21073 ScannedImage 55
wołane do życia jak gdyby za pomocą magicznej różdżki miasto al-Mansura odziedziczyło władzę i prestiż Ktezyfonu, Babilonu, Niniwy, Ur i innych stolic starożytnego Wschodu. Osiągnęło ono takie znaczenie i splendor, jakich nie osiągnęło żadne inne miasto w średniowieczu, z wyjątkiem chyba Konstantynopola, i po licznych zmiennych kolejach losu zostało niedawno na nowo wskrzeszone jako stolica królestwa irackiego za panowania arabskiego króla, Fajsala.
Nowa miejscowość otwarła drogę dla idei ze Wschodu. Tutaj kalifowie rozbudowali stopniowo rząd wzorując się na sasanidzkim systemie Chosroesa. Arabski islam uległ perskiemu wpływowi. Kalifat stał się bardziej odpowiednikiem odrodzonego despotyzmu irańskiego niż przykładem arabskiego szejkanatu. Stopniowo perskie tytuły, perskie wina i kobiety, perskie utrzymanki, perskie pieśni, jak również perskie idee i myśli odniosły zwycięstwo. AI-Mansur, jak nam wiadomo, był pierwszym, który przyjął charakterystyczne perskie nakrycie głowy (ąaldnis), w czym oczywiście naśladowali go jego poddani1. Należy zaznaczyć, że wpływ perski złagodził szorstkość prymitywnego życia arabskiego i utorował drogę nowej erze, odznaczającej się zamiłowaniem do wiedzy i nauki. Tylko w dwóch dziedzinach Arabowie trwali przy swoim: islam pozostał religią imperium, a język arabski nadal był językiem urzędowym.
PERSKA RODZINA WEZYRÓW
Za panowania al-Mansura w rządzie muzułmańskim pojawia się po raz pierwszy perski urząd wezyratu. Halid ibn Barmak był pierwszą osobą zajmującą tak wysokie stanowisko 2 3. Matka Halida była branką Qutajby ibn Muslima, pojmaną (705) w Balh. Jego ojciec był barmakiem, tj. najwyższym duchownym, w jednym z klasztorów buddyjskich w tej samej miejscowości21. Halid był z as-Saffahem na tak zażyłej stopie, że jego córkę karmiła piersią żona poprzedniego kalifa i na odwrót — córkę kalifa wychowywała żona Halida 4. W początkach panowania abbasydzkiego Halid wybił się na stanowisko naczelnika departamentu finansowego (diwan al-harag). W r. 765 otrzymał gubernatorstwo Tabaristanu, gdzie stłumił niebezpieczne powstanie5. W podeszłym wieku wyróżnił się przy zdobywaniu pewnej fortecy 6 bizantyjskiej. Chociaż nie był w rzeczywistości wezyrem 7, ministrem w późniejszym tego słowa znaczeniu, urzędnik ten pochodzenia perskiego działał, wydaje się, przy różnych okazjach jako doradca kalifa i został założycielem znakomitej rodziny wezyrów.
Al-Mansur zmarł 7 października 775 r. w pobliżu Mekki, dokąd wybrał się z pielgrzymką. Miał wtedy ponad sześćdziesiąt lat. Sto grobów wykopano dla niego w pobliżu Świętego Miasta, ale pogrzebano go w sekrecie w innym grobie, którego żaden wróg nie mógł znaleźć i zbezcześcić36. Był mężczyzną szczupłym, wysokim, o ciemnej cerze i rzadkim zaroście brody 37. Jego prosty charakter i surowe maniery wyraźnie kontrastują z typem reprezentowanym przez jego następców. Jednakże jego sztuka rządzenia była kontynuowana przez wiele pokoleń, odgrywając rolę przewodnika dla tych wszystkich, którzy panowali po nim, podobnie jak polityka Mrawiji była drogowskazem dla Omajjadów.
Al-Mahdi (775-785), następca al-Mansura, powierzył wychowanie swego syna Harilna synowi Halida, Jahji. Kiedy Harun, zastępując po krótkim okresie panowania swego brata al-Hadiego (785-786), został kalifem, mianował Bar-makidę, którego ciągle z szacunkiem nazywał „ojcem“, wezyrem z nieograniczoną władzą. Jat ja zmarł w r. 805, a jego dwaj synowie, al-Fadl i Ga Jar, w rzeczywistości rządzili imperium od 786 do 803 r.3S.
