2010 SP Kat wybrane przestępstwa i wykroczenia cz I


1
Szkoła Policji w Katowicach
Wybrane przestępstwa i wykroczenia
z ustaw szczególnych w tablicach
(część I)
Ustawa o wychowaniu w trzezwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi z dnia 26 pazdziernika 1982 roku
Opracowanie:
asp. szt. Jacek Copik
mł. asp. Arkadiusz Kaczyński
Zakład Słu\by Kryminalnej
Wydawnictwo
Szkoły Policji w Katowicach
2010
S
P
A
O
A
L
O
I
C
K
J
Z
I
2
© Wszelkie prawa zastrze\one  SzkoÅ‚a Policji w Katowicach 2010
Ksią\ki nie wolno reprodukować (adaptować) ani w całości, ani w części, niezale\nie od zastosowanej
techniki (druk, fotografia, komputer, kserograf, fonografia itd.), bez pisemnej zgody Wydawcy.
Druk i oprawa: Szkoła Policji w Katowicach
3
Spis treści
Wstęp 5
1. Przepisy karne ustawy z dnia 26 pazdziernika 1982 r.
o wychowaniu w trzezwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi 7
2. Graficzne przedstawienie przestępstw i wykroczeń
ustawy z dnia 26 pazdziernika 1982 r.
o wychowaniu w trzezwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi 15
Spis tablic 33
Wykaz skrótów 35
Literatura 37
4
5
Wstęp
Obecny program szkolenia zawodowego podstawowego zakłada, \e ka\dy
uczestnik szkolenia, kierujÄ…c siÄ™ zasadami etyki zawodowej oraz przestrzegajÄ…c praw
człowieka, potrafi zastosować przepisy karne wybranych ustaw szczególnych
zawartych w:
- art. 43, 431, 44, 45 ustawy z dnia 26 pazdziernika 1982 r. o wychowaniu
w trzezwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi,
- art. 50, 51 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji,
- art. 55 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach
osobistych,
- art. 12, 13 ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed
następstwami u\ywania tytoniu i wyrobów tytoniowych,
- art. wybrane ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez
masowych,
- art. 62, 63, 65 z ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii.
W bibliografii Szkoły Policji w Katowicach znajdują się skrypty zawierające
opracowanie wybranych przestępstw części szczególnej prawa karnego w tablicach,
które są wysoko oceniane przez grono pedagogiczne szkoły, jak i słuchaczy. Stanowią
one wartościową pomoc dydaktyczną. Graficzne przestawienie ustawowych znamion
daje bowiem słuchaczom większą mo\liwość przyswojenia treści programowych
i pogłębienie posiadanej wiedzy.
Brak jest natomiast takiego opracowania dotyczącego ustaw szczególnych,
dlatego te\ naszym zamiarem jest stworzenie cyklu skryptów, przedstawiających
w formie graficznej wybraną problematykę ustaw szczególnych, których znajomość
wymagana jest od słuchaczy szkolenia zawodowego podstawowego.
Niniejsze opracowanie zawiera graficzne przedstawienie przestępstw
i wykroczeń z ustawy o wychowaniu w trzezwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
i jest pierwszym z cyklu, w którym omówione zostaną wybrane ustawy szczególne.
6
7
1. Przepisy karne ustawy z dnia 26 pazdziernika 1982 r.
o wychowaniu w trzezwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Ustawa z dnia 26 pazdziernika 1982 r. o wychowaniu w trzezwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w rozdziale 3 zawiera artykuły: 43, 431, 44, 45, 451,
452, 453, które regulują odpowiedzialność karną sprawcy za zachowania wbrew
ustawie. Ponadto ustawodawca zamieścił w nim artykuł 46 wyjaśniający pojęcia
napoju alkoholowego i stanu nietrzezwości oraz artykuł 47, który daje mo\liwość
poddania osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa bądz wykroczenia badaniu na
zawartość alkoholu, je\eli jest to istotne dla prowadzonego postępowania.
W pierwszej części skryptu przedstawiona zostanie treść artykułów ustawy
z dnia 26 pazdziernika 1982 r. o wychowaniu w trzezwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia
6 maja 1983 r. w sprawie warunków i sposobu dokonywania badań na zawartość
alkoholu w organizmie. Dalsza część zawiera treść przepisów karnych ustawy
przedstawionych w formie graficznej.
Art. 43. 1. Kto sprzedaje lub podaje napoje alkoholowe w wypadkach, kiedy jest
to zabronione, albo bez wymaganego zezwolenia lub wbrew jego warunkom,
podlega grzywnie.
2. Tej samej karze podlega kierownik zakładu handlowego lub gastronomicznego,
który nie dopełnia obowiązku nadzoru i przez to dopuszcza do popełnienia w tym
zakładzie przestępstwa określonego w ust. 1.
3. W razie popełnienia przestępstwa określonego w ust. 1 albo 2 mo\na orzec
przepadek napojów alkoholowych, chocia\by nie były własnością sprawcy, mo\na
tak\e orzec zakaz prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na sprzeda\y
lub podawaniu napojów alkoholowych.
4. Orzekanie w sprawach o przestępstwa określone w ust. 1 i 2 następuje na podstawie
przepisów o postępowaniu karnym.
8
Art. 431. 1. Kto spo\ywa napoje alkoholowe wbrew zakazom określonym w art. 14
ust. 1 i 2a-6 albo nabywa lub spo\ywa napoje alkoholowe w miejscach nielegalnej
sprzeda\y, albo spo\ywa napoje alkoholowe przyniesione przez siebie lub innÄ… osobÄ™
w miejscach wyznaczonych do ich sprzeda\y lub podawania,
podlega karze grzywny.
2. Usiłowanie wykroczenia określonego w ust. 1 jest karalne.
3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ust. 1 mo\na orzec przepadek
napojów alkoholowych, chocia\by nie były własnością sprawcy.
