Zeszyt Szkoleniowy Młodzieży Wszechpolskiej
U progu XXI wieku,
w 80. Rocznicę założenia,
w 16. roku od reaktywowania po okresie komunizmu,
Młodzież Wszechpolska wyznaje, utrwala i upowszechnia prawdy,
które głosi od początku swej działalnoSci:
1. Pan Bóg - najwyższym dobrem, xródłem i celem życia, ostateczną sankcją moralną
naszych czynów, treScią naszej wiary.
2. KoSciół katolicki - jeden, Swięty i apostolski, wychowawcą naszego Narodu,
MARIAN SZOŁUCHA
droga do zbawienia;
zasługuje na szacunek i należne mu miejsce w Państwie.
3. Naród polski - wspólnym dobrem każdego Polaka, wspólnota wiary, dziejów,
kultury, ziemi, mowy i obyczajów;
ma prawo do wolnoSci, wielkoSci i dobrobytu, a do każdego z nas domaga się
ofiarnej służby.
4. Państwo polskie - suwerenną i niepodległą organizacją polityczną Narodu,
niezbędną politycznie formą życia narodu, konieczną dla odrębnego rozwoju sił
rodzimych;
STOPY PROCENTOWE
wymaga się stałej naszej troski o jego samoistny rozwój.
5. Rodzina - podstawową wspólnotą wiary i krwi w życiu Narodu, ostoją tradycji
i obyczajowoSci;
zasługuje na ochronę przed moralnymi zagrożeniami i domaga się wsparcia W POLSCE
ze strony Państwa w swoim materialnym i duchowym rozwoju.
6. Kultura - duchową racją życia narodowego, dowodem prymat ducha nad
materią;
-
wymaga troski o jej wielkoSć, twórczoSć i wzniosłoSć.
7. Ziemia - naszym miejscem na Swiecie, ojcowizną, w której spoczywają krew
i prochy naszych przodków;
zasługuje na nasza czeSć i ochronę przed obcym zawłaszczeniem.
TEORIA I PRAKTYKA
8. OSwiata - głównym narzędziem Narodu w ugruntowaniu mądroSci pokoleń
i upowszechnieniu jej wSród polskiej młodzieży.
wymaga szczególnego wsparcia ze strony Państwa.
9. Młodzież skarbem przyszłoSci Narodu, xródłem jego sił i gwarancją ciągłoSci pokoleń;
domaga się równych i godnych szans na rozwój, pracę i życie w dobrobycie,
wymaga zaS ochrony od moralnego i obyczajowego zepsucia.
Seria Gospodarka
10. Przyroda pięknem odzwierciedlającym Boży ład na ziemi;
zasługuje na poszanowanie jej praw i niepowtarzalnego, ojczystego wyrazu.
(Deklaracja przyjęta na Zjexdzie Rwiatowym Młodzieży Wszechpolskiej z okazji 80-lecia powstania w dniu 29 czerwca 2002 r. )
Zeszyt 1 (34)
SEKRETARIAT RADY NACZELNEJ MW:
Adres: ul. Hoża 9, 00-528 Warszawa, e-mail: tomczak@lpr.pl
Tel: (22) 622-48-68, fax: 622-31-38, tel. kom: 0501-342-571
Szczecin 2005
www.wszechpolacy.pl www.ws.wszechpolacy.pl
Zeszyt Szkoleniowy MW - Marian Szołucha-Stopy procentowe w Polsce-teoria i praktyka
Dnia 30 grudnia 2004 roku Ministerstwo Finansów ,
Departament Długu Publicznego w Warszawie wydało dokument w sprawie
Zadłużenia Sektora Finansów Publicznych (IIIkw/2004)
Zeszyty Szkoleniowe Młodzieży Wszechpolskiej nie są przeznaczone
1. Na koniec wrzeSnia 2004 r. Zadłużenie sektora finansów publicznych po
dla dziennikarzy, publicystów i sympatyków Gazety Wyborczej.
wyeliminowaniu przypływów finansowych pomiędzy podmiotami należącymi do
Młodzież Wszechpolska nie ponosi odpowiedzialnoSci za jakiekolwiek
tego sektora (tj. po konsolidacji)wyniosło 439.606,8 mln zł, w tym:
zmiany psychiczne i fizyczne, jakie mogą dokonać się u dziennikarzy,
- zadłużenie sektora rządowego 422.492,0mln zł (96,1% długu ogółem),
publicystów i sympatyków Gazety Wyborczej po przeczytaniu
- zadłużenie sektora samorządowego 17.114,8 mln zł (3,9%długu ogółem)
niniejszego Zeszytu.
2. Na koniec III kwartału 2004 r. :
1) dług krajowy sektora finansów publicznych po konsolidacji wyniósł
- wg kryterium miejsca emisji 313.685,2 mln zł (jego udział w długu ogółem wzrósł z 69,2%
na koniec czerwca 2004 r. do 71,4%)
- wg kryterium rezydenta 261.188,6 mln zł (tj. 59,4% długu ogółem - wzrost z 58,1% na
koniec III kwartału 2004 r.)
