~LWF0076

tylko do środowisk dworskich i tam przetrwały. Poznane w rozdziale poprzednim przejawy kultowe wskazują na to, że w najszerszych kręgach społeczeństwa Skandynawii bóstwa występowały przede wszystkim jako siły kierujące urodzajem i płodnością, najściślej związane z produkcją, z pracą człowieka. Przedstawiony niski poziom etyczny większości bóstw, który odczytać można na podstawie zachowanych materiałów świadczy, że i ich twórcy nie mogli wyzwolić się spod uroku zastanych* treści wyobrażeniowych. Dopiero pod wpływem zetknięcia się z kulturą chrześcijańską, a przede wszystkim w warunkach zaostrzającej się walki ideologicznej, i to prowadzonej na dwa fronty: przeciwko nowej religii i o dostosowanie starej do zmieniających się potrzeb, nowa treść zaczyna przenikać do uwięzionej w formalnych rygorach poezji skaldów.

Proces narzucania przez górne warstwy społeczne swojej nowej, dostosowanej do stosunków klasowych, interpretacji dawnych wierzeń i kultów, którego szereg przejawów mogliśmy śledzić w niniejszym rozdziale, nie został przeto zakończony. Pośrednim na to dowodem jest istnienie w pierwszych wiekach po oficjalnym przyjęciu chrztu w krajach skandynawskich obok podporządkowanych możnym kościołów prywatnych, również kościołów wiejskich, których kler traktowany był w pełni jako wykonawca woli wsi i w szeregu spraw przed nią był odpowiedzialny, jak świadczą o tym liczne przepisy Vdstgóialagen ¹³².

¹³² Vd$t(jdtalagen, Kirkiyu balkar 7 § 1 wprowadza np. odpowiedzialność księdza za kradzieże popełnione w kościele, do którego drzwi były otwarte. § 1 o wprowadza obowiązek oddawania przez księdza posług religijnych hondę i jego żonie, dzieciom oraz najstarszemu wnukowi „za dziesięcinę⁴⁴. Za posługi świadczone innym osobom należała mu się osobna zapłata. Ksiądz był odpowiedzialny (rozdz. 9) za szaty liturgiczne, które zabrał ze sobą do domu, w wypadku gdy uległy one zniszczeniu.

WŁADZA KRÓLEWSKA W SKANDYNAWII A RELIGIA

PRZEDCHRZEŚCIJAŃSKA

Wierzenia i kulty w Skandynawii spełniały rolę czynnika ochraniającego nowy, tworzący się ustrój społeczno-polityczny nie tylko przy pomocy środków, które poddaliśmy analizie w rozdziale poprzednim. Wypadkową możliwości stwarzanych przez te środki, a zarazem ich kulminacyjny składnik, najbardziej w dotychczasowych badaniach wyeksponowany, traktowany jednak rzadko na szerokiej płaszczyźnie społecznych funkcji religii, tworzy szereg prerogatyw, które przedchrześcijańska religia oddawała do dyspozycji królom: nieznanym z imienia władcom ponadplemien-nych organizacji państwowych, a później już często przez źródła bliżej określanym wyrazicielom tendencji zjednoczeniowych, twórcom terytorialnych podstaw wczesnofeudalnych monarchii w Szwecji, Norwegii i Danii. Oni to właśnie, mimo wszelkich tarć i kontrowersji z kontrkandydatami do wdadzy, uosabiali rozwijające się w ogniu zaostrzających się konfliktów^ klasowych podstawowe tendencje swych czasów. Ich zaś powiązania z religią uwarunkowane były m. in. właśnie zasobem środków wzmacniających ustrój, którymi dysponowały już wierzenia i kulty, lub które mogły być w ich ramach wypracowane.

Przejrzyjmy najpierw postulaty z życia politycznego, stojące przed królami skandynawskich państewek po-nadplemiennych aż do momentu wyraźnego przekształ-

155

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Cykl rozwojowy przywry. JAJO dostaje się do środowiska wodnego i tam rozwija się w orzęsioną larwę
Tylko do 15 września trwa elektroniczna rejestracja kandydatów nęTUTUIH C7AIICA IIA IIIIIEIfC na stu
DSC00605 (11) przyrządów do przywoływania kelnera. Tam obsługa sama pilnuje tego, żeby wszystko było
tylko do opieki, ale i szacunku ze strony dorosłych28 Idee tego okresu wskazywały na konieczność roz
Chcesz włamać się do NASA i wrzucić tam zdjęcie płaskiej Ziemi? Przyjdź 8 stycznia o 11.30 na Wydzia
10460 Muecke Ironia 9 258 D. S. MUECKK ani też w jego stosunku do wydarzeń owego czasu nic nie wskaz
72018 P1020072 m Barbara Czerska jącego Wyżyną Głubczycką Wskazuje na to jej centralne położenie w s
228 WPROWADZENIE DO PSYCHOLOGII Wyniki wskazują na to, że osoby badane musiały dysponować pamięcią,
71963 S7304718 90 SPOŁECZNE POZNANIE Choć niektóre przejawy autoprezentacji są świadome, to inne poz

więcej podobnych podstron