Art. 14. 1. Zabrania się sprzeda\y, podawania i spo\ywania napojów alkoholowych:
1) na terenie szkół oraz innych zakładów i placówek oświatowo-wychowawczych,
opiekuńczych i domów studenckich;
2) na terenie zakładów pracy oraz miejsc zbiorowego \ywienia pracowników;
3) w miejscach i czasie masowych zgromadzeń;
4) w środkach i obiektach komunikacji publicznej;
5) (uchylony);
6) w obiektach zajmowanych przez organy wojskowe i spraw wewnętrznych, jak
równie\ w rejonie obiektów koszarowych i zakwaterowania przejściowego jednostek
wojskowych.
1a. (uchylony).
2. (uchylony).
2a. Zabrania się spo\ywania napojów alkoholowych na ulicach, placach i w parkach,
z wyjÄ…tkiem miejsc przeznaczonych do ich spo\ycia na miejscu, w punktach sprzeda\y
tych napojów.
3. Zabrania się sprzeda\y, podawania i spo\ywania napojów zawierających więcej ni\
18% alkoholu w ośrodkach szkoleniowych.
4. Zabrania się sprzeda\y i podawania napojów zawierających więcej ni\ 18%
alkoholu w domach wypoczynkowych.
5. Sprzeda\, podawanie i spo\ywanie napojów zawierających więcej ni\ 4,5%
alkoholu mo\e się odbywać na imprezach na otwartym powietrzu tylko za zezwoleniem
i tylko w miejscach do tego wyznaczonych.
9
6. W innych niewymienionych miejscach, obiektach lub na określonych obszarach
gminy, ze względu na ich charakter, rada gminy mo\e wprowadzić czasowy lub stały
zakaz sprzeda\y, podawania, spo\ywania oraz wnoszenia napojów alkoholowych.
7. Minister właściwy do spraw transportu oraz minister właściwy do spraw
gospodarki morskiej, w drodze rozporządzenia, określą zasady i warunki sprzeda\y,
podawania i spo\ywania napojów alkoholowych na morskich statkach handlowych
w \egludze międzynarodowej, w pociągach i samolotach komunikacji
międzynarodowej oraz w międzynarodowych portach morskich i lotniczych.
8. Minister właściwy do spraw zagranicznych określi, w drodze rozporządzenia,
wypadki i okoliczności, w których, uwzględniając zwyczaje międzynarodowe,
dopuszczalne jest podawanie i spo\ywanie nieznacznej ilości napojów alkoholowych.
Art. 44. Kto wbrew szczególnemu obowiązkowi nadzoru dopuszcza do sprzedawania,
podawania lub spo\ywania napojów alkoholowych na terenie zakładu pracy, jak
równie\ powziąwszy wiadomość o sprzedawaniu, podawaniu lub spo\ywaniu na
terenie zakładu pracy takich napojów nie podejmie prawem przewidzianego
postępowania,
podlega karze grzywny.
Art. 45. Kto wbrew postanowieniom zawartym w art. 13 ust. 1 i 2:
1) dostarcza napoje alkoholowe do miejsc sprzeda\y lub
2) nie uwidacznia informacji o szkodliwości spo\ywania alkoholu,
podlega karze grzywny.
Art. 13. 1. Napoje alkoholowe dostarcza siÄ™ do miejsc sprzeda\y tylko w naczyniach
zamkniętych, z oznaczeniem nazwy producenta, rodzaju i ilości napoju oraz jego mocy.
2. W miejscach sprzeda\y i podawania napojów alkoholowych powinna być
uwidoczniona informacja o szkodliwości spo\ywania alkoholu.
Art. 451. Orzekanie w sprawach o czyny wymienione w art. 431-45 następuje na
podstawie przepisów o postępowaniu w sprawach o wykroczenia.
10
Art. 452. 1. Kto wbrew postanowieniom zawartym w art. 131 prowadzi reklamÄ™ lub
promocję napojów alkoholowych lub informuje o sponsorowaniu imprezy masowej,
z zastrze\eniem art. 131 ust. 5 i 6,
podlega grzywnie od 10.000 do 500.000 złotych.
2. Orzekanie w sprawach o czyn wymieniony w ust. 1 następuje na podstawie
przepisów o postępowaniu karnym.
3. Je\eli czyn określony w ust. 1 został popełniony w zakresie działalności
przedsiębiorcy, za sprawcę czynu zabronionego uznaje się osobę odpowiedzialną
za zlecenie lub prowadzenie reklamy napojów alkoholowych.
Art. 131. 1. Zabrania się na obszarze kraju reklamy i promocji napojów alkoholowych,
z wyjątkiem piwa, którego reklama i promocja jest dozwolona, pod warunkiem \e:
1) nie jest kierowana do małoletnich,
2) nie przedstawia osób małoletnich,
3) nie łączy spo\ywania alkoholu ze sprawnością fizyczną bądz kierowaniem
pojazdami,
4) nie zawiera stwierdzeń, \e alkohol posiada właściwości lecznicze, jest środkiem
stymulującym, uspakajającym lub sposobem rozwiązywania konfliktów osobistych,
5) nie zachęca do nadmiernego spo\ycia alkoholu,
6) nie przedstawia abstynencji lub umiarkowanego spo\ycia alkoholu w negatywny
sposób,
7) nie podkreśla wysokiej zawartości alkoholu w napojach alkoholowych jako cechy
wpływającej pozytywnie na jakość napoju alkoholowego,
8) nie wywołuje skojarzeń z:
a) atrakcyjnością seksualną,
b) relaksem lub wypoczynkiem,
c) naukÄ… lub pracÄ…,
d) sukcesem zawodowym lub \yciowym.
2. Reklama i promocja piwa, o której mowa w ust. 1, nie mo\e być prowadzona:
11
1) w telewizji, radiu, kinie i teatrze między godziną 600 a 2000, z wyjątkiem reklamy
prowadzonej przez organizatora imprezy sportu wyczynowego lub profesjonalnego
w trakcie trwania tej imprezy;
2) na kasetach wideo i innych nośnikach;
3) w prasie młodzie\owej i dziecięcej;
4) na okładkach dzienników i czasopism;
5) na słupach i tablicach reklamowych i innych stałych i ruchomych powierzchniach
wykorzystywanych do reklamy, chyba \e 20% powierzchni reklamy zajmować będą
widoczne i czytelne napisy informujące o szkodliwości spo\ycia alkoholu lub o zakazie
sprzeda\y alkoholu małoletnim;
6) przy udziale małoletnich.