2) dług zagraniczny przedmiotów tego sektora ukształtował się na następującym poziomie:
- wg kryterium miejsca emisji 125,921,6 mln zł (jego udział w długu ogółem z 30,8% do
28,6% w III kwartale 2004 r.)
- wg kryterium rezydenta 178.418,2 mln zł (tj. 40,6 % długu ogółem - spadek z 41, 9 na
koniec czerwca 2004r.)
Skład i opracowanie graficzne:
3. W okresie czerwiec 2004 r. - wrzesień 2004 r. zadłużenie całego sektora po
Szczepan Ostrowski
konsolidacji wzrosła o 759,8mln zł, tj. o 0,2% w tym:
- zadłużenie sektora rządowego wzrosło o 33,3 mln zł, tj. o 0,01%
- zadłużenie sektora samorządowego wzrosło o 736,5 mln zł tj o 4,5%
Na zmianę długu sektora rządowego dominujący wpływ miał wzrost zadłużenia Skarbu
Państwa ( o 546,8 mln zł tj. 0,1%) oraz spadek długu państwowych osób prawnych
utworzonych na podstawie odrębnych ustaw (o 535,6 mln zł tj. 43% z czego 527,1 mln zł
przypadło na Agencję Rynku Rolnego). SpoSród pozostałych podmiotów przyrost zadłużenia
odnotowanego przede wszystkim w przypadku ZUS-u i zarządzonych przez ZUS funduszy (o
53,3 mln zł, tj. 0,6%) oraz państwowych instytucji kultury(o 22,5 mln zł, tj. 545,5%). Spadek
długu miał miejsce w przypadku państwowych szkół wyższych (o 25,0 mln zł, tj. 14,5%),
jednostek badawczo-rozwojowych (o 18,7 mln zł tj. 11,5%), Narodowego Funduszu Zdrowia
(o 9,9 mln zł, tj. 79,0%) oraz PAN i tworzonych przez PAN jednostek organizacyjnych ( o 42
mln zł, tj. 31,0%).
Na wysokoSć zadłużenia sektora samorządowego największy wpływ miał wzrost zadłużenia
jednostek samorządu terytorialnego ( o 689 mln zł, tj. 5,2%), samorządowych publicznych
zakładów opieki zdrowotnej (o 63,7 mln zł, tj. 2,1%) oraz spadek zadłużenia samorządowych
osób prywatnych utworzonych na podstwię odrębnych ustaw (o 21,6 mln zł, tj. 37,6%).
4. Zadłużenie sektora finansów publicznych przed konsolidacją na koniec III
Wydawca:
kwartału 2004 r. Wyniosło 447.496,3 mln zł w tym:
Wydział Szkoleniowy Młodzieży Wszechpolskiej
- zadłużenie sektora rządowego 424.803,6 mln zł (94,9% długu ogołem),
Kierownik Wydziału Rafał Wiechecki,
- zadłużenie sektora samorządowego 22.692,8 mln zł (5,1% długu ogółem
tel.: 0503 086 356, e-mail: rwiechecki@interia.pl
* Dane za III kwartał 2004 roku są danymi wstępnymi. Dane za poprzedni okres zostały skanowane.
" ródło: www.mf.gov.pl
15
Zeszyt Szkoleniowy MW - Marian Szołucha-Stopy procentowe w Polsce-teoria i praktyka Zeszyt Szkoleniowy MW - Marian Szołucha-Stopy procentowe w Polsce-teoria i praktyka
Spis treSci:
str.
Stopy procentowe w Polsce - teoria i praktyka
4
1. Informacje podstawowe
4
2. Krytyka NBP
6
3. Nie tylko NBP...
9
4. Zakończenie
11
5. Tabele
12
Tabela 1
12
Tabela 2
13
Tabela 3
14
Tabela 4
15
14 3
Zeszyt Szkoleniowy MW - Marian Szołucha-Stopy procentowe w Polsce-teoria i praktyka Zeszyt Szkoleniowy MW - Marian Szołucha-Stopy procentowe w Polsce-teoria i praktyka
Zeszyt Szkoleniowy MW - Marian Szołucha-Stopy procentowe w Polsce-teoria i praktyka
Stopy procentowe w Polsce - teoria i praktyka
Dmowski pisał kiedyS o Polakach, że Nie ma chyba wSród inteligencji
żadnego kraju tak wielkiej stosunkowo liczby ludzi, posiadających wielostronne a
powierzchowne wiadomoSci, połapane z książek i artykułów, a jednoczeSnie tak
głupich w najelementarniejszych sprawach życia, zwłaszcza zbiorowego. DziS,
jakby w sukurs twórcy polskiej idei narodowej, zwykło się mówić z ironią, że każdy
Polak jest najlepszym ekspertem od medycyny, ekonomii, piłki nożnej i jeszcze paru
dziedzin. Każdy bowiem, choć najczęSciej nie zna meritum sprawy, ma wyrobione
własne zdanie na jej temat i jest gotów bronić swych racji do upadłego. Dlatego
postanowiłem opisać problem, o którym słyszy się ostatnio bardzo często, a
jednoczeSnie większoSć wypowiadających się ma w tym zakresie znikomą wiedzę.
