* •.*<*
Straty o charakterze magnetycznym związane są z prz^wignesowywaniem ia, czyli z histerezą i prądami wirowymi w rdzeniu. W maszynie prądu state^ go prz^magnesowywanie - pulsacja indukcji magnetycznej - spowodowane/jest zmienną przewodnością magnetyczną wirnika związaną z jego żłobkowanie,
Straty o chabakterze elektrycznym są stratami w uzwojeniach; nazywa się je stratami w miedzi, ^ą równe iloczynowi rezystancji uzwojenia i kwadratu prądu płynącego przez uzwojehie (RI2).
Całkowite straty mocy w^naszynie są sumą powyższych str&t.
Sprawnością maszyny nazywa.się stosunek mocy cnkfanej przez maszynę do
mocy przez nią pobranej, przy czy
oc pobrana równa jest mocy oddanej po-
większonej o straty. Typowy kształt zależności sprawności maszyny prądu stałego od mocy oddawanej przez maszynę jest po^a^ny do analogicznej zależności dla silnika indukcyjnego (rys. 4.23). Maksyraarfna sprawność występuje przy obciążeniu wynoszącym około 0,7-0,8 obciążania znamionoWgo.
Moc znamionowa maszyny oddawana na tabliczce zhąmionowej jest zawsze mocą oddawaną przez maszyn^, niezależnie od tego, czy jest uxsilnik czy prądnica.
Maszyny prądu statego w porównaniu z maszynami indukcyjnymi mają bardziej skomplikowanąoudowę, większą masę i mniejszą niezawodność. Prądnice prądu stałego są^eoraz częściej zastępowane przez prostowniki półprzewbchiikowe. Maszyna pjądn stałego pracuje obecnie najczęściej jako silnik wszędzie tam>gdzie wymagą^się płynnej regulacji prędkości obrotowej, dużej prędkości obroto
raczającej 3000 obr/min) lub (i) dużego momentu rozruchowego, np. w trakcji, w urządzeniach dźwigowych, do rozruchu silników spalinowych.
/
Cel ćwiczenia
Zapoznanie się z budową i działaniem transformatora jednofazowego. Przeprowadzenie pomiarów umożliwiających wykreślenie podstawowych charakterystyk.
N
220V 50 Hz
U
ł____i
Rys. 4.46. Schemat układu pomiarowego do wyznaczania przekładni transformatora i przeprowadzenia pomiarów w stanie jałowym; 1 - autotransformator, 2 - transformator badany
Rys. 4.47. Schemat układu do badań transformatora w stanie obciążenia; l - autotransformator, 2 -
transformator badany, 3 - przekładnik prądowy
Rys. 4.48. Schemat układu do badań transformatora w stanie zwarcia pomiarowego; I - autotransformator, 2 - autotransformator lub transformator obniżający napięcie, 3 - transformator badany
Przebieg ćwiczenia
1. Odnotować dane znamionowe transformatora z tabliczki znamionowej.
2. Pomierzyć rezystancje i indukcyjności uzwojeń transformatora przyrządami udostępnionymi przez prowadzącego. Wyniki zanotować w tabeli 4.2.
3. Dobrać przyrządy i połączyć obwód zgodnie ze schematem przedstawionym na rys. 4.46. Po włączeniu zasilania przez prowadzącego zajęcia wykonać pomiary przekładni transformatora dla kilku różnych wartości napięcia zasilającego uzwojenie pierwotne, zwiększając je stopniowo aż do wartości przekraczającej o 10% wartość napięcia znamionowego tego uzwojenia.. Wyniki pomiarów zanotować w tabeli 4.3. W ten sam sposób przeprowadzić pomiary stanu jałowego transformatora. W tym przypadku ostatni pomiar przeprowadzić przy napięciu zasilającym równym napięciu znamionowemu. Wyniki pomiarów zanotować w tabeli 4.4.
4. Dobrać przyrządy i połączyć obwód zgodnie ze schematem przedstawionym na rys. 4.47. Po włączeniu zasilania przez prowadzącego zajęcia wykonać badania obciążenia transformatora przy stałej wartości napięcia zasilającego równej wartości napięcia znamionowego uzwojenia pierwotnego U| = U|n = 220 V oraz zmienianej poprzez zmianę rezystancji obciążenia R w zakresie od 0 do I2n wartości prądu uzwojenia wtórnego. Wyniki pomiarów zanotować w tabeli 4.5.
5. Dobrać przyrządy i połączyć obwód zgodnie ze schematem przedstawionym na rys. 4.48. Po włączeniu zasilania przez prowadzącego zajęcia zwiększać stopniowo napięcie zasilające uzwojenie pierwotne transformatora od zera aż do napięcia, przy którym w uzwojeniu pierwotnym popłynie prąd znamionowy (I,n). Proces
-