3. Zabrania się reklamy, promocji produktów i usług, których nazwa, znak towarowy,
kształt graficzny lub opakowanie wykorzystuje podobieństwo lub jest to\same
z oznaczeniem napoju alkoholowego lub innym symbolem obiektywnie odnoszÄ…cym siÄ™
do napoju alkoholowego.
4. Zabrania się reklamy i promocji przedsiębiorców oraz innych podmiotów, które
w swoim wizerunku reklamowym wykorzystują nazwę, znak towarowy, kształt
graficzny lub opakowanie zwiÄ…zane z napojem alkoholowym, jego producentem
lub dystrybutorem.
5. Zabrania się informowania o sponsorowaniu imprez sportowych, koncertów
muzycznych oraz innych imprez masowych przez producentów i dystrybutorów
napojów, których zasadniczą działalność stanowi produkcja lub sprzeda\ napojów
alkoholowych zawierających od 8% do 18% alkoholu, w jakikolwiek inny sposób ni\
poprzez umieszczanie wewnątrz dzienników i czasopism, na zaproszeniu, bilecie,
plakacie, produkcie lub tablicy informacyjnej związanej z określoną imprezą nazwy
producenta lub dystrybutora oraz jego znaku towarowego, z zastrze\eniem ust. 6.
6. Informowanie o sponsorowaniu mo\e być prowadzone w radiu i telewizji pod
warunkiem, i\ będzie ograniczone wyłącznie do podania nazwy producenta lub
dystrybutora napojów zawierających do 18% alkoholu lub jego znaku towarowego,
a informacja ta nie będzie prezentowana w telewizji przez osobę fizyczną lub
z wykorzystaniem wizerunku postaci ludzkiej.
12
7. Zabrania się informowania o, innym ni\ określone w ust. 5, sponsorowaniu przez
producentów i dystrybutorów napojów alkoholowych, których zasadniczą działalność
stanowi produkcja lub sprzeda\ napojów alkoholowych zawierających od 8% do 18%
alkoholu oraz informowania o sponsorowaniu przez producentów i dystrybutorów
napojów zawierających powy\ej 18% alkoholu.
8. Zakaz określony w ust. 1 dotyczy równie\ wydawnictw promocyjno-reklamowych
przekazywanych przez producentów, dystrybutorów lub handlowców napojów
alkoholowych klientom detalicznym.
9. Zakazy określone w ust. 1-8 nie obejmują reklamy i promocji napojów
alkoholowych prowadzonej wewnątrz pomieszczeń hurtowni, wydzielonych stoisk
lub punktów prowadzących wyłącznie sprzeda\ napojów alkoholowych oraz na terenie
punktów prowadzących sprzeda\ napojów alkoholowych przeznaczonych do spo\ycia
w miejscu sprzeda\y.
10. Zakazy określone w ust. 1-8 dotyczą osób fizycznych, osób prawnych
oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, które
uczestniczÄ… w prowadzeniu reklamy w charakterze zleceniodawcy albo zleceniobiorcy
niezale\nie od sposobu i formy jej prezentacji.
11. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, wielkość,
treść, wzór i sposób umieszczania na reklamach, o których mowa w ust. 2 pkt 5,
napisów informujących o szkodliwości spo\ycia alkoholu lub o zakazie sprzeda\y
alkoholu małoletniemu, mając na względzie ograniczenie spo\ycia alkoholu oraz
przeciwdziałanie alkoholizmowi wśród młodzie\y.
Art. 453. 1. Kto bez wymaganego zezwolenia lub wbrew jego warunkom prowadzi
obrót hurtowy napojami alkoholowymi,
podlega grzywnie od 10.000 do 500.000 złotych.
1a. W razie popełnienia przestępstwa określonego w ust. 1 mo\na orzec przepadek
napojów alkoholowych, chocia\by nie były własnością sprawcy, mo\na tak\e orzec
zakaz prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na hurtowym obrocie
napojami alkoholowymi.
13
2. W wypadkach mniejszej wagi sprawca czynu określonego w ust. 1 podlega karze
grzywny do 5.000 zł.
3. Orzekanie w sprawach o czyn wymieniony w ust. 1 następuje na podstawie
przepisów o postępowaniu karnym.
4. Je\eli czyn określony w ust. 1 został popełniony w zakresie działalności
przedsiębiorcy, za sprawcę czynu zabronionego uznaje się osobę odpowiedzialną
za wprowadzenie napojów alkoholowych do obrotu hurtowego.
Art. 46. 1. Napojem alkoholowym w rozumieniu niniejszej ustawy jest produkt
przeznaczony do spo\ycia zawierajÄ…cy alkohol etylowy pochodzenia rolniczego
w stę\eniu przekraczającym 0,5% objętościowych alkoholu.
2. Stan po u\yciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi
lub prowadzi do:
1) stÄ™\enia we krwi od 0,20 do 0,50 alkoholu albo
2) obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.
3. Stan nietrzezwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub
prowadzi do:
1) stÄ™\enia we krwi powy\ej 0,50 alkoholu albo
2) obecności w wydychanym powietrzu powy\ej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.
Art. 47. 1. Je\eli zachodzi podejrzenie, \e przestępstwo lub wykroczenie zostało
popełnione po spo\yciu alkoholu, osoba podejrzana mo\e być poddana badaniu
koniecznemu do ustalenia zawartości alkoholu w organizmie, w szczególności
zabiegowi pobrania krwi. Zabiegu pobrania krwi dokonuje fachowy pracownik słu\by
zdrowia.
2. Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości,
ministrem właściwym do spraw wewnętrznych oraz ministrem właściwym do spraw
pracy, w drodze rozporządzenia, określa warunki i sposób dokonywania badań,
o których mowa w ust. 1 i w art. 17 ust. 3.
