I pełnią istotne funkcje w procesach metabolicznych i są niezbędne dla życia tych organizmów.

Pierwiastki chemiczne w przyrodzie występują albo w postaci substancji prostych (np. grafit I i diament są zbudowane niemal w 100% z pierwiastka węgla i stanowią dwie odmienno substancje E proste), albo w postaci związków chemicznych (krzem stanowi 25% Wagowych skorupy ziomskity I lecz występuję wyłącznic w związkach)._J