Postaram się pokrótce odpowiedzieć na pytania o istotę stóp procentowych, ich
znaczenie w gospodarce oraz czynniki, które mają wpływ na ich kształtowanie.
1. Informacje podstawowe
Zacznę od tego, że najogólniejszy podział rynku, jaki możemy wyróżnić, to
podział na rynek dóbr i rynek czynników produkcji, czyli pracy, kapitału oraz ziemi
(niektórzy uwzględniają jeszcze technologię). Podstawową różnicą między nimi jest
to, że uczestnicy gry rynkowej zamieniają się w nich stronami. Na rynku dóbr
konsument stoi po stronie popytu, ale już na rynku pracy jest on umiejscawiany po
przeciwnej stronie, jako ten, kto oferuje pracę, itd. Podobieństwo zaS polega na tym,
że tak cena dóbr jak i czynników produkcji jest głównie wynikiem relacji popytu i
podaży. Przy rozważaniu zagadnienia stóp procentowych poruszać się będziemy w
sferze rynku kapitału, szerzej - rynku finansowego. Po stronie podaży występują tu
tzw. kapitałodawcy, czyli podmioty posiadające nadmiar kapitału, a po stronie popytu
tzw. kapitałobiorcy, którzy na ten kapitał zgłaszają zapotrzebowanie. Stopa
procentowa jest więc niczym innym jak ceną transferowanego na rynku kapitału. Nie
wszystkie stopy ustalane są jednak na podstawie wolnej gry popytu i podaży.
Najważniejsze z nich ustala w Polsce Rada Polityki Pieniężnej. Ponadto, stopy
regulowane przez rynek są w dużej mierze pochodną tych regulowanych przez radę.
Banki centralne na całym Swiecie, podejmując decyzje o pożądanej w danym
momencie wysokoSci stóp procentowych, biorą po uwagę przede wszystkim:
długookresowy poziom wzrostu gospodarczego, spodziewaną stopę inflacji oraz
ryzyko inwestycyjne na rynku finansowym. Rozważmy teraz syntetycznie wpływ
każdego z tych elementów na poziom stóp, ale przy założeniu ceteris paribus (gdy
pozostałe czynniki nie zmieniają się). Zacznijmy od wzrostu PKB. Tu reguła jest
4 13
Zeszyt Szkoleniowy MW - Marian Szołucha-Stopy procentowe w Polsce-teoria i praktyka Zeszyt Szkoleniowy MW - Marian Szołucha-Stopy procentowe w Polsce-teoria i praktyka
systematycznie naprawiać w kierunku przekształcenia jej w system służący całemu
następująca - im jest on wyższy (oczywiScie w długim okresie), tym wyższe są stopy
społeczeństwu, a nie jak dotychczas wąskiej grupie pseudoelit z najwyższych
procentowe na rynku. Dzieje się tak, gdyż inwestycje podejmowane przez podmioty
szczebli polityki i biznesu.
w gospodarce przynoszą szybszy wzrost PKB, a to oznacza, że inwestycje na rynku
finansowym przynoszą również wyższe stopy dochodu. W takiej sytuacji
kapitałodawcy wymagają wyższych stóp dochodu ze swoich inwestycji, zaS
5. Tabele
kapitałobiorcy są skłonni zapłacić wyższą cenę za kapitał. To wszystko oznacza, że
kapitał transferowany na rynku finansowym jest droższy. Co do inflacji, to jest ona
również dodatnio skorelowana ze stopą procentową. Poza tym stopa procentowa na
rynku finansowym powinna być wyższa od stopy inflacji. W przeciwnym wypadku
inwestor na rynku finansowym uzyskałby dochód nie rekompensujący spadku siły
nabywczej, czyli inwestycja przyniosłaby w wartoSciach realnych stratę. JeSli
natomiast chodzi o ryzyko, to jest nim obarczona każda inwestycja. Ma ona bowiem
to do siebie, że przynosi efekt w przyszłoSci. Ryzyko to polega na tym, że
zrealizowana stopa dochodu może się okazać niższa od oczekiwanej. Ponoszący je
inwestor chce zatem otrzymać rekompensatę w postaci zwiększonego dochodu,
mierzonego za pomocą stopy procentowej (stopy zwrotu). A więc im wyższe ryzyko,
tym wyższa stopa procentowa.
Wyróżniamy kilka podziałów stóp procentowych. Najprostszy z nich
wyodrębnia stopy krótkoterminowe i długoterminowe. Do pierwszych zaliczamy z
reguły te ustalane na okres do jednego roku, a do drugich, ustalane na co najmniej
kilka lat. Warto w tym miejscu zauważyć, że krótkoterminowe stopy są zwykle niższe
od długoterminowych, ponieważ podmioty działające na rynku finansowym
preferują płynnoSć, która oznacza możliwoSć zamiany posiadanych aktywów na
gotówkę w krótkim czasie po spodziewanej cenie. Kapitałodawcy wolą udostępniać
kapitał na krótki okres, gdyż takie inwestycje są bardziej płynne. Wobec tego przy
długoterminowym transferze kapitału wymagać będą wyższej stopy procentowej
jako rekompensaty za mniejszą płynnoSć. Z kolei kapitałobiorcy preferują
pozyskiwanie kapitału na dłuższy okres, gdyż mogą go wtedy lepiej wykorzystać.