Art. 17. 1. Kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upowa\niona mają
obowiÄ…zek niedopuszczenia do pracy pracownika, je\eli zachodzi uzasadnione
14
podejrzenie, \e stawił się on do pracy w stanie po u\yciu alkoholu albo spo\ywał
alkohol w czasie pracy. Okoliczności stanowiące podstawę decyzji powinny być
podane pracownikowi do wiadomości.
2. Uprawnienia kierownika zakładu pracy, o którym mowa w ust. 1, słu\ą równie\
organowi nadrzędnemu nad danym zakładem pracy oraz organowi uprawnionemu do
przeprowadzenia kontroli zakładu pracy.
3. Na \ądanie pracownika, o którym mowa w ust. 1, kierownik zakładu pracy lub
osoba przez niego upowa\niona jest obowiązana zapewnić przeprowadzenie badania
stanu trzezwości pracownika.
15
2. Graficzne przedstawienie przestępstw i wykroczeń ustawy z dnia 26 pazdziernika 1982 r. o wychowaniu
w trzezwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Tablica nr 1
SPRZEDAś NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH,
art. 43.1 ustawy o wychowaniu w trzezwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (przestępstwo)
PODMIOT STRONA PRZEDMIOT STRONA
PODMIOTOWA OCHRONY PRZEDMIOTOWA
UMYŚLNOŚĆ NIEKTÓRE MIEJSCA PRZED POLEGA NA PODAWANIU
SPRZEDAś ORAZ LUB SPRZEDAśY
W ZAMIARZE
PODAWANIEM TAM NAPOJÓW
POWSZECHNY
BEZPOÅšREDNIM
NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH WBREW
ALKOHOLOWYCH ORAZ ZAKAZOWI LUB BEZ
I EWENTUALNYM
PORZDEK W ZAKRESIE WYMAGANEGO
OBROTU NAPOJAMI ZEZWOLENIA LUB WBREW
ALKOHOLOWYMI JEGO WARUNKOM
16
Tablica nr 2
Strona przedmiotowa
art. 43 ust. 1 ustawy o WwTiPA
Zachowanie siÄ™ sprawcy
polega na: w wypadkach, art. 14 patrz tablica nr 7
kiedy jest to
zabronione
osobom, których zachowanie wskazuje,
sprzedawaniu
\e znajdujÄ… siÄ™ w stanie nietrzezwym
napojów
alkoholowych
bez
wymaganego
osobom do lat 18
zezwolenia
podawaniu napojów
alkoholowych
na kredyt lub pod zastaw
lub wbrew jego
warunkom
Napojem alkoholowym jest produkt przeznaczony do spo\ycia zawierajÄ…cy alkohol etylowy
pochodzenia rolniczego w stę\eniu przekraczającym 0,5% objętościowych alkoholu.
W razie popełnienia przestępstwa mo\na orzec przepadek napojów alkoholowych, chocia\by nie były
własnością sprawcy, mo\na tak\e orzec zakaz prowadzenia działalności gospodarczej polegającej
na sprzeda\y lub podawaniu napojów alkoholowych.
W razie popełnienia wykroczenia mo\na orzec przepadek napojów alkoholowych,
chocia\by nie były własnością sprawcy.
17
Tablica nr 3
NIEDOPEANIENIE OBOWIZKU NADZORU,
art. 43.2 ustawy o wychowaniu w trzezwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
(przestępstwo)
PODMIOT STRONA STRONA
PRZEDMIOT
PODMIOTOWA PRZEDMIOTOWA
OCHRONY
INDYWIDUALNY
UMYŚLNOŚĆ
NIEKTÓRE MIEJSCA PRZED POLEGA NA
SPRZEDAÅ› ORAZ NIEDOPEANIENIU
(KIEROWNIK ZAKAADU W ZAMIARZE
PODAWANIEM TAM OBOWIZKU NADZORU
HANDLOWEGO LUB
BEZPOÅšREDNIM
NAPOJÓW I W KONSEKWENCJI DO
GASTRONOMICZNEGO)
ALKOHOLOWYCH ORAZ PODAWANIA LUB
I EWENTUALNYM
PORZDEK W ZAKRESIE SPRZEDAWANIA NAPOJÓW
OBROTU NAPOJAMI ALKOHOLOWYCH WBREW
ALKOHOLOWYMI ZAKAZOWI LUB BEZ
WYMAGANEGO
ZEZWOLENIA
W razie popełnienia przestępstwa mo\na orzec przepadek napojów alkoholowych, chocia\by nie były
własnością sprawcy, mo\na tak\e orzec zakaz prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na
sprzeda\y lub podawaniu napojów alkoholowych.
18
Tablica nr 4 SPOśYWANIE NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH,
art. 431.1 ustawy o wychowaniu w trzezwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
(wykroczenie)
PODMIOT STRONA PRZEDMIOT STRONA
PODMIOTOWA OCHRONY PRZEDMIOTOWA
NIEKTÓRE MIEJSCA PRZED
POLEGA NA
SPOśYWANIEM ORAZ
UMYŚLNOŚĆ
POWSZECHNY
DZIAAANIU
PODAWANIEM TAM
I NIEUMYŚLNOŚĆ
NAPOJÓW
JEST
ALKOHOLOWYCH ORAZ
WYKROCZENIEM
PORZDEK W ZAKRESIE
OBROTU NAPOJAMI FORMALNYM
ALKOHOLOWYMI
Usiłowanie popełnienia wykroczenia jest karane.
19
Tablica nr 5
Strona przedmiotowa
art. 431 ust. 1 ustawy o WwTiPA
Zachowanie siÄ™ sprawcy
polega na:
spo\ywaniu napojów alkoholowych
Patrz tablica nr 7
wbrew zakazom
nabywaniu lub spo\ywaniu napojów
alkoholowych w miejscach nielegalnej
sprzeda\y
spo\ywaniu napojów alkoholowych
przyniesionych przez siebie lub innÄ…
osobÄ™ w miejscach wyznaczonych do ich
sprzeda\y lub podawania
Napojem alkoholowym jest produkt przeznaczony do spo\ycia zawierajÄ…cy alkohol etylowy
pochodzenia rolniczego w stę\eniu przekraczającym 0,5% objętościowych alkoholu.
