Scan 140410 0047

W „Zawiadomieniu organu administracyjnego Ministerstwa Edukacji w sprawie przezwyciężenia niedoboru wykwalifikowanego personelu w przedsiębiorstwach poprzez dalszą poprawę praktyk odbywanych przez uczniów wyższych szkół zawodowych” z 2010 r. stwierdza się, że: „uczniów odbywających praktyki nie wolno zatrudniać na stanowiskach pracy, które są niebezpieczne, nie odpowiadają ich kwalifikacjom lub w inny sposób są dla nich nieodpowiednie, na przykład przy pracach na wysokości lub pod ziemią, przy substancjach radioaktywnych, wysoce toksycznych, łatwopalnych i wybuchowych, przy pracach fizycznych czwartego stopnia (zgodnie z zarządzeniami ustawowymi) oraz pracach w sektorze rozrywkowym, jak w barach, nocnych klubach, salonach tańca, saunach itd.”

Zdarza się jednak, że Foxconn zatrudnia praktykantów pracujących w radioaktywnym otoczeniu bez żadnego zabezpieczenia. Przedsiębiorstwo ani szkoły zawodowe nie zapobiegają takim przypadkom przy obsadzie stanowisk (zob. dalsze opisy poniżej), co jest kolejnym dowodem na to, że tak zwani „praktykanci” są w rzeczywistości traktowani jak pracownicy.

Wypadki przy pracy

Kiedy prowadziliśmy badania w kompleksie przemysłowym w Kunshan, spotkaliśmy Wan, 20-letnią uczennicę pracującą przy linii dla Apple’a. Właśnie wyszła z hali produkcyjnej, wyglądała na bardzo wyczerpaną. Usiadła obok stoiska zjedzeniem przy ulicy i zamierzała zjeść kolację. Zaczęliśmy rozmowę:

Wan: Przyjechałam tu ponad miesiąc temu ze szkoły zawodowej i teraz specjalnym nożem usuwam pod mikroskopem zadziory z elementów elektronicznych. Od tego całodziennego patrzenia przez mikroskop bolą mnie oczy. Codziennie mam mdłości. A spójrz na moje ręce! (krzywi się). Ankieter: Całe podrapane!

Wan: Tak, od noża.

Ankieter: Nie macie odzieży ochronnej?

Wan: To nic nie pomaga. I tak moje ręce wyglądają w ten sposób. Poza tym rękawiczki ograniczają sprawność ruchów. Nasze normy produkcyjne są codziennie bardzo wysokie, a w rękawiczkach nie da się szybko pracować. Czasami jest tyle roboty, że nie ma czasu zjeść ani wyjść do toalety. Ankieter: Kaleczysz się i przemęczasz, czemu więc nie zmienisz pracy? Wan: Przysłała mnie tutaj szkoła zawodowa. Mimo że już nie chcę pracować, nie mogę tak po prostu zrezygnować z pracy. Wypowiedzenie to bardzo skomplikowany proces. (...) Niedobrze mi się robi! Chcę uciec i nie mogę!⁵-

Zob. też: historia Wan na końcu rozdziału.

W bazie fabrycznej w Wuhan praktykantka Hong powiedziała nam: „Pracujemy przy linii, polerujemy metalowe części. Żadna z uczennic nie daje sobie z tym rady. Maszyna do polerowania jest ciężka, po całym dniu pracy boli bark i ręka, dłonie bez przerwy drżą. Wczoraj dziewczyna nie mogła ruszać ramieniem z bólu”. W parku przemysłowym Shenzhen-Guanlan praktykant Li opowiadał: „Kiedy przyjechałem z domu do Shenzhen, ważyłem 70 kilogramów. Potem w dwa miesiące straciłem prawie 10 kilo. Jestem ciągle wyczerpany. Cały dzień musimy stać. Bolą mnie nogi i ramiona”. 16-letnia praktykantka Mei musiała stać 11 godzin dziennie przy linii produkcyjnej Apple’a: „Początkowo miałam silne bóle nóg, jakbym wpadła pod koła”. W czasie miesiączki jej organizm nie wytrzymał, na hali produkcyjnej całkowicie osłabła. Bywa, że uczennice w wieku dojrzewania mdleją, jednak zarząd nie przyznaje im wolnego dnia z powodu menstruacji.

Praktykanci pracują w różnych warunkach, dotyczy to zarówno środowiska pracy, jak i przebiegu procesu produkcji. Ankiety potwierdzają bardzo wysoką intensywność pracy. W niektórych przypadkach przekracza ona zakres fizycznej wydolności organizmu. Niektóre czynności stanowią tak duże obciążenie dla organizmu, że niemal nie sposób uniknąć urazów fizycznych.

Chena, który jest praktykantem, zapytaliśmy o porozumienie między Foxconnem a szkołami i uczniami w sprawie praktyk uczniowskich. Przypomniał sobie, że „w jednej części trzeba było zaznaczyć, czy praca jest szkodliwa dla zdrowia, czy dana osoba jest narażona na hałas lub na promieniowanie. W kolumnie było do wyboru ‘tak’ lub ‘nie’. Oni to u nas zaraz wykreślili, jakby z góry było wiadomo, że nie. Ale podczas pracy tak było. W naszej hali panował dzień w dzień tak wielki hałas, że uszy nam nie wytrzymywały. Poza tym niektóre czynności były niebezpieczne i powodowały kontakt z toksynami, na przykład lutowanie. Nie dano nam jednak możliwości wyboru i żądano podpisania umowy”⁶.

Praktykanci informowali, że Foxconn zaniedbuje ich ubezpieczenie społeczne, natomiast w dziale kadr powiedziano nam: „Nie ma wprawdzie ubezpieczenia społecznego, ale firma opłaca za praktykantów ubezpieczenie pracodawcy od odpowiedzialności cywilnej. Praktykant może w razie choroby, przeziębienia i wizyty lekarskiej uzyskać zwrot kosztów. Dotyczy to również osób zatrudnionych na stałe”. Foxconn twierdzi więc, że w razie choroby praktykanta, nawet w przypadkach ciężkich, wymagających operacji, firma pokrywa koszty. Praktykanci muszą jednak uprzednio sami wyłożyć pieniądze na leczenie medyczne. Z ankiet wynika jednak, że praktykanci, którzy zachorowali, nie dostali zwrotu kosztów, bo nie mieli karty

Wywiady zespołu badawczego w zespole fabrycznym Kunshan.