IMGC78 (2)

Metody nauczania i wychowania 67

kośd grup uczniowskich w zależności od stosowanych metod kształcenia. Jeżeli nauczanie jest głównie jednokierunkowe, czyli polega na przekazywaniu informacji od nauczyciela do ucznia, wówczas klasa może składać się z większej ilości osób. Natomiast kiedy kształcenie opiera się na interakcjach między nauczycielem i uczniami, jak również pomiędzy uczniami nawzajem, wówczas klasa musi być stosownie podzielona, na większe lub bardzo małe grupy w zależności od zastosowanej metody. Konsekwencją omawianej zmiany jest również to, że coraz częściej mówi się dzisiaj o metodach uczenia się w szkole, a nie o metodach nauczania.

Występowanie ucznia w roli poszukiwacza wiedzy oznacza, że jest on bardziej „twórcą" metod nauczania i uczenia się, aniżeli ich „konsumentem".

Coraz częściej samodzielnie podejmuje on wszelkie decyzje związane z własną edukacją według formuły: „planuj — pracuj —r. sprawdzaj".

R. Meighan ⁷² twierdzi, iż w zależności od organizacji procesu uczenia się można określić uczniów jako poszukiwaczy autonomicznych lub demokratycznych. O ile w działaniu autonomicznym uczeń staje się całkowicie odpowiedzialny za samego siebie, to demokratyczne uczenie się włącza go z tym wszystkim do grupy. Grupa ustala zakres treści, metod i środków, którymi będzie się posługiwać, czyli wtedy zespół: planuje — działa — sprawdza. Zgodnie z zasadami partnerstwa, nauczyciel wchodzi do grupy jako jeden z jej uczestników. Uczenie się autonomiczne i demokratyczne są wobec siebie komplementarne, gdyż grupa nastawiona jest na rozwój swoich uczestników.

Bardzo ważnymi w edukacji wczesnoszkolnej są metody waloryzacyjne, często zwane eksponującymi⁷³. Polegają na organizowaniu przeżyć dzieci, a na tej podstawie procesu oceniania, wartościowania. Służą one realizacji zadań wychowawczych, organizacji aktywności emocjonalnej i artystycznej, estetycznej

⁷² Meighan R., Edukacja elastyczna. Jutro twojego dziecka decyduje się dzisiaj. Warszawa 1991.

⁷³ Wichura H., Metody kształcenia początkowego (w:) Praca nauczyciela i ucznia w klasach l-III. Red. T. Wróbel, M. Lelonek. Warszawa 1990, s. 75-99.