:

ASTROLOGIA

46

47

czysto filozoficznego podejścia, dał początek psychologii eksperymentalnej. Asocjacjonizm był zażarcie krytykowany przez brytyjskich filozofów pozostających pod wpływami Kanta, a później Hegla (takich jak: T.H. Green, F.H. Bradley, B. Bosan-quel).'Niemniej we współczesnej filozofii psychologii - Czerpiącej inspiracje z ‘koneksjonizmu oraz teorii ‘rozproszonego przetwarzania równoległego, które tworzą modele funkcjonowania układu umysl-inózg - formułuje się zasady aktów umysłu stanowiący wyraźne echo asocjacjonizmu.

D.O.

E.B. de Condjllac, Traktat o wrażeniach, tłum. W. Wojciechowski Warszawa 1958.

J.S. Mili, Syslent logiki dedukcyjnej i indukcyjnej, tłum. Cz. Znamierowski, 2 tomy, Warszawa 1962.

ASTROLOGIA Aż do XVII wieku astrologia pokrywała się z astronomią i ‘kosmologią. Wszystkie te nic oddzielone jeszcze dziedziny zajmowały się badaniem ciał niebieskich, przy czym podstawą był Ptoiemeuszowy model skończonego wszechświata, złożonego z kręgów koncentrycznie otaczających nieruchomą Ziemię w centrum. Astrologia była zespołeintkoncepcji, które uznawały wpływ ciał niebieskich na Ziemię. Przyczynowe oddziaływania miały wwensie dosłownym spływać na nieruchomy glob, powodując wszystkie zjaxvi-ska meteorologiczne Ł-bnplogiczne: wiatry, pływy, zmiany pór roku, narAdzlny, roz.wój, starzenie się i śmierć. Astrologia zwconzcniona była w deterministycznej wizji przyrody prezentowanej przez starożytne systenjy filozoficzne - arystolelików, pla-loników i stoików — orąz przez ich wersje z epoki średniowiecza i odrodzenia. Od czasów antyku praktyki astrologiczne wspierały fatalizm, co dodatkowo wzmocniło wpww na średniowieczną myśl Zachodu źródeł arabskich. Horoskopy i „przepowiadanie losu", które głosiły ścisły związek między układem ciał niebieskich w chwili narodzin danej osoby ze wszystkimi późniejszymi wydarzeniami jej życia, oskarżano a negowanie wolnej woli, w niczym to jednak nie zmniejszało popularności, jaką cieszyły się pocAmania astrologów.

Z chwilą jednak, gdy Ziemia wytrącona została ze swej nieruchomości w centrum wszechświata, a on sam ukazał się jako nieskończoiw, i gdy zróżnicowanie biologicznych organizmów zaczęto tłuma

niż odlcgiych mogła wesprzeć

L.P

on (989. o/ the His tory of

ATOMIZM LOGICZN’ przez B. Russella w artykule Ai alizm anali tyczny] (1911) na ozi którego zasadę pełniej schara 1918: na świat składają się atc skrawki barwy czy dźwięku, r własności, relacje i tak dalej" ( losophy of Logical Atomism | alomizmu logicznego), 1918.! powstające z tych atomów. At cja materii pojawił się jeszcze nych (*atomizm fizykalny). A charakter psychologiczny (* giczny): podstawowymi składi ccpcjc (wrażenia i idee). Russt my logicznymi, gdyż ich cech charakter logiczny, nic zaś m tocznymi, najprostszymi po< a nie czymś trwającym w cza nia owych atomów nazywa Rt ną”. Chwila namysłu wystarc ulicy Picadiliy nie przysluguji stola i że wszystkie o niej wyj wypowiedziami o jej clcmcn Inną przyczyna, dla której Rui mizin jako logiczny, może b‘ większych całości z owych at-konujc się za sprawą technik fakty konstruowane są z faktf żonę rzeczy są klasami konsti

Rzeczowymi atomami są u słowc, równic krótkotrwale me’a, niemniej Russell sprze koby miały one charakter um z roku 1918 z sympatią - a znacznych deklaracji — wyj neutralnego monizmu, który inowc składowe nie są ani ur a odróżnienie to odnosi się j( sposobów, na jakie wiąże : skomplikowane zestroje. A opowiada się przeto po stror

Atomowy fakt zostaje w zdaniu, które nic zawiera Tak więc, jeśli zdanie: „T< prawdziwe, to wyraża pe w przeciwieństwie, na przyk czerwone lub to jest zielon zawierzyć samej formie zdai jest żonaty" nie stwierdza fi wiem w rzeczywistości zna z pewną osobą", co jest stw nego i pociąga za sobą użyci stencjalncgo. Logiczny alor nicczność filozoficznej ana rzeczywistych faktów, trze! formę zdań.

Najczystsza atomistyczn tów jest przedstawiona w