DSCN8530

190 Rozdział IV. Nadprzyrodzony sens poczynań narodó^^j

męcie długotrwałego i ruesprawiedliwegoCierpieBia. Sekularyzacja ta przejawiła a| rti |ili|p‘“-» rraa&dii pyofecn figuralnui. W Ewangeliach centralne miejsce |fg ekonomii zbawienia zajmuje Chrystus. Jako odwieczny Logos jest obecny j na całej przestrzeni dziejów ludzkości. Zasiada na tronie w niebie jako Sędzia eschatologiczny, aby zejść na ziemię po zwinięciu firmamentu. Jest tedy 1 właścicielem czasu i Panem historii. W widzeniu bernardyna stał się nagle umiarema»m łapnwiartajarym Polsko Odwrócenie zasady jest tu natrętne 1 i dobrze widoczne. W profecji figuralnej św. Pawła i Ojców Kościoła profanm, j adwraBeiiśa z dziejów Izraela, znajdowało swoje wytłumaczenie i dopełnienie w sacrum, w Chrystusie Mesjaszu. W widzeniu Księdza Piotra odwrotnie: 1 sacrum. Bóg bogów i Pan panów, stało się prefiguracją profanum. jednego I z „narodów ziemi". Hierarchia pierwiastka boskiego i ziemskiego, stanowiąca podstawę ekonomii zbawienia, została odwrócona i dlatego cała ta nieszczęsna wizja jawi się jako spostponowanie planu Opatrzności. Stylizacja biblijna i skądinąd konieczne nagromadzenie nowotestamentowych obrazów prz£ słomły nieco jej błuźnierczy ęharakteriPołityezna redukcja religii mści się zresztą 'ZHWszew śposełr bezwzględny. Wypływający z niej program, pełen ąuasi-rdigijnych uczuć, popycha ludzi do beznadziejnego działania lub... usypia w szlachetnym kwietyzmie.

Rzecz zrozumiała, że w takiej sytuacji ani pokora bernardyna, ani cudy) które nastąpią, nie są mnie w stanie przekonać, że to widzenie jest przesłaniem z nieba. Takie odczytanie nadprzyrodzonego sensu historycaiej. egzystencji narodu polskiego mógł Księdzu Piotrowi podpowiedzieć jedynie chrześcijański I socjalizm utopijny, może nawet Lamennais, może któryś z teozofów. niewyklu-1 czone, że sam Saint-Martm, ale na pewno nie był to znak z góry, ponieważ niebo I ciągle znajduje się nad ziemią i nie utraciło jeszcze swego uprzywilejowanego I miejsca w Wielkiej Całości. To Transcendencja tłumaczy proch, a nie proch I - Transcendencję. Mimo to muszę pogodzić się z faktem, że widzenie Księdza I Piotra jest znakiem Opatrzności, a sam bernardyn — niemal świętym charyzmatykiem, albowiem tak to zostało przedstawione w Ul ęzęści Dziadów. Toteż chociaż ten żołnierz Chrystusowy tym razem, jak Konrad, poniżył Zbawiciela, zmuszony jestem przyjąć, iż w dramacie Mickiewicza jasnowidzenie bernardyna nos cechy przekazu prawdy Bożej. Skoro niebo me spuściło na tego pokrętnego braciszka pioruna, to i mnie me wypada gniewać się na niego zbyt długa Lud pottk*, ⁷g'^v*^łl>ę 1 prefiguraeją. wycierpi więc, jak Chrystus, wszystko, co ma do wycierpienia, i jak Chrystus — pójdzie po zwycięstwo. Poszczególni'

. gjitawUW¹** nbowzuomci nwodowoad polskiej" {${

czy Mwet grupy uczestniczące w katowaniu Jezusa Piotr widzi jako .ypoisibiitorycznych, uczestniczących w procesie politycznej degradacji Polski Ólllll one gibszą treść współczesnych wydarzeń. Mmłnch, który pojmał ^rjanti^te j&ffiOÓW Zgraja Świadków Męki tę fignrarńarodńw Fiirogy, jfrjcA prefiguraeją współczesnejFrancji. Krzyk Francuzów, że Polacy są jjodem wolnym i niepodległym”, ićfi podziw i współczucie dla cierpień, jupy dokładnie tyle, co oświadczenie Piłata: „Oto człowiek!” Uspokaja .j,_j?nn> j przyzwala na zbrodnie. Nie jest to chyba -sprawiedliweani wahec B ani wobec Francji, ale to już inna sprawa. Natomiast krzyż Chrystusa ton^^dtzaborczych państw. W tym wypadku widać wyraźnie, jak bardzo Piotra została ukształtowana przez polityczną redukcję figuralnej jjurpretagi dziejów. Chrześcijańska symbolika krzyża ma całkowicie jedno-aaczny wydźwięk. Zgodnie ze swym kształtem Aur-¹™ cztery ramioi^(crttx geró), dzięki którym objawia się w Wielkiej Całości moc Boża. „Mocą też goga I pisał św. Jan Damasceński - jest sam krzyż, w tym znaczeniu ańanowkie, że przezeń objawiła się nam potęga Boga, który zwyciężył przez śmierć,, albo jeszcze w tym znaczeniu, że cztery ramiona krzyża, łączące się i jednoczące ze sobą w jego środku, obrazują moc Boga. która łączy razem ^ośc i głębokość, długość i szerokość, czyli całe widzialne i niewidzialne stworzenie.”¹⁴ W wizji Księdza Piotra ramiona krzyża, eo prawda, obejmują prasstrzeń, ale jest to tylko płaski kawałek świata: F.umpa. I nic dziwnego, tay/w widzeniu bernardyna ma tylko trzy ramiona irrux commissa).

Akcja pod krzyżem Polski przynosi nowe «wła*y Matka Boska jest figurą Jeśli więc chcemy pojąć religijny wymiar wolności zaprezentowany w widzeniu, powinniśmy zgłębić teraz rolę Marii w ekonomii zbawienia. Daruję sobie wszakże ten skądinąd ważny problem, ponieważ oto czytam, że tmż ładzi z tłumu, który naigrawał się z Chrystusa, to typoi trzech zaborczych narodów.

Tym fłTpmWaga korzysta raczej z apokryfów aniżeli z Ewangelii kanonicz-# V Ewangeliach octem poi Chrystusa jeden z żołnierzy. Był to z jego *wy akt litości, ponieważ słowo greckie oksos, którego używają wszystkie ||| ł»ęp. oznaczało rodzaj octu winnego lub kiepskiego wina. Po rozcaeń-■*1111 żołnierze używali go w charakterze napoju chłodzącego, który był zresztą m Wschodzie od dawna.¹³ Skoro Skazaniec pragnął, to podzielih się ¹ || tym. os mieli pod ręką. W słowach kpili bez umiaru, bo po prostu 8g§ „pretensje". ale starali się ulżyć Jego cierpieniu. W apo-