87311 Kompendium Wiedzy geografii 18
czcj. Ogólnie allochtonizm jesl terminem rzadziej używanym niż autochtonizm. (Patrz hasła: Egzogeniczny, endogeniczny. Prawo historyczne).
BAŁKANIZACJA
Jest to termin, który powstał po wojnach bałkańskich (1912-1913), a zacz^ być powszechnie używany po I wojnie światowej w związku z podziałem imperiów osmańskiego oraz monarchii Habsburgów na wiele małych państw („narodowych”). Ponownie wrócił do słownictwa politycznego na początku lat dziewięćdziesiątych w związku z rozpadem Jugosławii oraz Związku Radzieckiego. Chodzi
0 rozczłonkowanie większego państwa na mniejsze jednostki. z których próbuje się stworzyć niezależne państwa w sytuacji przestrzennej mozaikowości etnicznej, religijnej i fizycznej.
Pojęcie bałkanizacji ma konotację negatywną, ponieważ wiąże się z podziałami, które zwiększają niebezpieczeństwo konfliktów gospodarczych, politycznych, religijnych i innych. Jako proces bałkanizacja jesl charakterystyczna dla wielu krajów pozaeuropejskich, szczególnie w Azji i Afryce. Uzyskały one niepodległość w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych, ale ich terytoria państwowe są takie same jak za czasów ostatniego podziału kolonialnego, tzn. niezgodne z językowym, kulturowym i wyznaniowym rozmieszczeniem ludności. Utrudnia to szalenie integrację i gospodarczy rozwój tych krajów oraz. prowokuje różne konflikty.
Termin bałkanizacja jest używany także w znaczeniu przenośnym —jako synonim nieuznawania władzy centralnej
1 sprzeciwiania się jej. Z. Brzeziński w swojej książce Plan Gry: USA-ZSRR (Brzeziński, 1990) nadaje nowy sens temu pojęciu, pisząc o „eurazjatyckich” Bałkanach. Autor zalicza do nich Azję Środkową (byłe republiki radzieckie). Kaukaz, Kurdystan, Irak, Iran i Afganistan, które pod koniec XX wieku razem z regionem Bliskiego Wschodu stały się najgroźniejszą strefą politycznej destabilizacji świata. Cały ten obszar cechuje ogromne zróżnicowanie kulturowe i etniczne oraz rozmaitość starych i nowych konfliktów. Sam fakt. że dla scharakteryzowania lego niestabilnego regionu wybrano słowo „Bałkany". świadczy o tym, żc prawdziwe Bałkany postrzegane są podobnie, chociaż wielkość i natężenie konfliktów są tutaj znacznie mniejsze i dotyczą głównie obszaru byłej Jugosławii (Bałkany Zachodnie).
Libanizacja
Krańcowe (ekstremalne) formy bałkanizacji są określane jako afrykanizacja lub libanizacja. Ten ostatni termin powstał w latach siedemdziesiątych po krwawych walkach prowadzonych w Libanie na tle różnic religijno-kulturowych, które doprowadziły do zrujnowania i rozdrobnienia kraju oraz osłabienia władzy centralnej. W ostatnich latach, przez analogię do wydarzeń w Libanie, konflikty narodowo-religijne w Bośni i zachodzące tam procesy polityczne określano pojęciem „libanizacji”. (Patrz hasła: Afrykanizacja, Separatyzm).
BANTUSTANY
Są to terytoria wydzielone na obszarze RPA za czasów panowania systemu apartheidu (po angielsku Bantu States — Państwa Bantu). Podstawą ich utworzenia były założone dla większości ludności murzyńskiej w 1936 roku rezerwaty („strefy stałego pobytu”). Bantustany stanowiły integralną część systemu apartheidu i były podstawowym narzędziem realizacji koncepcji segregacji rasowej. Umożliwiały one także, pod hasłem wprowadzania form samorządu dla plemion afrykańskich, realizację polityki dyskryminacji dzielnic, miast i całycłi rejonów w zarządzaniu administracyjno-terytorialnym, wyposażeniu infrastrukturalnym oraz ich upośledzeniu finansowym.
Bantustany istniały teoretycznie od 1959 roku, ale oficjalna zapowiedź ich „niepodległości" nastąpiła w tzw. „Dekrecie dla Ojczyzn Narodów Bantu" (Bantu Homełands Constitution Act) w roku 1971. Terytorium czterech bantustanów (Transkci, Bophuthatswana, Vcnda i Ciskei), rozproszone na 30 oddzielnych obszarach, zajmowało łącznic 13% całej powierzchni RPA. Propaganda prowadzona przez RPA przedstawiała je jako ..ojczyzny" poszczególnych afrykańskich grup etnicznych. Te cztery bantustany uzyskały „niepodległość" w latach
19
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Kompendium Wiedzy geografii 33 precyzyjnych (ogólnikowych) i nietrwałych kryteriach. (Patrz hasła: R
77620 Kompendium Wiedzy geografii 81 Rasizm Eugenizm Antyrasizm Czasami termin „rasa" jest zwią
Kompendium Wiedzy geografii 04 geograficzne państwa, lo można lepiej zrozumieć jego politykę zagrani
Kompendium Wiedzy geografii 12 Dobrym przykładem może być Afryka Francuska, składająca się z trzynas
więcej podobnych podstron