21414 lovejoy 7
Wielki łańcuch hytu
M __ _______—- — " - ' “
Wraz z ich stosunkiem duszo twa badać sposobna?
Czy może objąć całość jedna cząstka drobna?'
I Popularna filozofia tamtego okresu obfituje w podobne stwierdzenia- Ta poza intelektualnej skromności, którą Locke chyba bardziej niż ktokolwiek inny wprowadził w modę, stała się w rzeczywistości wręcz główną cechą charakterystyczną tego okresiijCzłowiek musi niezmiennie pamiętać o ograniczeniach swych sił rozumowych, musi zadowalać się „relatywnym i praktycznym rozumem”, który jest jedynym organem wiedzy, jaki posiada. „Ludzie — jak mówi Locke w znanym fragmencie — znajdą obfity materiał, by zatrudnić swe głowy i ręce pracą urozmaiconą, przyjemną i dającą zadowolenie, jeśli przestaną zuchwale buntować się przeciw temu, że są tacy, jacy są, i jeśli nie będą odrzucali błogosławieństwa darów, które wypełniają ich dłonie — z tej tylko racji, że nie są one dość obszerne, aby ogarnąć wszystko”. Nie możemy dopuszczać do tego, że „myśli nasze swobodnie szybują nad niezmierzonym oceanem bytu; jak gdyby te bezgraniczne obszary były naturalną i bezsprzeczną własnością naszego umysłu, jak gdyby nic w nich nie było wyjęte spod jego władzy sądzenia i nic nie wymykało się poza jego rozumienie. (...) Nie będziemy mieli poważniejszej przyczyny do narzekania na ograniczoność naszych umysłów, jeśli zatrudnimy je tym jedynie, co może być dla nas pożyteczne: temu bowiem mogą całkiem dobrze podołać. (...) Nie usprawiedliwiłoby to leniwego i krnąbrnego sługi, gdyby nie pilnował światła świec, tłumacząc się, że nie było pełnego światła słonecznego. Świeca, która świeci w nas, świeci dość jasno dla wszelkich naszych potrzeb. Odkrycia, jakich możemy dokonać przy tym świetle, powinny nas zadowolić; uczynimy też właściwy użytek ze swych władz poznawczych, gdy wszystkie rzeczy będziemy traktowali w ten sposób i w tej mierze, w jakiej są przystosowane do naszych zdolności”.
Ale choć ów ton nieśmiałości, ta ostentacyjna skromność w uznaniu dysproporcji między intelektem człowieka a wszechświatem była jedną z najbardziej rozpowszechnionych mód intelektualnych przez większą część XVIII wiekuA rzadko towarzyszyło jej skrajne założenie prostoty prawd, kfore są potrzebne
' Fragmenty z Popc’a w przekładzie L. Kamieńskiego /a: A. Popc. Wybór poezyj, Warszawa 1822. W wypadku modyfikacji przekładu Popc'a lub własnego tłumaczenia cytaty oznaczam gwiazdką. [Przyp. tłum.)
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
56180 lovejoy 5 Wielki łańcuch bytu Wielki łańcuch bytu grupy, same określające sitowym mianem, lub
lovejoy 2H Wielki łańcuch hvtu 2H Wielki łańcuch hvtu na historia paramecium czy białego szczura. L
page0033 iIII. KRAINA ŚIŃEAR Wielkie łańcuchy górskie (ryc. 44) od morza Czarnego i Śródziemnego aż
lovejoy Widki łańcuch hvtu dostarczenia ujednoliconego tła wielu obecnie nie powiąza^J a zatem i sł
71260 Zajebali Pod blok na blokowisku podjeżdża czarne BMW. Wychodzi z niego wielki byk, skórzana ku
Magazyn3A7 01 417 szym — łańcuch), komandor wielki, komandor, kawaler, oraz medal — złoty, srebrny
Magazyn3I0 01 490 Pięć klas: krzyż wielki (poza tym łańcuch orderowy, noszony w dni uroczyste), ko
Magazyn3?1 01 XV Pięć klas: łańcuch, wielka wstęga, komandor wielki, komandor, kawaler. Wstążka (b
Karpaty wchodzą w skład wielkiego systemu górskiego - łańcucha alpejsko-himalajskiego. Stanowią drug
więcej podobnych podstron