zależność między tym, czy rodzina zdolna jest zapewnić dziecku podstawowe poczucie bezpieczeństwa, a jego późniejszą gotowością do przyjmowania racjonalnej postawy poznawczej.

Póki rodzice byli do głębi przekonani, że opowieści zawarte w Biblii przynoszą rozwiązanie zagadki, jaką stanowi nasza egzystencja i cel ludzkiego życia, łatwol było sprawić, aby dziecko czuło się bezpieczne. Biblia ] dawała odpowiedzi na wszystkie najważniejsze pyta-1 nia, udzielała człowiekowi wszystkich wyjaśnień, niezbędnych, aby rozumiał świat, pojmował, skąd wziął się na świecie, i wiedział, co ma na nim czynić. Biblia nadto dostarczyła pierwowzorów wyobraźni człowieka w kulturze zachodniej. Jednak choć w Biblii zawiera się tak niezwykłe bogactwo wszelkich opowieści, to nawet w czasach największej religijności nie mogły one zaspokoić wszystkich ludzkich potrzeb psychicznych.

Częściowym powodem tego jest fakt, że Stary i Nowy Testament oraz żywoty świętych odpowiadają na podstawowe pytania dotyczące godziwego życia, ale nie wskazują, jak rozwiązywać problemy stwarzane przez ciemne strony ludzkiej osobowości. W istocie, historie! biblijne poddają tylko jeden jedyny sposób radzenia | sobie z aspołecznymi aspektami naszej sfery nieświado-mej: tłumienie dążności, których nie akceptujemy. Ponieważ jednak dziecko nie sprawuje świadomej kontroli nad swoim id, potrzebne mu są opowieści, które z jednej strony pozwalałyby w wyobraźniowy jedynie sposób zaspokoić owe „złe” dążności, z drugiej zaś — dostarczyłyby pewnych modeli pokazujących, jak tendencje te sublimować.

Biblia przekazuje bezpośrednio i pośrednio żądania, jakie Bóg stawia człowiekowi. Powiada się w niej co prawda, że większa jest radość z jednego nawróconego grzesznika niż z człowieka, który nigdy nie zbłądził jednakże mimo to nakazuje nam ona, abyśmy żyli m dziwie a nie - na przykład - mścili się otoutni* na tych, których nienawidzimy. Jak pokazuje historia Kai

114

mm