W razie popełnienia wykroczenia określonego w mo\na orzec przepadek napojów alkoholowych,
chocia\by nie były własnością sprawcy.
20
Tablica nr 6
USIAOWANIE SPOśYWANIA NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH,
art. 431.2 ustawy o wychowaniu w trzezwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi (wykroczenie)
WYSOKOŚĆ
ZAPIS
GRZYWNY
KWALIFIKACJI
W DRODZE
PRAWNEJ
POSTPOWANIA
MANDATOWEGO
ART. 11 ż 1 K.W. W ZW. Z ART. 431 UST. 1 ZGODNIE Z 11 ż 3 K.W. KAR ZA
USTAWY O WwTiPA USIAOWANIE WYMIERZA SI
W GRANICACH ZAGROśENIA
PRZEWIDZIANEGO DLA DANEGO
WYKROCZENIA
21
Tablica nr 7 na terenie szkół oraz innych zakładów i placówek oświatowo-wychowawczych, opiekuńczych i domów studenckich
na terenie zakładów pracy oraz miejsc zbiorowego \ywienia pracowników
w miejscach i czasie masowych zgromadzeń
w środkach i obiektach komunikacji publicznej
w obiektach zajmowanych przez organy wojskowe i spraw wewnętrznych, jak równie\ w rejonie obiektów koszarowych
i zakwaterowania przejściowego jednostek wojskowych
Zabrania się spo\ywania napojów alkoholowych na ulicach, placach i w parkach, z wyjątkiem miejsc przeznaczonych do
ich spo\ycia na miejscu, w punktach sprzeda\y tych napojów.
Zabrania się sprzeda\y, podawania i spo\ywania napojów zawierających więcej ni\ 18% alkoholu w ośrodkach
szkoleniowych.
Zabrania się sprzeda\y i podawania napojów zawierających więcej ni\ 18% alkoholu w domach wypoczynkowych.
Sprzeda\, podawanie i spo\ywanie napojów zawierających więcej ni\ 4,5% alkoholu mo\e się odbywać na imprezach na
otwartym powietrzu tylko za zezwoleniem i tylko w miejscach do tego wyznaczonych.
W innych niewymienionych miejscach, obiektach lub na określonych obszarach gminy, ze względu na ich charakter, rada
gminy mo\e wprowadzić czasowy lub stały zakaz sprzeda\y, podawania, spo\ywania oraz wnoszenia napojów
alkoholowych.
Minister właściwy do spraw zagranicznych określi, w drodze rozporządzenia, wypadki i okoliczności, w których,
uwzględniając zwyczaje międzynarodowe, dopuszczalne jest podawanie i spo\ywanie nieznacznej ilości napojów
alkoholowych.
Minister właściwy do spraw transportu oraz minister właściwy do spraw gospodarki morskiej, w drodze rozporządzenia,
określą zasady i warunki sprzeda\y, podawania i spo\ywania napojów alkoholowych na morskich statkach handlowych
w \egludze międzynarodowej, w pociągach i samolotach komunikacji międzynarodowej oraz w międzynarodowych
portach morskich i lotniczych.
z art. 14 ustawy o WwTiPA
napojów alkoholowych wynikaj
Ä…
ce
Zakazy sprzeda
\
y, podawania i spo
\
ywania
22
Tablica nr 8
DOPUSZCZENIE DO SPRZEDAWANIA NAPOJÓW
ALKOHOLOWYCH WBREW SZCZEGÓLNEMU OBOWIZKOWI NADZORU,
art. 44 ustawy o wychowaniu w trzezwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
(przestępstwo)
PODMIOT STRONA STRONA
PRZEDMIOT
PODMIOTOWA PRZEDMIOTOWA
OCHRONY
INDYWIDUALNY
UMYŚLNOŚĆ
POLEGA NA
(OSOBA KTÓRA Z TYTUAU
PORZDEK, DYSCYPLINA
SZCZEGÓLNEGO NADZORU
I BEZPIECZECSTWO NA
W ZAMIARZE
ZANIECHANIU
ODPOWIEDZIALNA JEST ZA
TERENIE ZAKAADU PRACY
WYELMINOWANIE Z ZAKAADU
BEZPOÅšREDNIM
JEST
PRACY ZACHOWAC OPISANYCH
W ART. 44 USTAWY I EWENTUALNYM
WYKROCZENIEM
NP. DYREKTOR, KIEROWNIK
FORMALNYM
ZAKAADU PRACY)
23
Tablica nr 9
Strona przedmiotowa
art. 44 ust. 1 ustawy o WwTiPA
Zachowanie siÄ™ sprawcy
polega na:
dopuszcza do sprzedawania, podawania lub
spo\ywania napojów alkoholowych na terenie
zakładu pracy
postąpieniu wbrew szczególnemu
obowiÄ…zkowi nielegalnej sprzeda\y
powziąwszy wiadomość o sprzedawaniu,
podawaniu lub spo\ywaniu na terenie zakładu
pracy takich napojów nie podejmie prawem
przewidzianego postępowania
Szczególny obowiązek mają osoby, które z tytułu szczególnego nadzoru odpowiedzialne
są za wyeliminowanie z zakładu pracy zachowań opisanych w art. 44 ustawy.
Osobami takimi są dyrektorzy i kierownicy zakładów pracy.