Owi Barmakidzi mieli swoje pałace we wschodnim Bagdadzie, gdzie żyli w wielkim przepychu. Tutaj pałac Ga Jara, al-GaJari, stał się zalążkiem wielkiej grupy wspaniałych rezydencji zajmowanych później przez al-Ma’muna po przekształceniu ich na Pałac Kalifa (dar al-hilafa). Budynki znajdowały się nad Tygrysem, a poza nimi rozciągały się rozlegle ogrody, w których było wiele mniejszych budowli. Członkowie barmakidzkiej rodziny zgromadzili bajeczne bogactwa. Nawet to, co przeznaczali na dary dla swych klientów-pane-girystów i zwolenników, wystarczało, aby uczynić tych protegowanych bogatymi. Ich wspaniałomyślność stała się przysłowiowa. Nawet dzisiaj we wszystkich krajach mówiących po arabsku słowo bar maki jest używane jako synonim hojności, a „szczodry jak GaJar“ 8 9 jest porównaniem wszędzie dobrze rozumianym.
Wiele kanałów10", meczetów i innych robót publicznych zawdzięcza swój początek i rozwój inicjatywie i szczodrości Barmakidów. Al-Fadlowi przypisuje się zasługę, że pierwszy wprowadził do użytku lampy w meczetach podczas miesiąca ramadanu. Ga Jar zdobył wielką sławę dzięki elokwencji, talentowi literackiemu i stylowi11 12. Głównie ze względu na niego historycy arabscy uważają Barmakidów za założycieli klasy określonej mianem „ludzie pióra“ (ahl al-ąalam). Jednakże był on czymś więcej niż literatem. Był także królem mody, a z powodu swej charakterystycznej długiej szyi wprowadził zwyczaj noszenia wysokich kołnierzyków13. Poufałe stosunki GaJara z kalifem Harunem nie podobały się jego ojcu Jahji i były uważane za niemoralne 13.
10* 243
33 At-Tabari, t. III, s. 371.
Por. Ibn Hallikan, t. I, s. 290, gdzie słowo wazir dla al-Hamdaniego jest użyte prawdopodobnie w tym samym sensie jak w surze 20, 30.
Ibn al-Faqfli, s. 322-324; at-Tabari, t. II, s. 1181; Jaqut, t. IV, a. 818.
33 At-Tabari, t. II, a. 840.
Ibn al-Faqih, s. 314.
34 At-Tabari, t. III, s. 497.
“ Por. Fahri, s. 206, 211; al-Mas'udi, Tanbik, s. 340.
Ibn ai-Atir, t. VI, s. 13.
17 At-Tabari, t. III, s. 391; Ibn al-Atir, t. VI. s. 14; al-Mas'udi. Tanbili, a. 341. 38 Al-Ja'qubi, t. II, s. 520.
78 Patrz Ibn Hallikan, t. I, a. 185 nu.
“ Patrz at-Tabari, t. III, a. 045, wiersze 18-19; al-BalaJuii, s. 303.
At-Tabari, t. II, s. 843; al-Mas'ucli, t. VI, s. 361.
Al-Galiiz, Bajan, t. III, s. 201.
At-Tabari, t. III, s. 674-676.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Untitled Scanned 55 - 110 - Do dekodowania kodów dwójkowo-dziesiętnych, stosowane są tzw. dekodery d
biczowanie 22. biczowanie LAw i PAw pionowo wnętrzami do przodu wykonują kolejno ruchy w* dół do śro
FizykaII356 01 352 Kach jeszcze bardzićj rozbieżnych, niż przed wnijściem do nićj, jak gdyby pochodz
DSCN8550 2» Rozdział V. Godzina Polski Z reki przelewa do ręki, Jak gdyby z sita do sita, Wrząc
skanuj0610 pcja konkurencyjna odnosi się do i kluczowych czynników sukcesu za pomocą analizy fa
Kodeks karny Makarewicza 1932 r. Komisja Kodyfikacyjna powołana do życia w 1919 r uznała za niezwykl
CCF20121215 39 (2) 241 Podobnie, jak w przypadku XSLT, do konwersji dokumentów XML za pomocą XSL-FO
Zdj?cie0151 7 Oznaczenie zasadowości wobec femlofialciny t i 1 rem )ilw Do kolby stożkowej odmierzyć
53X. Samoobrona Polaków w Złotowskiem przeciw pogwałceniu ich praw do Polski. Opinja niemiecka za po
0000014 (11) 28 MASAŻ CIAŁARęka Przystępujemy do masowania dłoni najpierw za pomocą kciuków, kt
IMG159 ” 1 159 Kya. 13.6, Schoraet obwodu do pomiaru mocy czynnej za pomocą Jednego kątomierze Tabel
technika solarna ZESTAW DO PODGRZEWANIA CIEPŁEJ WODY ZA POMOCĄ KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH PRÓŻNIOWYCH I
© Do rączki mikrofonu przywiązujemy, za pomocą drucika, łodygi róż. Łodygi przycinamy na jednakową
więcej podobnych podstron