mity086

174 rodzanice, rodzienice, różanice, rojenice, sudiczki, sujenice...

rywala Boga chrześcijańskiego i zidentyfikował ze (zob.:) Swarogiem, Strzybogiem, Świętowitem (słynny Światowid ze Zbrucza ma właśnie przedstawiać Roda), Jarowitem i Dyjem. Wprowadzony przez Włodzimierza kult Peruna i pozostałych bogów miał zastąpić wcześniejszy, zorientowany bardziej na siły przyrody, kult Roda i rodzanic. -Rybakov 1968.

rodzanice, rodzienice, różanice, rojenice, sudiczki, sujenice, sudzienice, narecznice - różne, występujące u różnych ludów słowiańskich (w Polsce mało znane) nazwy demona losu (przeznaczenia) rodzaju żeńskiego, wymienionego już przez źródła ruskie w XIII w. Są zwykle niewidzialne, wyznaczają człowiekowi po urodzeniu los na całe życie. Funkcje rodzanic pełnią w różnych miejscach inne istoty, nawet aniołowie (bądź sam Chrystus), udelnicy (od udel „los, dola, udział"), boginki (w Małopolsce), kraśniaki (na Pomorzu). Trudny do uchwycenia jest stosimek rodzanic do uosobionej —»doli oraz boga -» Roda z mitologii wschodniosłowiańskiej.

Roksolanus - zob. Rus.

różanice - zob. rodzanice.

Rugiewit, Rujewit - bóstwo słowiańskich Rugian. Sakso Gramatyk (XIV, s. 577-578), a za nim Knytlinga-saga z II poł. XIII w., opisując walki króla duńskiego Waldemara I i arcybiskupa Absalona o opanowanie słowiańskiej Rugii i likwidację kultu słowiańskiego (1168), informują, że po zdobyciu -» Arkony i obaleniu kultu głównego boga Rugian —> Świętowita nadeszła kolej na gród -» Gardziec. Znajdowały się tam trzy świątynie (ich pozostałości odkryto w 1928 r.). Sakso wyraźnie stwierdza, że mieszkańcy Gardźca oddawali w tych świątyniach cześć „prywatnym bogom", przeciwstawia zatem tamtejszy kult „oficjalnemu" kultowi świętowita w Arkonie. Wymienia imiona trzech bogów czczonych w Gardźcu. Wszyscy trzej mieli własne posągi. Główną postacią wśród nich był Rugiewit. Tylko jego świątynię Sakso opisuje dokładnie. Miał on wysoki posąg (Absalon się z nim „zmierzył" - posąg był znacznie od niego wyższy) z drewna dębowego (Duńczykom wydał się on groźny bądź odpychający oraz mało starannie wyrzeźbiony), miał głowę o siedmiu twarzach, siedem prawdziwych mieczy u pasa, ósmy mocno przymocowany do ręki. Wesołość Duńczyków wywołało spostrzeżenie, że pod wargą bóstwa jaskółki uwiły sobie gniazdo, wobec czego pierś posągu była upstrzona ich odchodami. Zdaniem A. Gieysztora wesołość zdobywców wynikała z niezrozumienia czci dla tych „bożych ptaszków", „uważanych za zwiastuny wiosny i upostaciowania dusz w całej bez mała Sło-wiańszczyźnie". Sakso wyraźnie potwierdza wojenny charakter Ru-giewita i przyrównuje go do Marsa. Mniej stereotypową informacją duńskiego kronikarza jest ta, że do zakresu kompetencji Rugiewita należało pilnowanie, by w pobliżu świątyni nie dochodziło między ludźmi do stosunków seksualnych; karą za złamanie zakazu była ponoć niemożność rozdzielenia się pary „jak u psów", co językiem współczesnej medycyny można by zapewne określić jako waginizm. Dwie pozostałe świątynie, o których niemal nic nie wiadomo, należały do bogów -> Porewita i -> Porenuta. Świątynie zostały spalone przez Duńczyków. W Gardźcu miały być także trzy cmentarze, być może pozostające pod opieką czy zwierzchnictwem trzech wspomnianych bóstw. Knytlinga saga imiona bóstw podaje w formie Rinvit, Turupit i Puruvit oraz podaje imiona dwóch dalszych: -» Pizamar i -» Tjarnaglofi.

Tak znaczne zagęszczenie bóstw w Gardźcu budzi zainteresowanie badaczy. Zasugerowany przez Saksa prywatny charakter kultu w Gardźcu, w przeciwstawieniu do ofiq'alnego, zawłaszczonego przez kapłanów kultu Świętowita w Arkonie, oraz wyraźne dystansowanie się książąt rugijskich wobec kapłanów i dość skwapliwe poddanie się Duńczykom pozwalają przypuścić, że kult w Gardźcu rozwinął się, być może w schyłkowym okresie niepodległej Rugii, w opozycji do kultu arkońskiego i był wyrazem rywalizacji książąt z teokracją kapłanów Świętowita. Zdaniem J. Banaszkiewicza, który znalazł analogie w mitologii skandynawskiej, w wypadku bóstw z Gardźca mamy do czynienia ze schematem trzech bóstw, z których jeden (Rugiewit) dominuje, a dwaj pozostali są parą Dioskurów. „Sanktuarium z Gardźca wyczerpuje wiele punktów modelowego ujęcia ośrodka kultowo--rezydencjonalnego jednostki politycznej wcześniejszego średniowiecza". Wszakże trudniej „królowi Rugii było walczyć o supremację w państwie z pomocą Rugiewita niż nowego Boga. Dlatego też Arkona

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
mity086 174 rodzanice, rodzienice, różanice, rojenice, sudiczki, sujenice... rywala Boga chrześcijań
mity086 (2) 174 rodzanice, rodzienice, różanice, rojenice, sudiczki, sujenice... rywala Boga chrześc
34183 mity086 (2) 174 rodzanice, rodzienice, różanice, rojenice, sudiczki, sujenice... rywala Boga c
mity086 (2) 174 rodzanice, rodzienice, różanice, rojenice, sudiczki, sujenice... rywala Boga chrześc
skanuj0009 (174) E. Michlowicz: Badania operacyjne i eksploatacyjne - Podstawy3. Podział liniowych z
skanuj0011 (276) 174 5. Kulturowe aspekty turystyki zrównoważonej5.2.2.3. Koncepcja „turystyki ACE”
skanuj0018 (31) 174 4. DYNAMIKA MASZYN I MECHANIZMÓW Z CZŁONAMI SZTYWNYMI Dodając (a) + (c) oraz (b)
skanuj0020 174 Magdalena Podsiadło cząstek”. Mimo to opuszcza Brooklyn i przenosi się na Manhattan.
skanuj0020 174 POEZJA DYDAKTYCZNA Teraz Aleksander króluje, który i Litwie panuje, Oby, przez Boga w

więcej podobnych podstron