hydrosfera (13)

podnoszenie się wód głębinowych (upwemng)

fbsaty przenoszą ciepłe wody powierzchniowe w kierunku zachodnim

Sytuacja normalna

#E1 Nipo (czyt. el nińjo, po hiszp. „chłopiec",

„dzieciątko") to zjawisko zahamowania upwel-lingu u zachodnich wybrzeży Ameryki Południowej spowodowane osłabieniem wiejących ze wschodu pasatów, w związku z czym woda z zachodniego Pacyfiku płynie na wschód 1 50-200-metrową warstwą, przykrywajqcq chłodniejszą wodę. Ta ogromna ilość niesionej ciepłej wody powoduje:

- ogrzanie i konwekcję powietrza u wybrzeży Ameryki Południowej oraz występowanie obfitych opadów atmosferycznych, sztormów i powodzi nad tym obszarem,

- hamowanie opadów monsunowych nad Azją południowo-wschodnią i północną Australią.

Konsekwencją zahamowania upwellingu przez El Nino jest wstrzymanie rozwoju łańcucha pokar mowego od planktonu przez ryby, ptaki, zwierzęta domowe po człowieka (załamanie przemysłu rybnego).

• Prądy przeciwne do El Nino zostały nazwane La Nina (czyt. la nińja, po hiszp. „dziewczynka"). W latach występowania La Nina pasaty wiejące*wzdłuż międzyzwrotnikowej strefy zbieżności pasatów (MSZ) są o wiele silniejsze niż zazwyczaj, co powoduje spychanie na zachód „ciepłego morza" i zwiększenie upwellingu. Powstaje obszar „zimnego morza" usytuowany pośrodku Pacyfiku. Ciepłe wody zepchnięte przez bardzo silne pasaty w rejon Australii i Indonezji wywołują obfitsze niż zazwyczaj deszcze monsunowe w Indiach, zwiększone opady w Indonezji i Australii oraz Afryce Południowej i Zachodniej.

Silne wiatry zachodnie przenoszą ciepłe wody powierzchniowe w kierunku Ameryki Fbłudniowej

' ^w*-//irłg OZiębia i [i/y/_ni(J p0vvi,,, ,

Bardzo silne pasaty przenoszą ciepłe wody powierzchniowe v

Azji i Australii

' kierunku

sytuacja zaburzonej cyrkulacji l-Q Nina

Powierzchniowe prqdy morskie

pQejV^<3 v><yjCA$Scxej t-J w^/uLu ofca^outea, vfctT^^

<O.CCAVti\J ( ^c(^«cACi>J ) ₍ oXS- AA C

CjT^feoteoSu _f <ux £o\ 6^P|- CC C.-Ł-CJ 'l/C^l-Wl C £) ŁWCAHC UJód ₍

lu«AUP7-e2<. ^V$c£Ou U'L^JUov^Ą₎Jk pACfi-t,

ŁWnCXCiyi,_e" (joicZujlOyy Q Vócv v-CtA>€At JLuaJ(M*A.a- Vt .u U>n oliSz.' - vu.'eiUebt^jj cp sJ-OętAK/^U/c oto l(A-Ln ccAoc TVcwiSj?orh/jej ^c*ot\c^ .£3. wiln lenn ^ loooLu ■ pocLcCęS ^riO^cLc) <j - ^€vrp^ccA* Vbt ■*

- ku<?s<3 <~jooUj ot Qj}l^j v<£ oot

OfctCt,Ot^Ć^ (Aj(A ;

^^^WVWJQ(£- rubrcj wody cAjtacAu^lj Px^ c/o^

^ło-OŁC^C) L/ji/k i '

'pootucoT pyc5<?6du " -ŁWueMrvosc' jjp-Łe^eńu ;

iotcytćWne •’-*' vfoJr^vPM 1/>C\J) il Isyu ' p • Kt€ ' iM^awtAutAoij oun € ou/tu<ic( (y cj

vtAon ^/w?o^<r^ , '

q a H.O

ood

p °UO vV) e , $/PlAA /MA e^M. CcJ €

ooddL o oUrę$,e o_CecM^ócw> <’ *mx3/2.