Ryc. 82. Podziały tarczy
Jednakże tarcza herbowa, jako wyłącznie ograniczone pole, na którym rozpościera się znak herbowy, takie funkcje pełni dopiero od momentu, kiedy zanika tradycyjny strój rycerski. Stąd jeszcze w XV w. znak herbowy mógł swobodnie rozpościerać się także na rycerskim kaftanie czy płaszczu, chorągwi, końskim pokrowcu, a także na stroju kobiecym. W Polsce tarcza jako samodzielny element heraldyczny upowszechnia się dopiero w XVI w., kiedy póżnogotycka i renesansowa tarcza, element uzbrojenia, zastąpiła używany przez rycerstwo szczyt, który okrywał prawie całą postać wojownika Stąd obserwowana wcześniej niestabilność wzoru i sięganie po obce formy. Jednakże już w połowie XVI w. tarcza przestaje być nieodzownym elementem uzbrojenia i stąd tarcza herbowa łatwo zamienia się w kartusz.
Powierzchnię tarczy heraldycznej nazywamy polem. Niekiedy było ono dzielone na mniejsze odcinki, zawsze za pomocą linii prostych. W ten sposób na jednej tarczy mogły znaleźć się dwa, trzy czy cztery pola. Stosowano cztery podstawowe rodzaje podziału tarczy na dwie części (tarcza dwudzielna): w slup (parti), w pM (eoupi), w skos (tranchi) oraz z lewa w skos (taili/). Obok nieb występowały tarcze trójdzielna w rosochę, czwórdzielna krzyżem w skos (icaruU en lauum) Należy jednak pamiętać, że w heraldyce polskiej w zasadzie tarcza jest niepodzielna, ale m.in. w wyniku stosowania indygenatu tarcze takie pojawiają się.
1J.J.J Barwy heraldyczne są wynikiem kolorów materiałów stosowanych do budowy tarczy rycerskiej Była to deska pokryta blachą, skórą i płótnem W konsekwencji zarówno pole tarczy heraldycznej, jak i godła herbowe były barwione cynkturami, czyli barwami heraldycznymi, przy czym za takie azMno barny czyste, a więc czerwień, błękit, zieleń i czerń oraz dwa metale Atm, t srebro, oddawane za pomocą barw żółtej i białej- W latach 1633-16#
cttm&Mł n4pnwia4*bt tef&ki pterwmef tĄiHr*) p**/t*m, /.*w^ p te&k 4m, tmttte kf/yżutem aię ptt/totm / pfrmwym. jtMuą •A**,, &**, v*,*v łwpki,- barwy Matei (arśbttti gaś nie <*/*#/* $m *4t/ffh. 0W//WtO**fęt f$ fm$ Heraldyka prnyimuie tfrwnH> barwy natwAm &/A.*. * w*/ t$ tamat# cittef uUieiente itp, i nk pndletm *** r*&tfc ak*itm*, W*a obrania ktod/y&ttte barwy na barwę I matttte na matat <*» priU#, w ?'/»**/ tam czarna; Mniejszą rolę odgrywa znssds, i/ karb fmrhilw mw* tyfrt kita metal i jedni barwę,
canMA MfW ztatań aanńaft tona 000*
gunSs*) (ażur) (atnofOa) (aaUa) forj 00*0*1
Ryt. 83. Sposoby laifcminii barw heraldycznych
Na przewagę barw w heraldyce regionalnej zdaje się mieć wpływ herb państwowy. Stąd heraldyka francuska chętnie posługuje się barwą niebieską i zlotem, niemiecka czerwoną i złotą oraz czarną i złotą, austriacka czerwoną i srebrną, podobnie jak polska, która czernieć dopuszcza dla znaków herbowych oraz dla pól i chętnie łączy czerwień ze złotem lub bielą. W Polsce jednak barwa nie odgrywała zbyt wielkiej roli ze względu na to, że większość herbów wywodzi się ze znaków własnościowych, w których decydował rysunek oraz ze względu na małe zapotrzebowanie na zróżnicowanie herbów.
Barwy herbu decydowały o tynkturze proporca, przy czym barwa tarczy dawała tynkturę dolnej strefie, barwa godła zaś górnej strefie. W tym względzie chorągiew polska jak najpełniej odpowiada zasadom heraldyki, w przeriwieo-stwie do herbu państwa (srebrny orzeł na czerwonej tarczy), który ustalony w 1927 r. jest daleki od poprawności heraldycznej (niektóre poprawki utwierdziła ustawa z 1990 r.).
15.5.4. Godła heraldyczne kształtowały się przez stosowane modelowanie znaku rozpoznawczego, ale także przez przenoszenie na pole tarczy aa pośrednictwem chorągwi terytorialnej przedmiotów czerpanych ae świata otaczającego człowieka zarówno tego naturalnego, jak 1 będącego wytworem jego kultury, tak materialnej, jak i psychicznej- Pewną rolę w tym procesie odegrało także modelowanie elementów powierzchni tarczy rycerskiej. Stąd w heraldyce przeprowadza się klasyfikację godeł heraldycznych, przy czym porządkuje się je nie tylko według źródeł ich genezy, ale także według ich godności. W heraldyce europejskiej taka klasyfikacja aostata wypracowana »w zasadzie jest ona wspólna dla heraldyk narodowych zachodniej Europy Na czele tej systematyki stawia się grupę figur zaszczytnych (pws htmorabtt*), niekiedy nazywanych także geometrycznymi (pauoijw). Są to ir