DSCN8198 (3)

LXVI CZ II. ISTNA LIRYKA

Sumienie jest fundamentem wszelkiego dawania świadectwa — jest humanistyczną miarą rzeczy i człowieka; stąd w pierwszym wierszu VM formuła:

Odpowiednie dać rzeczy słowo!

„Odpowiednie” zrozumieć można w sensie retorycznym, jako nf>. umiejętność dobrania odpowiednich figur retorycznych, albo intelektuałistycznie: wraz z postępem wiedzy winien dokonywać się postęp w jej wyrażaniu; ale te prozaiczne słówka; „wolno”, „trzeba” naprowadzają nas jednak na zupełnie inną drogę; znajdujemy taki np. drogowskaz w Rzeczy o wolności słowa, nb. polemikę z klasycystyczną estetyką;    ^

Są, którzy uczą, iż dla poezji trzeba przedmiotów, które nie byłyby suche i niewdzięczne... Poezja ta, co, ażeby była poezją, potrzebuje przedmiotów niesuchych... i czeka na wdzięczne, nie należy do mojej kompetencji. (FWsz HI 557)

„Odpowiedni” to tu przede wszystkim zgodny z rzeczywistością, ale też jej godny, gdyż wszystko tu „Boskiego oóś bierze w się” — jak powiedziano w Kolćbce-pieśni. W VM więcej jednak negacji niż akceptacji, więcej „wyrzutów sumienia” niż błogiego poczucia słuszności...

O VM pisano dotąd wiele i głęboko. Pisano więc najczęściej o dziele tym jak o zabytku i „zabytkową” w stosunku doń proponując postawę. Współczesny czytelnik ma jednak do wyboru znacznie więcej — i o wiele „bezpieczniejszych” — formuł, jak np. „dialogowość”, „monologowość”, „związki z Biblią”, „Norwid a symbolizm”, „Norwid a marksizm” itd. Można też dokonywać fantastycznych ewolucji intelektualnych, tropiąc przeróżne wiązania wewnętrzne, które pozwalają VM nazywać cyklem, a nie na przykład zbiorem czy-wyborem wierszy. Itd. Te różnorodne próby „czytania” VM„ zgodnie z tłumaczeniem tytułu; „pójdź ze mną”, są najczęściej niezwykle ciekawe, acz nierzadko są po prostu dawaniem „odpowiedniego słowa” rzeczom własnej świadomości.

Ezechiel. Imię proroka pada w cytowanym wcześniej liście do Władysława Bentkowskiego z listopada 1867, w którym poeta błaga dawnego znajomego — jak tyłu innych — o pomoc w wydaniu VM; w samym dziele imię to pojawi się tylko raz (w LII. Tajemnica). Cały ten list mógłby być użyty jako „wstęp” do VM:

Jak żyję, nic nie publikowałem moim kosztem, dlatego że to jest źle — piszą bezpłatnie, drukują za swe pieniądze — rozsyłają za swe pieniądze — płacą nieledwie, aby czytano!!... [...]

Miłość rzeczy ojczystych nie zależy na okładkach podobnych do zagranicznych, ani na ogólnikach z obcego życia przeniesionych martwo. Gdzie indziej dobrze jest, jeżeli są książki bardzo tanie — u nas to źle jest.

Nie tylko każdy szlachcic, ale każdy kmieć umiejący czytać jest dziesięć razy bogatszym od każdego pisarza polskiego!... [...]

A — oni się cieszą, że mają rrruch (!) literacki, i podobno bronią Języka ojczystego — ale to raczej języka, co w gębie...

Tak to jest z wydawnictwem — a z dziennikarstwem jak?... Dziennik, który sam się utrzymać nie może, n’a pas la ra-ison d’itre — po co? [nie ma racji bytu — J.F.] [...]