Teraz, w skrócie, przedstawię kilka najważniejszych stóp procentowych
występujących na polskim rynku finansowym. Skupię się na tych regulowanych
przez RPP. Najważniejszą z nich jest stopa referencyjna NBP, czyli minimalna stopa
rentownoSci 28-dniowych bonów pieniężnych emitowanych przez bank centralny.
OkreSla ona stopę, po jakiej NBP dokonuje tzw. operacji otwartego rynku. Polegają
one na kupnie bądx też sprzedaży papierów wartoSciowych, przede wszystkim
bonów skarbowych i bonów pieniężnych (emitowanych przez NBP). Jest to zatem
stopa, po jakiej bank centralny sprzedaje bankom komercyjnym papiery
wartoSciowe a potem je odkupuje. Drugą stopą ustalaną przez RPP jest stopa
kredytu lombardowego. Jest ona ceną kredytu, jakiego NBP udziela bankom
komercyjnym (zastawem tego kredytu są posiadane przez banki papiery
wartoSciowe emitowane przez Skarb Państwa). Stopa ta wyznacza maksymalny
koszt pozyskania kapitału przez zaciągnięcie kredytu na rynku międzybankowym.
Kolejna stopa to stopa redyskonta weksli. JeSli posiadacz weksla przedstawia go do
12
5
Zeszyt Szkoleniowy MW - Marian Szołucha-Stopy procentowe w Polsce-teoria i praktyka Zeszyt Szkoleniowy MW - Marian Szołucha-Stopy procentowe w Polsce-teoria i praktyka
wykupu przed ustalonym terminem, wówczas, oczywiScie, otrzymuje niższą sumę,
jako najgorszą z jego charakterystycznych przywar. Okres po roku 1989 dał dowód
niż ta, na którą weksel opiewa. Nazywa się to dyskontem weksla. A jeżeli to bank
aktualnoSci jego spostrzeżeń. Polacy czuli się w socjalizmie jak w więzieniu o
komercyjny przedstawia weksle do wykupu w banku centralnym, wówczas wartoSć
złagodzonym rygorze. A więc oprócz tego, że ograniczono nam wolnoSć osobistą i
okreSlająca, o ile procent mniej otrzyma bank, nazywa się stopą redyskonta weksli.
dostęp do wyższego niż przeciętny, standardu życia, mieliSmy poczucie
Tyle na temat stóp regulowanych przez RPP. Natomiast do tych ustalanych przez
zabezpieczonego przez państwo bytu. PRL zniszczył w Polakach resztki
rynek zaliczamy przede wszystkim: stopę oprocentowania kredytów na rynku
przedsiębiorczoSci i aktywnoSci. Zrobił z nas minimalistów. Dlatego teraz takie
międzybankowym (WIBOR - Warsaw Interbank Offered Rate), stopę
programy wydają mi się niezbędne, aby choć w częSci zmienić mentalnoSć
oprocentowania depozytów na rynku międzybankowym (WIBID - Warsaw Interbank
społeczeństwa.
Bid Rate), stopy oprocentowania kredytów i depozytów udzielanych przez banki
innym podmiotom oraz stopy rentownoSci bonów i obligacji skarbowych.
Podsumowując, należy stwierdzić jednoznacznie, że owszem, sytuacja
wynikająca z zadłużenia Polski jest katastrofalna, ale nie usprawiedliwia to głosów
twierdzących, że wydatki na szeroko rozumianą sferę socjalną są wyłącznie
2. Krytyka NBP
balastem. Problem polega na racjonalnym nimi gospodarowaniu. Zamiast
panicznych cięć wydatków, trzeba przeprowadzić głębokie reformy jakoSciowe.
O stopach procentowych, jak napisałem na początku, dyskutuje się w Polsce
Trzeba nasze państwo w końcu uporządkować tak, aby stworzyć trwałe zręby ładu
bardzo często. Jest to jednak o tyle trudne, że ich wpływ na gospodarkę jest bardzo
społecznego.
rozległy i należy go analizować w sposób wielotorowy, a to już zadanie dla
specjalistów. WiększoSć z nich nie oSmiela się jednak podejmować polemiki z prof.
