Wstęp 18
Wstęp 18
Sordisches mstesłehen, Alcx Orlik, Heidelberg 192."). /.<• zbiorów biblioteki Muzeum Archeologicznego w Poznaniu. Repr. L. Berowski/Agencja Archiwum
Kamień runiczny z Upplandu (Szwecja)
* * * * *
Dla lepszej orientacji Czytelnika opis różnych bohaterów (stanowiący odrębną część hasła), noszących identyczne imiona, oznacza się cyframi wziętymi w kółeczko (O, €), €>), którym w tekście (poza Wstępem) odpowiadają cyfry umieszczone w indeksie górnym (np. Agnar1, Gjuki- albo EgiP), w żadnym razie nie są to odsyłacze do przypisów. Strzałka [—>] jest oczywiście odsyłaczem do hasła (artykułu) głównego, równoważnym do skrótu zob. (zobacz).
W zapisie staroislandzkim samogłoski długie wyróżnia się znakiem diakrytycznym, np. A, d, Y, y, /, i, O, ó. Spółgłoskę l\ p (zapis spolszczony - Th, tli) wymawia się jak angielskie bezdźwięczne th (np. w thank, think), spółgłoskę zaś ć (zapis spolszczony - d) - jak angielskie th dźwięczne (np. w the, they); y w wymowie bliskie jest niemieckiemu ii> natomiast v (zapis spolszczony - w) poprzedza przydech - Ilw. W uproszczonych (spolszczonych) zapisach terminów sta misia ndzkich znakami 0, d oddaje się tu O, q, CE, ce oraz 0, 0, natomiast grafemy A, ii stosuje się zamiast /E, ce. Jedyny wyjątek stanowi wyraz Asowie. poprawniejszą (bardziej konsekwentną) formą byłoby Asowie, ponieważ w staroislandzkim mamy /Esir, ale mianownik liczby pojedynczej tego teonimu brzmi Ass i od lej formy wygodniej tworzyć polskie odpowiedniki.
# 5}J % ^
W pewnym, dla mnie nieoczekiwanym acz miłym momencie niniejszy leksykon stał się - jak sądzę zasadnie - leksykonem ilustrowanym dzięki zupełnie niebywałej życzliwości kilku osób całkowicie bezinteresownie oddających do mojej dyspozycji swoją głęboką wiedzę o sztuce epoki wikingów oraz swoje zdumiewające kolekcje oryginalnych zabytków materialnych, a także fotografii i rysunków dotyczących kultury wikińskiej, zwłaszcza w jej aspekcie duchowym (kultowo-mitologicznym). Najserdeczniej zatem dziękuję panu prof. dr. bab. Witoldowi Maciejewskiemu z Katedry Skandynawistyki i Baltologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i panu dr. Michałowi Karze z Instytutu Archeologii i Etnografii Polskiej Akademii Nauk. Szczególne jednak podziękowania składam panu prof. dr. bab. Wojciechowi Chudziakowi i Jego Współpracownikom z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika za przekazanie, w celu zilustrowania tej książki, materiałów ze sławnego już słowiańsko-normańskiego stanowiska archeologicznego w Kał-dusie pod Chełmnem.
Poznań, mąj-lipiec 2003 r.
Andrzej M. Kempiński
1. Języki indoeuropejskie
ang. - angielski
anglosaks. - anglosaksoński
awest. - awestyjski
bret. - bretonski
brus. - białoruski
celt. - celtycki
czes. - czeski
duńs. - duński
lar. - farerski
franc. - francuski
goc. - gocki
gr. - (staro)grecki
het. - hetycki
hol. - holenderski
ie. - indoeuropejski (rekonstruowany)
irl. - irlandzki
lit. - litewski
łac. - łaciński
łoi. - łotewski
niern. - niemiecki
norw. - norweski
osei. - osetyński (dialekt iroński)
pers. - perski
pgerm. - pragermański (rekonstruowany)
pnord. - pranordyjski (rekonstruowany)
pnord. run. - pranordyjski runiczny
poi. - polski
prus. - (staro)pruski
psł. - prasłowiański (rekonstruowany)
ros. - rosyjski
sanskr. - sanskryt
słów. - słowacki
sogd. - sogdyjski slang. - staroangielski
stduńs. - staroduński
stfryz. - starofryzyjski
stirl. - staroirlandzki
stisl. - staroislandzki
stnord. - staronordyjski
stnorw. - staronorweski
stpers. - staroperski
strus. - staroruski
stsaks. - starosaksoński
stszw. - staroszwedzki
stwal. - starował i jski
stwniem. - starowysokoniemiecki
szw. - szwedzki
śrdniem. - średniodolnoniemiecki śrhol. - średnioholenderski śrłac. - średniowiecznołaciński
śrwniem. - średniowysokoniemiecki
/
loch. A - tocharski A (wschodniotocharski, tur fański) wal. - walijski wł. - włoski
2. Języki nieindoeuropeskie
arabs. - arabski cst. - estoński fińs. - fiński
Inne skróty
dial. - dialektalne dop. - dopełniacz dosł. - dosłownie ts. - to samo tzn. - to znaczy
” Oprócz wymienionych stosuje się także inne, powszechnie przyjęte skróty; których nie ma powodu objaśniać. Przy okazji przypomnijmy, że asterysk [*] p r / c d wyrazem oznacza formę zrekonstruowałuj.