skanuj0005 (79)

— 11 —

ZARYS WIEDZY O TURYSTYCE

Definicja ta została zmodyfikowana po drugiej wojnie światowej przez Międzynarodowy Związek Oficjalnych Organizacji Turystycznych (MZOOT), który w 1950 i 1957 roku wprowadził dwie poprawki. Ciągle pojawiały się jednak problemy wynikające z zasadniczych braków, które sprowadzały się do uwzględnienia w definicji motywów podróżowania jako podstawy określenia kategorii turysty (Gaworecki, 2003). Problematyką tą zajęto się podczas konferencji ONZ w Rzymie w 1963 roku. Dyskutowano wówczas nad zagadnieniami terminologii turystycznej i podróży międzynarodowych. Zalecenia konferencji ONZ do spraw Międzynarodowych Podróży i Turystyki w Rzymie w 1963 roku znalazły rozwinięcie w publikacji Światowej Organizacji Turystyki z 1995 roku pt. „Terminologia turystyczna. Zalecenia WTO”. Zalecenia te dotyczą statystyki w turystyce oraz Międzynarodowej Klasyfikacji Działalności Turystycznej (SICTA).

Inaczej na turystykę patrzy i definiuje ją socjolog, inaczej psycholog, geograf czy ekonomista. Jest to dowód na jej multidyscyplinamość.

Dla celów statystycznych najczęściej w literaturze cytowana jest definicja UNWTO (Światowej Organizacji Turystyki). „Turystyka to czynności osób podróżujących w celach wypoczynkowych, służbowych lub innych i pozostających poza swoim codziennym środowiskiem nie dłużej niż jeden rok”. Niemal klasyczną już definicją jest zaproponowana w 1943 roku i udoskonalona na początku lat pięćdziesiątych definicja szwajcarskiego ekonomisty Waltera Hun-zikera. Brzmi ona następująco: „turystyka to zespół stosunków i zjawisk wynikających z podróży i pobytu osób przyjezdnych, o ile w związku z tym nie następuje osiedlenie się i podjęcie pracy zarobkowej”. Jest to definicja charakterystyczna dla połowy XX wieku, kiedy właśnie w ten sposób rozumiano turystykę. Nie zaliczano wtedy wyjazdów służbowych, biznesowych i w interesach do wyjazdów turystycznych. L. Nettekoven (1972) rozszerzył definicję Hunzi-kera, twierdząc, że: „turystyka masowa stanowi całość zjawisk społecznych i gospodarczych, wynikających z dobrowolnej i czasowo ograniczonej zmiany miejsca pobytu, która podejmowana jest przez obcych dla zaspokojenia potrzeb niematerialnych, przy czym użytkuje się przede wszystkim urządzenia przeznaczone dla dużej liczby ludzi”. W krótki sposób, chociaż jak się wydaje niepełny, turystykę definiuje Marc Boyer. Twierdzi on, że turystyka to aktywność czasu wolnego zakładająca zmianę miejsca pobytu (Przecławski, 1996).

Jedną z ciekawszych definicji turystyki zaproponował Krzysztof Przecławski, który twierdzi, iż turystyka to „całokształt zjawisk ruchliwości przestrzennej związanej z czasową i dobrowolną zmianą miejsca pobytu, rytmu i środowiska życia oraz wejściem w kontakt osobisty ze środowiskiem odwiedzanym (kulturowym, przyrodniczym lub społecznym)”. Ta socjologiczna definicja obejmuje ogół zjawisk, które wiązane są ze współczesnym rozumieniem słowa turystyka.

Dokonując przeglądu literatury turystycznej z zakresu definicji, warto zacytować te najbardziej interesujące. W. Alejziak (1999) definiuje turystykę jako „ogół zjawisk związanych z podróżą i pobytem osób przebywających czasowo i dobrowolnie poza swoim codziennym środowiskiem, w tym zwłaszcza ekonomiczne i społeczne interakcje zachodzące pomiędzy organizatorami turystyki, usługodawcami, miejscową ludnością oraz samymi turystami, o ile głównym celem ich wyjazdów nie jest działalność zarobkowa wynagradzana w odwiedzanej miejscowości”. Inaczej do turystyki podchodzi Olaf Rogalewski, który traktuje ją jako zjawisko przestrzenne polegające na przejazdach poza miejsce stałego zamieszkania, w zasadzie podczas urlopu oraz w dni świąteczne w celach wypoczynkowych, poznawczych lub dla uprawiania niektórych zamiłowań, a także użytkowaniu i przekształcaniu środowiska geograficznego odpowiednio do potrzeb uczestników ruchu turystycznego. Inną definicję zaproponował Troisi, który turystykę traktuje jako zjawisko ekonomiczne. Według niego „turystyka to ry-