4. Zakończenie
Leszkiem Balcerowiczem, głównie z obawy o medialny ostracyzm, ponieważ od
wielu lat prezes NBP (i zarazem przewodniczący RPP) jest kreowany na postać
Gwoli uzupełnienia chciałbym jeszcze dodać, że, w pewnym zakresie,
nieskazitelną, najwybitniejszego polskiego ekonomistę, prawdziwego guru
alternatywą dla banków stają się powoli Spółdzielcze Kasy OszczędnoSciowo-
demokracji i gospodarki rynkowej. Prawdopodobnie ten skrupulatnie budowany mit
Kredytowe, czyli popularne SKOK-i, które z roku na rok gromadzą coraz więcej
upadłby gdyby Polacy zapoznali się dokładniej z życiorysem prof. Balcerowicza,
kapitału. Proponowane przez nie oprocentowanie, zarówno depozytów jak i
gdyby dowiedzieli się choćby o jego działalnoSci w Instytucie Podstawowych
kredytów, jest dużo bardziej atrakcyjne niż to, które oferują banki. Nawiasem
Problemów Marksizmu-Leninizmu przy KC PZPR czy też o tym, że wstąpił do partii w
mówiąc, spółdzielczoSć to, moim zdaniem, forma organizacyjna przedsiębiorstw,
niesławnym roku 1968 albo o tym, że w latach 90-tych tak naprawdę walczył z
która jest dziS w naszym kraju, z różnych względów, tyle potrzebna co niedoceniana.
systemem gospodarczym, który sam zaledwie dekadę wczeSniej usilnie wspierał
Dobrze zorganizowane i sprawnie zarządzane polskie spółdzielnie, funkcjonujące w
jako doradca tzw. Sieci Wiodących Zakładów Pracy. Próżno szukać tych informacji
różnych sferach życia gospodarczego, mogłyby stanowić skuteczną konkurencję dla
na jego oficjalnej stronie internetowej. Ale ad rem.
skoncentrowanego (w odróżnieniu od krajowego) zagranicznego kapitału. Ale to
temat na oddzielny zeszyt.
Zdecydowałem się poddać krytyce politykę polskiego banku centralnego, a
raczej przedstawić fakty, które same stawiają ją w jednoznacznie negatywnym
Na koniec, nie sposób powstrzymać się od podkreSlenia roli, jaką odegrały
Swietle, w znacznej mierze dlatego, by protest wobec poczynań prof. Balcerowicza
poszczególne rządy po 1989 roku w procesie niszczenia polskiego rynku
nie był kojarzony wyłącznie z Andrzejem Lepperem, jego retoryką i argumentacją,
finansowego. Nie jest bowiem tajemnicą, że xródłem wielu problemów, o których
która, jako że stoi na żenująco niskim poziomie merytorycznym, poniekąd
napisałem wyżej, była szaleńcza, iScie złodziejska prywatyzacja sektora bankowego
kompromituje wszystkich polityków oraz ekonomistów będących w opozycji do
w latach 90-tych. Podczas gdy w zdecydowanej większoSci krajów rozwiniętych
działań RPP. Rzecz bowiem nie w tym, że, jak do znudzenia powtarza
udział kapitału zagranicznego w strukturze własnoSciowej banków waha się od kilku
przewodniczący Samoobrony, wysokie stopy procentowe to słabnący polski eksport
do kilkunastu procent, to w Polsce, w rękach narodu pozostały dziS jedynie maleńkie
i dogodne warunki do importu, lecz w wielu innych, moim zdaniem dużo bardziej
banki spółdzielcze oraz jeden bank całkowicie państwowy - Bank Gospodarstwa
istotnych mankamentach polskiej polityki pieniężnej ostatnich lat. Ale dla wyjaSnienia
Krajowego.
zatrzymajmy się na chwilę właSnie przy wpływie wysokich stóp procentowych na
bilans handlowy naszego kraju. Otóż faktem jest, że rosnące oprocentowanie, a z
Ostateczny wniosek, jaki wyłania się z rozważań na temat podany w tytule
nim atrakcyjnoSć złotówkowych depozytów oraz papierów skarbowych wywołuje
tego zeszytu, jest krótki i jednoznaczny - morze pracy czeka tych, którzy, przejąwszy
zwiększony popyt na polską walutę i w konsekwencji jej aprecjację. Wówczas
ster władzy w Polsce, będą chcieli naszą gospodarkę uporządkować i
6 11
Zeszyt Szkoleniowy MW - Marian Szołucha-Stopy procentowe w Polsce-teoria i praktyka Zeszyt Szkoleniowy MW - Marian Szołucha-Stopy procentowe w Polsce-teoria i praktyka
pomocą podniesienia dochodów, a nie cięcia wydatków. I wcale nie chodzi mi o eksporterzy rzeczywiScie mają powody do zmartwień. Ich towary po prostu stają się
zwiększanie i tak już wysokich obciążeń podatkowych, ale wręcz przeciwnie, o ich na zagranicznych rynkach coraz droższe. Natomiast towary importowane w takiej
zredukowanie. Jak pokazał przykład podatku dochodowego od osób prawnych z sytuacji realnie tanieją. Jednak ci, którzy fakt ten podają jako koronny argument
2004 roku, którego obniżenie przyniosło o wiele wyższe od zakładanych wpływy do przeciwko restrykcyjnej polityce pieniężnej prezesa Balcerowicza zapominają, że
kasy państwa, polskie przedsiębiorstwa zareagowały na takie zmiany wzmożoną właSnie dzięki silnej pozycji złotego nie odczuwamy tak mocno jak inne kraje
aktywnoScią, a ta z kolei skutkuje większymi kwotami podatków odprowadzanymi do skutków wzrostu cen ropy naftowej i gazu na Swiatowych rynkach, oraz że
budżetu. A więc eksperyment z CIT-em można uznać za udaną próbę, która powinna eksporterzy mogą się przed wahaniami kursów zabezpieczyć za pomocą
pociągnąć za sobą decyzję o obniżeniu stawki podstawowej VAT-u. Bo przecież nie powszechnie dostępnych instrumentów, takich jak kontrakty czy opcje na waluty.
