skanuj0011
7.5. Motywacja a zadowolenie z pracy
W polskich badaniach1 nad motywacją do pracy prowadzonych w latach 70. nawiązywano najczęściej do koncepcji człowieka społecznego i harmonijnie rozwijającego się. Motywowanie do pracy traktowane byłe jako proces pobudzania pozytywnych postaw do pracy świadome ukierunkowanie na re- • alizację celu. Motywy działania wiązano z chęcią zaspokojenia określonych potrzeb. Uznano, iż najprostszym sposobem badania postaw i motywów jest badanie zadowolenia z pracy, wykonywanego zawodu i z zakładu pracy. (Typowe pytania kwestionariusza dotyczącego stosunku do pracy przedstawiam w załączniku 1 na końcu tego rozdziału).
Poszukiwano składników zadowolenia i zastanawiano się nad tym. czy warunkują one wydajność pracy (na tę zależność nie uzyskano jednak dowodów). W badaniach postaw robotników wobec pracy i zakładu wyodrębniono, w ślad za S. Ossowskim, trzy motywacje do pracy: praca przymusowa (zarobkowa), czynności wykonywane z motywów społecznych i czynności autoteliczne, tzn. atrakcyjne same w sobie. Założono też następujące czynniki stosunku do pracy:
— postawy wobec płacy,
— ocena technicznych i organizacyjnych warunków pracy.
— środowisko społeczne (stosunki z kolegami, konformizm, integracja),
— zainteresowanie pracą,
— prestiż i aspiracje związane z pracą (wzory kulturowe, wartości).
Na podstawie badań wśród robotników wyróżniono dwie orientacje: na
zarobki (praca jako środek) i na treść pracy (praca jako cel). Analizowano następnie związek każdej z tych orientacji z zadowoleniem z pracy i z zawodu. Zastanawiano się nad tym, co warunkuje zadowolenie: zarobki czy treść pracy. Przyglądano się, jakie wyniki osiągają w pracy dwie wyróżnione grupy robotników w zakresie wydajności pracy, jakości inicjatyw i odpowiedzialności. W badaniach stosowano następujące kryteria stosunku do pracy: stopień odpowiedzialności i inicjatywy w pracy, stopień zadowolenia z pracy, stopień zadowolenia z zawodu (specjalności) i stopień społecznego zrozumienia znaczenia pracy (np. stwierdzenie „dobra jest ta praca, w której jesteś potrzebny”), motywy wyboru zawodu (zainteresowanie zarobkiem, możliwości awansu i inne okoliczności). Czynniki określające zadowolenie z pracy ujęto w schemacie 8.
Schemat 8. Czynniki określające zadowolenie z pracy
Źródło: Kulpińska, op. cit.
Jak już wspomniałam, nie stwierdzono w tych badaniach bezpośredniego związku między zadowoleniem z pracy a wydajnością. Potwierdzono natomiast szereg zależności weryfikowanych w innych badaniach socjologicznych (np. zależność: im wyższy poziom wykształcenia i kwalifikacji robotników tym większy ich krytycyzm wobec zakładu pracy). Stwierdzono też, iż roz bieżność postaw wobec zawodu (ocena pozytywna) a zakładu pracy (ocena negatywna) wynika z niezadowalającego stanu organizacji pracy i zarządzania. Zaobserwowano niedostosowanie rodzaju pracy do wykształcenia i aspiracji. Związek ten był wyraźnie uzależniony od kwalifikacji, wykształcenia, płci i wieku badanych. Robotnicy zdawali sobie sprawę ze znaczenia pozycji, jaką daje w społeczeństwie uprawiany zawód. W hierarchii zawodów przynoszących prestiż na pierwszym miejscu wymieniany jest najczęściej lekarz i inżynier2. Zawody robotnicze: ślusarz (14 pozycja), tokarz, górnik znajdują się na dalszych pozycjach. Identyfikacja pracowników z zawodem i zakładem powinna być szczególnie silnie motywowana. Nie wszyscy mogą być inżynierami i pracować w komfortowych warunkach. Na podstawie przedstawionych badań polskich nad stosunkiem do pracy wywnioskować można, iż szczególne znaczenie w kształtowaniu się tego stosunku przypisywane być winno:
93
Ą2 Spośród wielu ciekawych badań na ten temat na wyróżnienie zasługują pionierskie badania wykonane pod kierownictwem J. Kulpińskiej w środowisku łódzkim. Zob. J. Kul-pińska, A. Gniazdowski, W. Jaśkiewicz, P. Tobera, Postawy robotników wobec pracy i zakładu [w:] Socjologia przemysłu, Wybór tekstów pod red. J. Kulpińskiej. Warszawa 1978; zob. tamże: A. Sarapata, Potrzeby i szanse pracownika.
Ibid., s. 218. Zależności te potwierdzają się także w późniejszych pracach socjologów analizujących sytuację robotników czy aspiracje Polaków.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Z teorii — artykuły recenzowane/Theory — Peer-Reviewed Articles Na gruncie polskim badania nad zmian
303 (5) m- Polskie badania nad stylami życia to także badania pokazujące odmienność życia kobiet, s
82 RECENZJE I PRZEGLĄDY PIŚMIENNICTWA W polskich badaniach nad potrzebami użytkownika nadal dominuje
Współczesne polskie badania nad retoryką... 7 dziejów retoryki: teorii wymowy Gorgiasza z Leontinoj,
Współczesne polskie badania nad retoryką... 9 Dodajmy za jednym z badaczy ks. J. Praczem że chrześci
Współczesne polskie badania nad retoryką... 11 (J. Z. Uchański, J. Ziomek, R. Zimny, A. Gorzkowski).
Współczesne polskie badania nad retoryką... 1316. Przekłady Jeszcze przed 10 laty badacze (M. Korolk
skanuj0046 konstatowane jako oczywistości, by przejść nad nimi do porządku dziennego, czyli współcze
Badania nad źródłami do dziejów bibliotek w granicach II Rzeczypospolitej w latach 1939-1945: Zarys
DSC07860 ❖Związek Radziecki Badania nad wykorzystaniem broni biologicznej prowadzone na og
14410 skanuj0006 7.4. W szkole stosunków międzyludzkich Badania, nad motywacją łączy się z wyekspono
6 (389) nie mieć żadnej motywacji do zadbania o swój wygląd, skoro rodzice robią to za nich. Badania
Motywacja W badaniach nad efektywnością uczenia się języków obcych wymieniana jest ona jako jeden z
6 obszarów zwiększających efektywność, motywację i zadowolenie w pracy
więcej podobnych podstron