~LWF0103

ma zginąć w walce i dostać się do Yalhalli (patrz s. 188). W dalszym ciągu wiersza czytamy: „To rzekła Gęndul — opierając się na rękojeści miecza: Wzrośnie teraz siła bogów, gdy bogowie zaprosili do siebie do domu Ha-kona! Zrozumiał władca, co rzekła Walkyria“ ¹⁰³. Na podobną, wydaje się, próbę eschatologicznej motywacji śmierci władcy natrafiamy w anonimowym utworze na cześć jarla Eryka, Eiriksmal. Poległego w bitwie wojownika, który „w ludnym kraju rządził przy pomocy miecza i nosił zakrwawiony miecz “ ¹⁰⁴ pozdrawia w Yalhalli Odyn: „Bądź pozdrowiony Eryku, zapraszam cię, wejdź do hali roztropny [mężu?]. Chciałbym cię zapytać, ilu królów przybyło z tobą z pola walki... Nie wiadomo, kiedy szary wilk napadnie na siedzibę bogów'“ ¹⁰⁵.

Być może, że w cytowanych źródłach tkwi jakaś próba wytłumaczenia „wyższymi celami “ powodów militarnych niepowodzeń królów. Porównajmy ją z wcześniejszą o kilkadziesiąt lat Ynglingatall Tjodoli wskazywał w niej również na społeczną doniosłość śmierci króla. Jego argumentacja obracała się jednak wyłącznie w kręgu niezamaskowanego, pozbawionego jakiejkolwiek społeczno-politycznej retoryki kultu urodzaju. W przytaczany cli wyżej wierszach znajdujemy się już w zupełnie innym świecie zarówno ludzi, jak

¹⁰³ E. A. Kock, op. cit. t. I, s. 30, Hdkonarmdl, zwrotka 10: „Gęndul J)at madti j — studdisk geirskapti ₍: | «Vex nu gengi goda, | es Ilękoni liafa j med ker mikinn | heim bęnd of bodit!»“; zwrotka 11: „visi [)at heyrdi, | hvat valkyriur maeltu...“.

¹⁰¹ E. A. Kock, op. cit. t. I, s. 89, Eiriksmal, zwrotka 0: Pvit rrięrgu landi kann kefr ma*ki rodit | ok blódugt sverd borit“.

¹⁰⁵ Ibidem, zwrotka 8: „Heill nu, Eirikr, | vel skalt ker kom-minn j ok gakk i lięll, korskr! Hins vilk fregna: kvat fylgir Jier ¹ jęfra fra egg|mmu?“; zwrotka 8: „|mt óvist’s at vita, | n«r ulfr enn kęsvi soekini sjęt goeta”.

i bogów. Już choćby wskazanie na ten skok pojęciowy sugeruje konieczność przyjęcia, że na autorów działały wpływy chrześcijańskie. Trudno też również z innych względów przypuścić, by cytowane myśli uformowały się jako wynik samoistnego rozwoju wyobrażeń o bóstwach w przedchrześcijańskiej Skandynawii: leżące u ich podstaw założenie o pozytywnym znaczeniu dla ludzi wzmocnienia sil Odyna w Valhalli su-ponuje stopień etycyzacji i zainteresowań tego bóstwa dziejącymi się wśród ludzi wydarzeniami politycznymi, jaki w rzeczywistości obcy był religii Normanów. Podobnie, jak w przypadku analizowanego w rozdziale poprzednim poematu Vęluspa, należy liczyć się tutaj z przejęciem koncepcji chrześcijańskich i przystosowaniem ich do rodzimej mitologii.

Nie można też spodziewać się, by społeczny krąg odbiorców tego rodzaju koncepcji mógł być zbyt szeroki. Były one z pewnością zbyt wysublimowane i zbyt daleko wykraczały ponad poziom zasady do ut des, która kierowała stosunkiem do bóstw przedchrześcijańskiego społeczeństwa w Skandynawii i wszelkich zasad obowiązujących w życiu, by mogły być zaakceptowane. Nie sprzyjały temu i powierzchowne, nieugruntowane wyobrażenia o Yalhalli i nagrodzie w życiu pozagrobowym, które nie znało przecież kary!

Zapewne cytowane wiersze zmierzały do rozładowania mezadowolenia u wąskiego kręgu odbiorców, spowodowanego klęskami obu jarlów, którzy pod hasłami dawnych wierzeń zmierzali do wzmocnienia swej władzy w Trondheimie. W tej też perspektywie należy traktować je jako produkt walki ideologicznej, a nie panujących powszechnie wierzeń. Zjawisko zaś korzystania z gotowych 'wzorów chrześcijańskich i przekształcania przy ich pomocy starej religii znajduje całkowite wytłumaczenie w świetle zarówno istniejących potrzeb

14 — St. Piekarczyk

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
pl rata as07 Kucharz-szczur w świccie ludzi nio ma lekko! Pomóż Rcmy omu dostać się do restauracji G
135 Od ujścia doliny Strążyskiej można w 25 min. drogi pieszej „Drogą Pod Reglami” dostać się do ujś
SKARBIEC ZGADYWANEK OD 8 LAT 9 O • M Żeby dostać się do swojej rodziny, miś polarny musi przejść
IMG727 Ważne wydarzenia w patogenezie i Dostać się do organizmu gospodarza i Zdobyć przyczółek w wyn
skanuj0086(1) Głodny pingwin chce dostać się do ryb. Pomóż mu przejść przez labirynt z kry.
labirynty łatwe (88) Pomóż chłopcu dostać się do zamku z piasku.
21 Pokaż palcem, a potem narysuj drogę, którą musi przebyć kot, aby dostać się do myszki. A jaką dro
Samogłoski i spółgłoski Imię: _ Data: _ Kg3 Pomóż żabie dostać się do stawu. Otocz pętlą wszystkie
DISNEY MAM 6 LAT (09) Pomóż Mowgliemu dostać się do Balu. Połycz pasujyce db siebie elementy na razw
DSC05119 (2) r i okresom po* lanie w próbce po [ołowie/nego roi* skoro po upływie [dostać się do at
60 do głowy, że wobec kulistćj postaci ziemi możnaby dostać się do Indyj, jadać w kierunku zachodu a

więcej podobnych podstron