podatki dochodowe, a właSnie poSrednie, stanowią główne xródło dochodów Poza tym wielkoSć eksportu i importu zależy od całego szeregu innych czynników,
budżetu państwa. takich jak elastycznoSć cenowa popytu krajowego na dobra importowane i popytu
zagranicznego na dobra eksportowane, a także od jakoSci towarów, kosztów ich
Kolejna kwestia to wprowadzenie monitoringu przebiegu wprowadzanych wytworzenia itd. Dlatego właSnie uważam, że argument mówiący o obniżaniu przez
reform, ich skutków pozytywnych i negatywnych. W praktyce, chodzi mi o to, żeby Radę konkurencyjnoSci polskiego eksportu, jakkolwiek nie pozbawiony
GUS zaczął prowadzić porządne statystyki na bazie sprawozdawczoSci dotyczącej racjonalnych podstaw, jest nie do końca fortunny.
sektora publicznego. Jest to zadanie wymagające tylko odpowiednich uregulowań i
egzekwowania wypełniania obowiązków sprawozdawczych, a nie dużych nakładów Moim zdaniem istnieją trzy inne, zasadnicze czynniki, które dyskredytują
kosztów. Takie rozwiązanie umożliwiłoby stałą, kompleksową kontrolę finansową sposób prowadzenia polityki pieniężnej przez Leszka Balcerowicza. Pierwszy z nich
jednostek sektora finansów publicznych oraz szybsze reagowanie na to oderwanie decyzji RPP od bieżącej sytuacji ekonomicznej kraju, wynikające z
nieprawidłowoSci związane z wydawaniem przez nie publicznych Srodków. Brak doktrynerskiego podejScia do gospodarki. Aby to stwierdzić wystarczy odpowiedzieć
sprawozdawczoSci sprzyja bowiem niegospodarnoSci i nadużyciom. sobie, choćby na podstawie własnych obserwacji, na kilka pytań - czy wzrost
polskiego PKB jest w chwili obecnej na tyle wysoki i stabilny by go hamować? I czy
Poważnym problemem Polski po 1989 roku jest to, że kolejne ekipy nie spowoduje to zduszenia tymczasowej, acz dobrze rokującej koniunktury? Czy
rządzące traktowały finanse publiczne w kategoriach krótkookresowych, najczęSciej inflacja na dzisiejszym poziomie stała się na tyle poważnym problemem by zwalczać
jednego roku. Zbyt często zmieniali się premierzy i ministrowie aby można było ją za pomocą stóp procentowych? I czy w ogóle ma ona obecnie charakter popytowy,
perspektywicznie podejSć do tego problemu. Zabrakło również woli politycznej. związany z rozwojem gospodarczym, czy może raczej kosztowy, będący rezultatem
Musimy zatem opracować poważny, długofalowy program naprawy finansów wzrostu kosztów produkcji? Bo jeSli ten drugi, to podnoszenie stóp jest absolutnie
państwa, a nie zrobiony ad hoc, rozpaczliwy, wybiórczy, doraxny i populistyczny. Za nieuzasadnione. A pamiętajmy, że zmiany cen towarów, odzwierciedlone we
szczęScie w nieszczęSciu można uznać to, że do pewnego stopnia wymoże to na nas wskaxniku inflacji, są w znacznej mierze determinowane przez koszty transportu, na
Unia Europejska, która na kraje członkowskie nakłada obowiązek przedłożenia które z kolei decydujący wpływ mają rosnące od dłuższego czasu ceny ropy naftowej
programu zgodnego z Paktem StabilnoSci i Wzrostu. i innych surowców. Konkluzja jest aż nadto wyraxna - polityka prof. Balcerowicza ma
niestety niewiele wspólnego z rzeczywistoScią gospodarczą. WSród licznych
Należałoby również opracować pewnego rodzaju plan pracy powodów takiego stanu rzeczy należy zwrócić szczególną uwagę na ustawowo
pozytywistycznej w sektorze Swiadczeń społecznych, w ramach którego m.in. zagwarantowaną bezkarnoSć prezesa NBP. Jestem zresztą przekonany, że w tym
promowano by aktywne życie zawodowe niepełnosprawnych a rencistom i osobom zakresie należy jak najszybciej zmienić prawo, idąc w kierunku ograniczenia
przechodzącym na wczeSniejszą emeryturę uSwiadamiano by problem swoistego niezależnoSci banku centralnego i wprowadzenia obowiązku koordynowania przez
wykluczenia ze społeczeństwa. Te dwie kwestie - renty i wczeSniejsze emerytury jego prezesa swoich działań z polityką gospodarczą rządu oraz
stanowią bardzo kosztowną częSć polskiego systemu społecznego. Na początku lat współodpowiedzialnoSci Rady Polityki Pieniężnej za kondycję ekonomiczną kraju.
