46101 skanowanie0069 (11)
554
TABULA RASA
odwołując się do reakcji rodziców na różnice genetyczne, z jakimi urodziły się ich dzieci. Odmienne traktowanie poszczególnych dzieci z przyczyn pozagenetycznych - na przykład z powodu konfliktu małżeńskiego wywołanego przez jedno z dzieci, ale nie przez pozostałe - a także fakt, że rodzice poświęcają jednemu z rodzeństwa więcej uwagi niż drugiemu, okazują się pozbawione znaczenia44. Autorka jednego z przeprowadzonych niedawno badań podjęła heroiczną próbę dowiedzenia, że różnice w stosowanych przez rodziców metodach wychowawczych wpływają na to, na jakich ludzi wyrastają ich dzieci, i - jak sama wyznała - była wstrząśnięta uzyskanymi przez siebie wynikami45.
Zróżnicowanie środowiska rodzinnego wśród dzieci dorastających w tej samej rodzinie może też wynikać z czynnika, który nie ma nic wspólnego z ich genami - z kolejności narodzin. Najstarsze dziecko zazwyczaj przez kilka lat nie musi dzielić się z nikim uwagą rodziców ani znosić irytującej obecności rodzeństwa. Młodsze dzieci muszą rywalizować z rodzeństwem o uwagę rodziców oraz o inne zasoby rodzinne i nieustannie walczyć o swoje z silniejszymi konkurentami o bardziej ugruntowanej pozycji.
W książce Bom to Rebel Sulloway przewidywał, że wskutek owej przewagi u dzieci pierworodnych kształtuje się bardziej stanowcza osobowość46. A ponieważ takie dzieci identyfikują się na ogół z rodzicami i - co za tym idzie - z rodzinnym status quo, powinny wyrastać na osoby bardziej konserwatywne i sumienne. Dzieci urodzone jako drugie z kolei lub jeszcze później powinny być bardziej tolerancyjne oraz otwarte na nowe pomysły i doświadczenia. Terapeuci rodzinni i laicy już dawno dostrzegli tę prawidłowość, ale Sulloway próbował ją wyjaśnić w kategoriach zaproponowanej przez Triversa teorii konfliktu rodzice-potomstwo oraz wynikającej z niego rywalizacji między rodzeństwem. Autor potwierdził słuszność tej koncepcji za pomocą metaanalizy (analizy ilościowej danych dostępnych w literaturze empirycznej) badań nad związkami między kolejnością narodzin a osobowością47.
Teoria Sullowaya opiera się jednak na założeniu, że poza domem -w kontaktach z rówieśnikami i kolegami - dzieci stosują te same strategie, które okazały się skuteczne w rodzinie. Z teorii Triversa nie wynika nic podobnego. Przeciwnie, to założenie jest sprzeczne z bardziej ogólną teorią, sformułowaną na gruncie psychologii ewolucyjnej, zgodnie z któ-
44 Plomin, DeFries i Fulker, 1988; Reiss i in., 2000; Turkheimer i Waldron, 2000.
45 D. Reiss, cyt. w: A. M. Paul, „Kid stuff: Do parents really matter?”, Psychology Today, sty-czeń/luty 1998, s. 46-49, 78.
46 Sulloway, 1996.
47 Sulloway, 1995.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
74874 skanowanie0065 (11) 550 TABULA RASA wija! się prawidłowo. Rodzicom dzieci, które zaczynały mów
skanowanie0073 (11) 55 8 TABULA RASA dorośli, a więc zabrałyby się do sortowania brudnej bielizny i
skanowanie0077 (11) 562 TABULA RASA Inny psycholog rozwojowy, Frank Farley, powiedział dziennikarzow
skanowanie0075 (11) 560 TABULA RASA Wertheim pomyliła oczywiście „procent osobowości ukształtowany p
skanowanie0077 (11) 562 TABULA RASA Inny psycholog rozwojowy, Frank Farley, powiedział dziennikarzow
skanowanie0079 (11) 564 TABULA RASA - wspólną grupę rówieśniczą. Mimo to korelacja między ich cecham
65772 skanowanie0044 (23) 530 TABULA RASA cze się z nimi nie uporało, a większość intelektualistów w
33567 skanowanie0079 (11) 564 TABULA RASA - wspólną grupę rówieśniczą. Mimo to korelacja między ich
80259 skanowanie0075 (11) 560 TABULA RASA Wertheim pomyliła oczywiście „procent osobowości ukształto
skanowanie0071 (11) 556 TABULA RASA Harris zwraca uwagę na fakt, że trwająca wiele lat, niemal obses
więcej podobnych podstron