86695 Scan 120303 0011

174 Rozdział VII. Samorząd terytorialny

morskie, śląskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie, wielkopolskie oraz zachodniopomorskie, Z uwagi na utworzenie województw w drodze ustawy ewentualne zmiany w tym zakresie wymagają zachowania formy aktu rangi ustawowej. Natomiast zmiany granic województw związanych z tworzeniem, łączeniem, dzieleniem lub znoszeniem powiatów, dokonuje w drodze rozporządzenia Rada Ministrów, po uprzednim zasięgnięciu opinii organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego, których zmiany dotyczą. Podkreślenia wymaga ponadto przepis art. 5a ustawy o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa, zgodnie z którym, przy dokonywaniu zmian granic województw należy dążyć do poprawienia warunków wykonywania zadań publicznych o charakterze wojewódzkim oraz zachowania regionalnych więzi społecznych, gospodarczych i kulturowych.

W rozumieniu przepisu art. 1 ust. 2 SamWojU konstrukcja województwa samorządowego obejmuje dwa elementy, tj. regionalną wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium. Regionalną wspólnotę samorządową tworzą z mocy prawa mieszkańcy województwa. Przynależność do związku samorządowego, analogicznie jak w przypadku korporacji terenowych niższych szczebli, powstaje z mocy prawa, poprzez fakt zamieszkiwania na obszarze określonej jednostki. Wykonując władzę w ramach obligatoryjnej przynależności do samorządu województwa mieszkańcy podejmują rozstrzygnięcia w głosowaniu powszechnym, tj. w drodze wyborów i referendum lub za pośrednictwem organów przedstawicielskich. Organami samorządu województwa są: sejmik województwa oraz zarząd województwa. Działalność organów województwa jest jawna, a ograniczenia jawności mogą wynikać wyłącznie z ustaw. Jawność działania organów województwa obejmuje w szczególności prawo obywateli do uzyskiwania informacji, wstępu na sesje sejmiku województwa i posiedzenia jego komisji, a także dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym protokołów posiedzeń organów województwa i komisji sejmiku województwa.

Województwo samorządowe posiada osobowość prawną, a jego samodzielność podlega ochronie sądowej. Podkreślić należy, iż gwarancją samorządności i samodzielności województwa jest nie tylko posiadany przymiot osobowości prawnej, ale także możliwość dysponowania mieniem wojewódzkim oraz prowadzenia samodzielnej gospodarki finansowej.

Samorząd województwa wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Do zakresu działania samorządu województwa należy wykonywanie zadań publicznych o charakterze wojewódzkim, niezastrzeżonych ustawami na rzecz organów administracji rządowej. Samorząd województwa, wykonując zadania administracji publicznej, korzysta ze środków prawnych o charakterze władczym. Jednakże organy tego samorządu działają na podstawie i w granicach określonych przez ustawy. Zakres działania samorządu województwa nie narusza przy tym samodzielności powiatu i gminy. Organy samorządu województwa nie stanowią tym samym wobec powiatu i gminy organów nadzoru lub kontroli oraz nie są organami wyższego stopnia w postępowaniu administracyjnym.

W zakresie kompetencji samorządu województwa pozostaje również stanowienie, na -podstawie upoważnień ustawowych, aktów prawa miejscowego obowiązujących na -obszarze województwa.

Ustrój województwa jako jednostki samorządu terytorialnego określa statut województwa uchwalony po uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów. Sama administracja samorządowa w województwie jest zespolona w jednym urzędzie i pod jednym zwierzchnikiem.

II. Organy samorządu województwa '1. Sejmik województwa

Organem stanowiącym i kontrolnym samorządu województwa jest sejmik województwa. W skład sejmiku województwa wchodzą radni wybrani w wyborach bezpośrednich w liczbie 30 w województwach liczących do 2 min mieszkańców oraz po trzech radnych na każde kolejne rozpoczęte 500 tys. mieszkańców. Kadencja sejmiku województwa trwa 4 lata, licząc od dnia wyborów. Zasady i tryb przeprowadzania wyborów do sejmiku województwa określa ustawa - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw. W przedmiocie odwołania sejmiku województwa przed upływem kadencji rozstrzyga się wyłącznie w drodze referendum wojewódzkiego.

Do wyłącznej właściwości sejmiku województwa należy:

1) stanowienie aktów prawa miejscowego, w szczególności: statutu województwa, zasad gospodarowania mieniem wojewódzkim oraz zasad i trybu korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń użyteczności publicznej,

2) uchwalanie strategii rozwoju województwa,

3) uchwalanie planu zagospodarowania przestrzennego, *

4) podejmowanie uchwały w sprawie trybu prac nad projektem uchwały budżetowej,

5) podejmowanie uchwały w sprawie szczegółowości układu wykonawczego budżetu województwa, z zastrzeżeniem, że szczegółowość ta nie może być mniejsza niż określona w odrębnych przepisach,

6) uchwalanie budżetu województwa,

7) określanie zasad udzielania dotacji przedmiotowych i podmiotowych z budżetu województwa,

8) rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu województwa, sprawozdań finansowych województwa oraz sprawozdań z wykonywania wieloletnich programów województwa,

9) podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium zarządowi województwa z tytułu wykonania budżetu województwa,

10) uchwalanie, w granicach określonych ustawami, przepisów dotyczących podatków i opłat lokalnych,