90-tych wierzono bowiem, że wysyłanie ludzi na te dwa Swiadczenia zmniejszy Sytuacja obecna, gdy Leszek Balcerowicz, mimo potężnego arsenału narzędzi, za
presję na rynku pracy. Tymczasem stało się zupełnie odwrotnie. Koszty utrzymania pomocą których wpływa na polską gospodarkę (vide art.art. 3, 4, 5, 11, 24 itd. Ustawy
coraz liczniejszej armii coraz młodszych rencistów i emerytów spadają na barki o NBP), nie może za swoje decyzje zostać pociągnięty do odpowiedzialnoSci ani
pracujących. Radykalnie zwiększają się zatem koszty pracy, co z kolei generuje nawet odwołany z powodu, nazwijmy to ogólnie - złego sprawowania swojej funkcji
bezrobocie. Mogłoby się wydawać, że sprawa psychologicznego oddziaływania na (vide art. 9 ust. 5 Ustawy o NBP), jest po prostu absurdalna.
społeczeństwo w celu jego aktywizacji jest mało ważna. Nic bardziej mylnego. Już
Dmowski w MySlach nowoczesnego Polaka wytykał naszemu narodowi biernoSć, Kolejna kwestia to zjawisko ewidentnego reprezentowania przez NBP
10 7
Zeszyt Szkoleniowy MW - Marian Szołucha-Stopy procentowe w Polsce-teoria i praktyka Zeszyt Szkoleniowy MW - Marian Szołucha-Stopy procentowe w Polsce-teoria i praktyka
interesów banków komercyjnych, w przytłaczającej większoSci opanowanych przez wcale nie jest zależnoScią oczywistą. Wysokie stopy, jak wykazałem wczeSniej,
kapitał zagraniczny. Obrońcy prezesa Balcerowicza odpowiadają na ten zarzut powodują w dłuższym okresie pogorszenie sytuacji finansowej większoSci polskich
demagogicznym stwierdzeniem, że stabilny system bankowy to jeden z przedsiębiorstw, co z kolei obniża dochodowoSć długoterminowych inwestycji w
najważniejszych filarów gospodarki rynkowej w każdym rozwiniętym państwie. Ale emitowane przez nie instrumenty finansowe. JeSli zatem wysokie stopy procentowe
nie jest to przecież cel nadrzędny, priorytetowy. W imię jego realizacji nie można w ogóle jakichS inwestorów zagranicznych przyciągają, to raczej tylko tych
poSwięcić wszystkich innych gałęzi polskiej gospodarki. Nie można też pozwolić na krótkoterminowych, nastawionych na szybki zysk, spekulantów. A ich działalnoSć na
bezkrytyczną tolerancję dla wszystkich patologii, które występują w bankach polskim rynku kapitałowym przynosi gospodarce więcej strat niż korzySci.
funkcjonujących na polskim rynku. Dlaczego NBP nie robi nic na przykład w celu
zniwelowania utrzymującej się od wielu lat nadpłynnoSci banków, która oznacza, że Reasumując, pragnę dobitnie podkreSlić, że jak najszybsza, kompleksowa
mają one więcej pieniędzy niż gospodarka jest w stanie wykorzystać? Tymczasem, zmiana dotychczasowych założeń i strategii polityki pieniężnej naszego kraju, jak
paradoksalnie, Rada Polityki Pieniężnej systematycznie obniża poziom rezerw również sposobów ich realizacji, musi być jednym z zasadniczych postulatów
obowiązkowych, które banki muszą utrzymywać w NBP, twierdząc, że podniesie to programu gospodarczego, który miałby wyprowadzić Polskę z kryzysu, w jakim się
zdolnoSć udzielania przez nie kredytów, a pomijając fakt, że to nie tylko iloSć znalazła, na drogę szybkiego, trwałego i stabilnego rozwoju.