24
Tablica nr 10
DOSTARCZENIE NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH,
NIEUWIDACZNIANIE INFORMACJI O SZKODLIWYM SPOśYWANIU ALKOHOLU,
art. 45 ustawy o wychowaniu w trzezwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (wykroczenie)
PODMIOT STRONA PRZEDMIOT STRONA
PODMIOTOWA OCHRONY PRZEDMIOTOWA
ZABEZPIECZENIE GWARANCJI, IÅ›
POLEGA NA
PRZEZNACZONE DO SPOśYCIA NAPOJE
UMYŚLNOŚĆ
DZIAAANIU
POWSZECHNY
ALKOHOLOWE POCHODZ
JEST
I NIEUMYŚLNOŚĆ
Z LEGALNEGO yRÓDAA I ODPOWIADAJ
WYKROCZENIEM
PODAWANYM NA ETYKIECIE
PARAMETROM, PONADTO INTERES
FORMALNYM
SPOAECZNY W ZAKRESIE ZWALCZANIA
ALKOHOLIZMU PRZEZ
ZABEZPIECZENIE OBOWIZKU
UWIDOCZNIENIA INFORMACJI
O SZKODLIWOŚCI SPOśYWANIA
NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH
25
Tablica nr 11
Strona przedmiotowa
art. 45 ustawy o WwTiPA
Zachowanie siÄ™ sprawcy
polega na:
dostarcza napoje alkoholowe do miejsc
postÄ…pieniu wbrew
postanowieniom zawartym
w art. 13 ust. 1 i 2
nie uwidacznia informacji o szkodliwości spo\ywania
alkoholu
Napoje alkoholowe dostarcza się do miejsc sprzeda\y tylko w naczyniach zamkniętych,
z oznaczeniem nazwy producenta, rodzaju i ilości napoju oraz jego mocy.
W miejscach sprzeda\y i podawania napojów alkoholowych powinna być uwidoczniona
informacja o szkodliwości spo\ywania alkoholu.
26
Tablica nr 12
PROWADZENIE REKLAMY, PROMOCJA NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH
INFORMOWANIE O SPOSNSOROWANIU IMPREZY MASOWEJ
art. 452.1 ustawy o wychowaniu w trzezwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
(przestępstwo)
PODMIOT STRONA PRZEDMIOT STRONA
PODMIOTOWA OCHRONY PRZEDMIOTOWA
UMYŚLNOŚĆ
ZABEZPIECZENIE OPINII POLEGA NA
W ZAMIARZE
PROWADZENIU REKLAMY
PUBLICZNEJ PRZED
POWSZECHNY
BEZPOŚREDNIM LUB PROMOCJI NAPOJÓW
WPAYWEM REKLAMY LUB
ALKOHOLOWYCH WBREW
I EWENTUALNYM
PROMOCJI NAPOJÓW
PRZEPISOM USTAWY
ALKOHOLOWYCH
Je\eli przestępstwo zostało popełnione w zakresie działalności przedsiębiorcy,
za sprawcÄ™ czynu zabronionego uznaje siÄ™ osobÄ™ odpowiedzialnÄ… za zlecenie lub prowadzenie
reklamy napojów alkoholowych.
27
Tablica nr 13
Strona przedmiotowa
art. 452.1 ustawy o WwTiPA
Zachowanie siÄ™ sprawcy
prowadzi reklamÄ™ Prowadzone w radiu i telewizji pod warunkiem,
polega na:
napojów i\ będzie ograniczone wyłącznie do podania
alkoholowych nazwy producenta lub dystrybutora napojów
zawierajÄ…cych do 18% alkoholu lub jego znaku
towarowego, a informacja ta nie będzie
prezentowana w telewizji przez osobÄ™ fizycznÄ…
prowadzi
postÄ…pieniu wbrew lub z wykorzystaniem wizerunku postaci
promocję napojów
postanowieniom zawartym ludzkiej.
alkoholowych
w art. 131
Zabrania siÄ™ informowania o sponsorowaniu
informowanie
imprez sportowych, koncertów muzycznych
o sponsorowaniu
oraz innych imprez masowych przez
imprezy masowej
producentów i dystrybutorów napojów, których
zasadniczą działalność stanowi produkcja lub
sprzeda\ napojów alkoholowych zawierających
od 8% do 18% alkoholu, w jakikolwiek inny
Patrz tablica nr 14
z zastrze\eniem
sposób ni\ poprzez umieszczanie wewnątrz
dzienników i czasopism, na zaproszeniu,
bilecie, plakacie, produkcie lub tablicy
informacyjnej związanej z określoną imprezą
nazwy producenta lub dystrybutora oraz jego
znaku towarowego, z zastrze\eniem ust. 6.
Zabrania się reklamy, promocji produktów i usług, których nazwa, znak towarowy, kształt
graficzny lub opakowanie wykorzystuje podobieństwo lub jest to\same z oznaczeniem napoju
alkoholowego lub innym symbolem obiektywnie odnoszÄ…cym siÄ™ do napoju alkoholowego.
Zabrania się reklamy i promocji przedsiębiorców oraz innych podmiotów, które w swoim
wizerunku reklamowym wykorzystują nazwę, znak towarowy, kształt graficzny lub
opakowanie zwiÄ…zane z napojem alkoholowym, jego producentem lub dystrybutorem.
Zabrania się informowania o sponsorowaniu imprez sportowych, koncertów muzycznych oraz
innych imprez masowych przez producentów i dystrybutorów napojów, których zasadniczą
działalność stanowi produkcja lub sprzeda\ napojów alkoholowych zawierających od 8 % do
18 % alkoholu, w jakikolwiek inny sposób ni\ poprzez umieszczanie wewnątrz dzienników
i czasopism, na zaproszeniu, bilecie, plakacie, produkcie lub tablicy informacyjnej zwiÄ…zanej
z określoną imprezą nazwy producenta lub dystrybutora oraz jego znaku towarowego,
z zastrze\eniem ust. 6.
Informowanie o sponsorowaniu mo\e być prowadzone w radiu i telewizji pod warunkiem, i\
będzie ograniczone wyłącznie do podania nazwy producenta lub dystrybutora napojów
zawierających do 18% alkoholu lub jego znaku towarowego, a informacja ta nie będzie
prezentowana w telewizji przez osobÄ™ fizycznÄ… lub z wykorzystaniem wizerunku postaci
ludzkiej.
Zabrania się informowania o, innym ni\ określone w ust. 5, sponsorowaniu przez
producentów i dystrybutorów napojów alkoholowych, których zasadniczą działalność stanowi
produkcja lub sprzeda\ napojów alkoholowych zawierających od 8% do 18% alkoholu oraz
informowania o sponsorowaniu przez producentów i dystrybutorów napojów zawierających
powy\ej 18% alkoholu.
