skanuj0006 (354)

125

WALORY KULTUROWE OBSZARÓW WIEJSKICH W POLSCE

Ogólnie można stwierdzić, że wiejska przestrzeń kulturowa Polski jest dosyć zróżnicowana, tzn. występują zarówno regiony bardzo atrakcyjne (np. Karpaty i Podkarpacie), jak i mało atrakcyjne (np. znaczna część Pojezierza Zachodniopomorskiego).

O atrakcyjności kulturowej obszarów wiejskich w Polsce w największym stopniu decydują zabytkowe obiekty sakralne. Spośród wszystkich analizowanych elementów kulturowych, zabytkowe budowle sakralne - pochodzące z początku XX w. i starsze - są bowiem najbardziej rozpowszechnione. Prawie połowa gmin wiejskich ma na swym terenie co najmniej jeden wartościowy obiekt sakralny. Poza tym, w porównaniu z innymi obiektami kulturowymi, obiekty sakralne są rozmieszczone w sposób najbardziej równomierny (EUROREG 1995).

Niewątpliwie ogromną atrakcją turystyczną są świątynie drewniane. Ich największe skupiska zachowały się na Podhalu, Opolszczyźnie oraz na Górnym Śląsku (zwłaszcza w okolicach Gliwic) i w rejonie Wielunia (np. Grebień, Kadłub i inne) (Piotrowski, Idziak 2001).

Wśród obiektów sakralnych, które dla turystów mają znaczenie religijne i kulturowe, szczególna rolę pełnią sanktuaria religijne. Wielkim zainteresowaniem wśród turystów cieszą się np. sanktuaria:

• w Starym Licheniu (koło Konina), gdzie powstała monumentalna bazylika,

• w miejscowości Kałków-Godów (koło Starachowic) - jedno z najmłodszych sanktuariów,

• w Niepokalanowie.

Warto też wymienić: Gietrzwałd na Warmii, Świętą Lipkę na Mazurach, Piaseczno i Swarzewo na Kaszubach, Skrzatusz w okolicach Piły, Kalwarię Pacław-ską koło Przemyśla oraz Kodeń i Leśną Podlaską na Podlasiu czy najstarsze sanktuarium w Górce Klasztornej koło Łobżenicy (Piotrowski, Idziak 2001).

Szczególne walory posiadają gminy położone na pograniczu kultur, w których spotyka się świątynie katolickie obrządku wschodniego (grecko-katolic-kie), prawosławne, protestanckie, a także żydowskie. Terenem wyjątkowo uprzywilejowanym w tym zakresie jest Podlasie.

Ośrodkami kultu prawosławia są tu np. Grabarka koło Siemiatycz oraz Ja-błeczna nad Bugiem. Z kolei najważniejszym sanktuarium rzymskokatolickim jest Kodeń z wizerunkiem Matki Bożej Kodeńskiej, zwanej też Królową Podlasia. W Kruszynianach i Bohonikach można odnaleźć ślady islamu w postaci czynnych meczetów.