pieniędzy, jakimi dysponuje sektor bankowy ani nie kondycja finansowa polskich firm
decydują o tym czy banki pożyczają im Srodki czy nie. Tak naprawdę wszystko zależy
w pierwszej kolejnoSci od przyjętej przez dany bank polityki kredytowej, w której 3. Nie tylko NBP&
może, bez żadnego uzasadnienia, znalexć się na przykład zapis o bezwzględnym
zakazie kredytowania polskich przedsiębiorstw z konkretnej branży. Jest to bardzo Musimy jednak pamiętać, że wysokoSć stóp procentowych na rynku, czyli
popularna praktyka. Stoją za nią interesy potężnych zagranicznych korporacji, grup oprocentowanie depozytów i kredytów udzielanych przez banki, zależy nie tylko od
kapitałowych itp., które mając kontrolę nad jakimS bankiem działającym w Polsce, a polityki banku centralnego, ale również od kondycji finansów publicznych kraju, a
jednoczeSnie czerpiąc znaczące zyski z funkcjonowania podległego im zatem od rządu. JeSli bowiem Polska co roku emituje duże iloSci doSć wysoko
przedsiębiorstwa produkcyjnego w swoim macierzystym kraju, dążą do oprocentowanych bonów i obligacji skarbowych, które są bardzo atrakcyjną, bo
wyeliminowania jego konkurencji, którą w tym przypadku mogą stanowić polskie przede wszystkim pewną inwestycją, to trudno dziwić się bankom, jako instytucjom
firmy. Inną anomalią naszego sektora bankowego jest zjawisko unikania płacenia nastawionym na zysk, że skrzętnie korzystają z możliwoSci lokowania pieniędzy w te
podatków przez podmioty w jego obrębie funkcjonujące. Mechanizm polega na tym, właSnie papiery. Jest to jeden z zasadniczych powodów, dla których banki udzielają
że rezerwy celowe banków są często tworzone z ich zysków brutto (a więc jeszcze inwestorom niewielu kredytów, które są zresztą bardzo drogie. Sytuacja taka będzie
nieopodatkowanych) i to w sytuacjach nieuzasadnionych (na inne cele niż złe trwała dopóty dopóki utrzymywał się będzie wysoki deficyt budżetowy i dług
kredyty). A przypomnijmy tylko, że Przewodniczącym Komisji Nadzoru Bankowego publiczny. DziS w Polsce nikt już nie neguje potrzeby przeprowadzenia głębokich
jest właSnie prof. Leszek Balcerowicz, natomiast Generalnym Inspektorem Nadzoru reform zmierzających w kierunku poprawienia kondycji finansów naszego państwa.
Bankowego osoba przez niego powoływana. Absurdem należy również nazwać Problem jednak, jak to zrobić? Koncepcje są różne. Spróbuję, w wielkim skrócie,
astronomiczne, w najwyższym stopniu niemoralne, sięgające często kilkuset tysięcy przybliżyć kilka moich własnych spostrzeżeń na ten temat.
złotych miesięcznie, wynagrodzenia członków zarządów niektórych banków.
Pierwszy generalny wniosek, który nasunął mi się po gruntownym
Problem ostatni to negatywny wpływ wysokich stóp procentowych na zapoznaniu ze stanem polskich finansów publicznych, to potrzeba jak najszybszego
poziom polskich inwestycji. Kredyty, które stanowią podstawowe xródło kapitału dla uporządkowania wydatków budżetu państwa, budżetów samorządowych i funduszy
potencjalnych inwestorów są bardzo drogie i trudno osiągalne, a niekorzystny kurs celowych. PodkreSlam - uporządkowania, a nie ograniczenia. Ograniczać bowiem
złotego powoduje spadek stopy dochodu (liczonej w walucie krajowej) z nie ma tak naprawdę czego, a przynajmniej nie na skalę, w jakiej mogłoby to realnie
przedsięwzięć realizowanych przez polskie spółki za granicą. Obrońcy RPP mogliby na cokolwiek wpłynąć. W tym wymiarze widzę rolę dla specjalistów z różnych
powiedzieć, że z drugiej strony spadek wartoSci obcych walut w stosunku do dziedzin, na które Srodki publiczne są przeznaczane. Kto jak nie oni, ludzie na co
krajowej czyni lokowanie inwestycji zagranicznych w Polsce bardziej atrakcyjnym. dzień wypełniający zadania państwa w terenie, wie jak poprawić poziom
Rzecz jasna, ale po pierwsze dotyczy to inwestycji portfelowych, a nie gospodarnoSci publicznymi pieniędzmi, gdzie ich naprawdę brakuje, a gdzie są one
bezpoSrednich, na których nam najbardziej zależy. Po drugie zaS, ta dodatnia wydawane bezproduktywnie?
korelacja pomiędzy wysokoScią stóp procentowych a poziomem zagranicznych
inwestycji w polskie papiery wartoSciowe, na którą powołuje się prezes Balcerowicz, Rzecz druga to reorientacja na zmniejszenie deficytu budżetowego za
8 9
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Sieroń Czy ujemne stopy procentowe zaprzeczaj prawom ekonomiiStopy procentowe a inwestycje w Polsce i strefie euro e1pBenedyk Ujemne stopy procentowe Europejskiego Banku CentralnegoLista 3 Stopy terminowe, bony skarbowetabulatury Dezerter Ile procent duszyMięśnie bez glowy, stopy i rekiOBLICZENIA PROCENTOWEstopy żelaza 2015Nagroda za głosowanie na PO ceny za bilety komunikacji stołecznej wzrosną o 100 procent2 22 stopy nikluMiedzi jej stopy13 W11 Stopy Cuwięcej podobnych podstron