Zakaz określony w ust. 1 dotyczy równie\ wydawnictw promocyjno-reklamowych
przekazywanych przez producentów, dystrybutorów lub handlowców napojów alkoholowych
klientom detalicznym.
Zakazy określone w ust. 1-8 nie obejmują reklamy i promocji napojów alkoholowych
prowadzonej wewnątrz pomieszczeń hurtowni, wydzielonych stoisk lub punktów
prowadzących wyłącznie sprzeda\ napojów alkoholowych oraz na terenie punktów
prowadzących sprzeda\ napojów alkoholowych przeznaczonych do spo\ycia w miejscu
sprzeda\y.
Zakazy określone w ust. 1-8 dotyczą osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek
organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, które uczestniczą w prowadzeniu
reklamy w charakterze zleceniodawcy albo zleceniobiorcy niezale\nie od sposobu i formy jej
prezentacji.
Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, wielkość, treść, wzór
i sposób umieszczania na reklamach, o których mowa w ust. 2 pkt 5, napisów informujących
o szkodliwości spo\ycia alkoholu lub o zakazie sprzeda\y alkoholu małoletniemu, mając na
względzie ograniczenie spo\ycia alkoholu oraz przeciwdziałanie alkoholizmowi wśród
młodzie\y.
28
29
zabrania siÄ™ na obszarze
Tablica nr 14
kraju reklamy
wyjÄ…tek
i promocji napojów
art. 131
Reklama i promocja piwa nie alkoholowych
piwo
mo\e być prowadzona
w telewizji, radiu, kinie i teatrze
między godziną 600 a 2000,
reklama i promocja jest dozwolona, pod warunkiem, \e:
z wyjÄ…tkiem reklamy
prowadzonej przez organizatora
imprezy sportu wyczynowego
lub profesjonalnego w trakcie
nie jest kierowana do
nie wywołuje skojarzeń z:
trwania tej imprezy
małoletnich
na kasetach wideo i innych
nie zawiera stwierdzeń, \e alkohol
atrakcyjnością
nośnikach
posiada właściwości lecznicze,
seksualnÄ…
nie przedstawia osób
jest środkiem stymulującym,
w prasie młodzie\owej
uspakajajÄ…cym lub sposobem
małoletnich
i dziecięcej
rozwiązywania konfliktów
relaksem lub
osobistych
na okładkach dzienników wypoczynkiem
nie zachęca do
i czasopism
nadmiernego spo\ycia
nie podkreśla wysokiej zawartości
alkoholu w napojach alkoholu
na słupach i tablicach
naukÄ… lub
alkoholowych jako cechy
reklamowych i innych stałych
pracÄ…
wpływającej pozytywnie na jakość
i ruchomych powierzchniach
nie Å‚Ä…czy spo\ywania
wykorzystywanych do reklamy, napoju alkoholowego
alkoholu ze sprawnością
chyba \e 20% powierzchni
reklamy zajmować będą
fizycznÄ… bÄ…dz
sukcesem
widoczne i czytelne napisy
nie przedstawia abstynencji lub
zawodowym kierowaniem pojazdami
umiarkowanego spo\ycia alkoholu
lub \yciowym
przy udziale małoletnich
w negatywny sposób
30
Tablica nr 15
PROWADZENIE BEZ WYMAGANEGO ZEZWOLENIA LUB WBREW
JEGO WARUNKOM HURTOWEGO OBROTU NAPOJAMI ALKOHOLOWYMI
art. 453.1 ustawy o wychowaniu w trzezwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
(przestępstwo)
PODMIOT STRONA PRZEDMIOT STRONA
PODMIOTOWA OCHRONY PRZEDMIOTOWA
UMYŚLNOŚĆ
POLEGA NA
PORZDEK W ZAKRESIE
POWSZECHNY
W ZAMIARZE
OBROTU NAPOJAMI
PROWADZENIU
BEZPOÅšREDNIM ALKOHOLOWYMI
HURTOWEGO OBROTU
I EWENTUALNYM
NAPOJAMI
ALKOHOLOWYMI BEZ
WYMAGANEGO
ZEZWOLENIA LUB
WBREW JEGO
WARUNKOM
W razie popełnienia przestępstwa mo\na orzec przepadek napojów alkoholowych, chocia\by nie były własnością sprawcy, mo\na tak\e orzec
zakaz prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na hurtowym obrocie napojami alkoholowymi.
Je\eli czyn został popełniony w zakresie działalności przedsiębiorcy, za sprawcę czynu zabronionego uznaje się osobę odpowiedzialną za
wprowadzenie napojów alkoholowych do obrotu hurtowego.
31
Tablica nr 16
Strona przedmiotowa art. 453.1 ustawy o WwTiPA
Obrót hurtowy napojami alkoholowymi o zawartości powy\ej 18% alkoholu mo\e odbywać
się tylko na podstawie zezwolenia wydanego przez ministra właściwego do spraw gospodarki.
Zachowanie
siÄ™ sprawcy
Zezwolenie na obrót hurtowy napojami o zawartości do 18% alkoholu wydaje marszałek
bez
polega na:
województwa.
wymaganego
zezwolenia
Zezwolenie na sprzeda\ detaliczną napojów alkoholowych wydaje właściwy ze względu
na lokalizację punktu sprzeda\y wójt (burmistrz, prezydent miasta).
