img852 (2)
12 Aspekty mitu
interwencji Istot Nadnaturalnych człowiek jest tym, kim jest obecnie — istotą śmiertelną, płciową i kulturotwórczą.
Będziemy mieli jeszcze okazją uzupełnić i pogłębić tych kilka wstępnych uwag, należy jednak od razu podkreślić coś, co wydaje się nam istotne: mit uważany jest za historię świętą, a zatem „historię prawdziwą”, ponieważ odnosi się do faktów rzeczywistych. Mit kosmogoniczny jest „prawdziwy”, ponieważ dowodzi tego istnienie Świata; mit pochodzenia śmierci jest również „prawdziwy”, ponieważ dowodzi tego śmiertelność człowieka itd.
Mit, relacjonując gęsta Istot Nadnaturalnych oraz inne przejawy ich świętej potęgi, staje się modelem pouczającym o wszelkich znaczących czynnościach ludzkich. Gdy misjo-narz-etnolog C. Strehlow pytał Australijczyków Arunta, dlaczego odprawiają niektóre ceremonie, oni odpowiadali mu niezmiennie: „Ponieważ przodkowie to przykazali”1 2, plemię Kai zaś z Nowej Gwinei odmawiało zmiany właściwego sobie sposobu życia i pracy, tłumacząc to następująco: „Tak czynią Nemus (mityczni Przodkowie) i my czynimy w ten sam sposób’.’ Zapytany o przyczyną takiej, a nie innej fonny pewnego szczegółu ceremonii, pieśniarz Navaho odpowiadał: „Ponieważ święty Lud za pierwszym razem czynił to tak samo”3. Identyczne uzasadnienie możemy odnaleźć w modlitwie towarzyszącej prymitywnemu rytuałowi tybetańskiemu: „Jak zostało przekazane od czasu stworzenia ziemi, tak i my musimy składać w ofierze... Jak nasi przodkowie niegdyś czynili, tak i my czynimy dzisiaj”4.
Podobne jest również uzasadnienie przywołane w Indiach przez teologów i osoby dbające o czystość kultu. „Musimy robić to, co bogowie uczynili na początku”. (SialapathabrahmanaV\\, 2, 1, 4.) „Tak uczynili bogowie, tak czynią ludzie” (Taittirijubrahmam 1,5,9,4)5.
Jak udowodniliśmy już to w innej książce6, nawet te zachowania i czynności człowieka, które nie dotyczą bezpośrednio sfery sacrum, mają swoje wzorce w gestach Istot Nadnaturalnych. W plemieniu Navaho
kobiety zobowiązane są siadać na podwiniętych do boku nogach, mężczyźni zaś z nogami skrzyżowanymi przed sobą, ponieważ powiedziane jest, że na początku kapryśna Kobieta i Pogromca potworów usiedli w takich pozycjach7.
Według mitycznych tradycji australijskiego plemienia Karadjcri, wszystkie zwyczaje i zachowania ustanowione zostały w Czasach Snu przez dwie Istoty Nadnaturalne, Baga-djimbiri (na przykład sposób prażenia pewnych ziaren lub polowanie na zwierzynę za pomocą kija, specjalna pozycja, jaką należy przyjąć przy oddawaniu moczu, itd.8).
Nie warto mnożyć dalszych przykładów. Jak pokazaliśmy w naszej pracy Le Mythe de VEternel Retouń jak przekonamy się w jeszcze bardziej dobitny sposób w dalszej części tej książki, podstawowa funkcja mitu polega na przedstawianiu pouczających modeli dla wszystkich rytuałów i ważnych czynności: zarówno sposobu odżywiania się czy zawierania związków małżeńskich, jak i dla pracy, wychowania, sztuki czy wiedzy. Koncepcja ta nie jest bez znaczenia wtedy, gdy
C. Strehlow, Die Aranda- und Loritja-Stamme in Zentral-Australien, t. III, s. 1; por. L. Levy-Bruhl, La Mythologieprimitive, Paris 1935, s. 123. Zob. także T.G.H. Strehlow, Aranda Traditions, Melbourne University Press 1947, s. 6.
Ch. Keysser, cytowany przez Richarda Thurnwalda w: tegoż, Die Eingeborenen Austaliens und der Siidseeinseln, Religions-geschichtUches Lesebuch 8, Tiibingen 1927, s. 28.
C. Kluckhohn, Myths and Rituals: A General Theoty, „Haryard Thcological Rcview”, t. XXXV/1942, s. 45-79, s. 66. Zob. tamże inne przykłady.
M. Hermanns, The Indo-Tibetans, Bombay 1954, s. 66 i nast.
Zob. M. Eliade, Le Mythe de I 'Eternel Retour, Paris 1949, s. 44 i nast. (The Myth of tlte Eternal Return, New York 1954, s. 21 i nast.)
Eliade, Le Mythe de I'Eternel Retour, dz. cyt., s. 53 i nast.
Kluckhohn, Myths and Rituals: A General Theory, dz. cyt., s. 61, cytujący W.W. Hill, The Agricultural and Hunting Methods of the Navaho Indians, New Havcn 1938, s. 179.
Por. Eliade, Mity, sny i misteria [przełożył Krzysztof Kocjan, Wydawnictwo KR, Warszawa 1994, s. 201-202 przyp. tłum.].
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
img852 (2) 12 Aspekty mitu interwencji Istot Nadnaturalnych człowiek jest tym, kim jest obecnie — is
img862 (2) .12 Aspekty mitu poszczególnych wydarzeń, które miały miejsce w czasach mitycznych. Słuch
img853 (2) 14 Aspekty mitu chcemy zrozumieć zachowania człowieka w społecznościach archaicznych i tr
img897 (2) 104 Aspekty mitu Olbrzym podobny do człowieka i wieloryba połyka! ludzi, aby ich wtajemni
img876 (3) 60 Aspekty mitu pojawia się dziewicza Ziemia, jest symbolem cofnięcia się do Chaosu i Kos
P1190029 (2) Wszystkie źródła religii mają charakter społeczny; człowiek jest bowiem istotą kolektyw
4) konfliktowa wizja polityki - człowiek jest z natury istotą agresywną, nieobliczalną i nieprzewidy
86924 P1190029 (2) Wszystkie źródła religii mają charakter społeczny; człowiek jest bowiem istotą ko
52904 img886 (2) HO Aspekty mitu znajomość początków. Istotnie, dla człowieka należącego do społeczn
img886 (2) HO Aspekty mitu znajomość początków. Istotnie, dla człowieka należącego do społeczności a
więcej podobnych podstron