Oto i cały rrruch umysłowy w narodzie bronić mającym Wiary i Języka swego, i w narodzie, w którym za to się krew leje, za to tylko, że od lat stu każdy czyn za wcześnie, a każda książka za późno wychodziła i wychodzi

Przypominam sobie szlachcica, który mówił, że lubi i muzykę. „Bo to” (powiada mi) „jak sobie wrócę z pola, i sobie siędę, i Maciej mi obuwie z-zuje, to ja sobie siedzę i nogi moczę, a żona mi gra na fortepianie Chopina — a ja sobie tak lubię słuchać, mocząc nogi.” [...]

Zaś Ciebie w tej mierze utrudzam dlatego, iż pod ostatnie czasy modą się stało u pisarzy polskich mną poniewierać — tak Genialny Kraszewski, i Genialny Małecki, i Genialny czy niespracowany Nehring, i inni. to genialni, to niespracowani, czynią.

Że zaś u nas nigdy nie było społeczeństwa, tylko zawsze było i jest sąsiedztwo, może więc to po sąsiedzku łatwiej będzie zrobić. (PWsz IX 330-331)

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
DSC04316 (3) LXX CZ. II: ISTNA LIRYKA U Ezechiela: Bo rękę swoję wyciągnę przeciwko nim, i uczynię t
DSC04321 (3) LXXX CZ. II: ISTNA LIRYKA prawdziwej krytyki literackiej, lecz cały ciąg nietrafnych dz
DSC04324 (2) LXXXVI CZ. II: ISTNA LIRYKA Norwidowską autocharakterystyką VM może być wyrażenie poety
DSCN8199 (3) LXVIH CY II. ISTNA LIRYKA Prorok Ezechiel — potencjalny patron VM — żył wraz z Izraelem
DSC04318 (3) LXXIV CZ. ET: ISTNA LIRYKA Jestże więc Vade-mecum ii tylko „pamiętnikiem artysty”, /.os
2-91 Podstawy open source - system SU SE Linux cz. II echo $a+$b= $c Wyrażenie wewnątrz $(...) jest
test cz II Typowym systemem ekspertowym jest system do: A.    wystawiania faktur B.
DSC04319 (2) LXXVI CZ. IŁ ISTNA LIRYKA • Łacińskiemu: Venite post me odpowiada polskie: „Pójdźcie za
DSC04325 (2) xcn CZ. II:‘ISTNA LIRYKA Narzucająca się tu logika znaczeń, która subtelną nicią zespal
2 9 Piotr Bieranowski - ćwiczenia z WYTRZYMAŁOŚCI MATERIAŁÓW, CZ. II Całkowite wydłużenie pręta jest
DSC04317 (3) LXXII CZ. n: ISTNA LIRYKA Co prawdą jest — jest nią w obrocie planet na niebiesiech, i
51 24. GDZIE JEST MOJA PARA - CZYLI O ROZUMIENIU LICZB I ICH ZAPISU, CZ. II 1. Połącz w pary liczby
Scan (22) 452 Cz. II.: XII. Wzory wpływu rozważań i ponieważ mutatis matandis jest ono bardzo podobn
Podsta wy open source - system SUSE Linux cz. II 2-99Q łańcuchl == łańcuch2 wynikiem jest „prawda&qu
2-95 Podsta wy open source - system SUSE Linux cz. II Q -e cel sprawdza, czy cel jest istniejącym pl
Zestaw C (II cz) 7. Betanal Progres 274 OF jest herbicydem: a)    systemicznym, pobie
DSC04322 (2) LXXXłI CZ. U: ISTNA LIRYKA bohatera i „ty liryczne’* wiersza LXXXVl Pamięci Alberta Sze
DSC04323 (3) LXXXIV CZ. H: ISTNA LIRYKA miany może być w duchu łacińskiego: Finis cęronaLępus; ale n
2.    Praktyka asystencka (cz. II) w wymiarze 2 tygodni- min. 45 godzin, realizowana

więcej podobnych podstron