" przekazywanie organowi zezwalającemu informacji o wielkości sprzeda\y napojów
alkoholowych, w terminie do dnia 31 stycznia za rok poprzedni,
prowadzeniu
" sprzeda\ napojów alkoholowych, wymienionych w zezwoleniu, wyłącznie przedsiębiorcom
obrotu
posiadającym zezwolenie na obrót hurtowy tymi napojami lub zezwolenie na sprzeda\
hurtowego
detaliczną napojów alkoholowych,
wbrew
napojami
" prowadzenie obrotu hurtowego tylko napojami alkoholowymi oznaczonymi znakami akcyzy,
warunkom
o ile wymóg oznaczenia tymi znakami wynika z innych przepisów,
alkoholowymi
zezwolenia
" zaopatrywanie się w napoje alkoholowe, wymienione w zezwoleniu, u producentów oraz
u przedsiębiorców posiadających zezwolenie na obrót hurtowy tymi napojami,
(warunki
" posiadanie tytułu prawnego do korzystania ze stacjonarnego magazynu dostosowanego
prowadzenia
do przechowywania napojów alkoholowych,
działalności na
" niezaleganie przez przedsiębiorcę z realizacją cią\ących na nim zobowiązań podatkowych oraz
podstawie
wynikających z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych,
zezwolenia na
" wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie objętym zezwoleniem tylko przez
przedsiębiorcę w nim oznaczonego i wyłącznie w miejscach wymienionych w zezwoleniu,
obrót napojami
" zgłaszanie ministrowi właściwemu do spraw gospodarki lub właściwemu marszałkowi
alkoholowymi)
województwa zmian stanu faktycznego i prawnego przedsiębiorcy, w stosunku do danych
zawartych w zezwoleniu, w terminie 14 dni od dnia powstania zmiany,
" przestrzegania innych warunków określonych przepisami prawa.
32
Tablica nr 17
StÄ™\enie alkoholu
W WYDYCHANYM
WE KRWI
POWIETRZU
poniżej 0,1 mg
poniżej 0,20
w 1 dm3
dozwolone
stan po u\yciu
od 0,1 mg do 0,25
od 0,20 do 0,50
mg w 1 dm3
alkoholu
powyżej 0,25 mg
stan
powyżej 0,50
w 1 dm3
nietrzezwości
przelicznik
x 2.1
33
Spis tablic
Tablica nr 1
Sprzeda\ napojów alkoholowych, art. 43.1 ustawy o WwTiPA 15
Tablica nr 2
Strona przedmiotowa, art. 43 ust. 1 ustawy o WwTiPA 16
Tablica nr 3
Niedopełnienie obowiązku nadzoru, art. 43.2 ustawy o WwTiPA 17
Tablica nr 4
Spo\ywanie napojów alkoholowych, art. 431.1 ustawy o WwTiPA 18
Tablica nr 5
Strona przedmiotowa, art. 431 ust. 1 ustawy o WwTiPA 19
Tablica nr 6
Usiłowanie spo\ywania napojów alkoholowych, art. 431.2 ustawy o WwTiPA 20
Tablica nr 7
Zakazy sprzeda\y, podawania i spo\ywania napojów alkoholowych wynikające
z art. 14 ustawy o WwTiPA 21
Tablica nr 8
Dopuszczenie do sprzedawania napojów alkoholowych
wbrew szczególnemu obowiązkowi nadzoru, art. 44 ustawy o WwTiPA 22
Tablica nr 9
Strona przedmiotowa, art. 44 ust. 1 ustawy o WwTiPA 23
Tablica nr 10
Dostarczenie napojów alkoholowych, nieuwidacznianie informacji
o szkodliwym spo\ywaniu alkoholu, art. 45 ustawy o WwTiPA 24
Tablica nr 11
Strona przedmiotowa, art. 45 ustawy o WwTiPA 25
Tablica nr 12
Prowadzenie reklamy, promocja napojów alkoholowych informowanie
o sponsorowaniu imprezy masowej, art. 452.1 ustawy o WwTiPA 26
Tablica nr 13
Strona przedmiotowa, art. 452.1 ustawy o WwTiPA 27
34
Tablica nr 14
Art. 131 ustawy o WwTiPA 28
Tablica nr 15
Prowadzenie bez wymaganego zezwolenia lub wbrew jego warunkom
hurtowego obrotu napojami alkoholowymi, art. 453.1 ustawy o WwTiPA 30
Tablica nr 16
Strona przedmiotowa, art. 453.1 ustawy o WwTiPA 31
Tablica nr 17
StÄ™\enie alkoholu 32
35
Wykaz skrótów
k.w. ustawa z dnia 20 maja 1971 r.  Kodeks wykroczeń
(tekst jednolity Dz. U. z 2007 r. Nr 109, poz. 756 z pózn.
zm.)
ustawa o WwTiPA ustawa z dnia 26 pazdziernika 1982 r. o wychowaniu
w trzezwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
(tekst jednolity Dz. U. z 1997 r. Nr 113, poz. 731, 732
z pózn. zm.)
nr numer
dm decymetr
mg miligram
36
37
Literatura
1. Bojarski M., Polskie prawo wykroczeń. Zarys wykładu, Warszawa 2003.
2. Kotowski W., Kurzępa B., Przestępstwa pozakodeksowe Komentarz, LexisNexis,
Warszawa 2007.
3. Kotowski W., Kurzępa B., Wykroczenia pozakodeksowe Komentarz, LexisNexis,
Warszawa 2008.
4. Kupiński R., Gałązka M., Szafrańska E., Nowicka I., Wybrane zagadnienia
materialnego i procesowego prawa wykroczeń, Szczytno 2005.
5. Marek A., Prawo wykroczeń, Warszawa 2004.
6. Skrzydło-Ni\nik I., Zalas G., Ustawa o wychowaniu w trzezwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Komentarz Doktryna Orzecznictwo, Zakamycze
2002.
38


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
2010 SP Kat prawo cywilne cz Iid 078
2010 SP Kat przestępczość bankomatowa
2010 SP Kat prawo cywilne cz III
2010 SP Kat prawo cywilne cz III
2010 SP Kat prawo cywilne cz IV
2010 SP Kat przesłuchanie poznawczeid 080
2010 SP Kat Dzielnicowy i ofiary przemocy
2010 SP Kat zabezp imprez masowychid 081
2010 SP Kat Policja a współdziałanieid 076
2010 SP Kat
2010 SP Kat przemoc domowa wobec kobietid 079
2009 SP Kat prawo cywilne cz II
Załšcznik do uchwały Program zapobiegania przestępczo ci cz I

więcej podobnych podstron