39698 skanuj0015 (270)
216 SPOŁECZNOŚCI LOKALNE
występowanie pewnego poczucia solidarności i wspólnego celowego działania w każdej społeczności lokalnej1. Cechą społeczności lokalnej jest to, iż obejmuje ona (czy może obejmować) całe życie jednostki i wszystkie rodzaje stosunków międzyludzkich mogą w niej występować2. W późniejszym okresie Maclver i C. H. Page napiszą, że „społeczność lokalna [...] to poczucie przywiązania [...]”, tj. poczucie przynależenia i określanie się pewnego zbioru ludzi jako „my”3.
To poczucie przynależności, przywiązania emocjonalnego jest bardzo istotne dla istnienia każdej społeczności lokalnej. Ten aspekt świadomościowy ^poczucie przynależności”, łączności, „świadomość grupowa” i podobnie określany poczyna się pojawiać w coraz większej liczbie definicji jako istotny czynnik -element charakterystyczny dla każdej społeczności lokalnej.
W r. 1955 G. A. Hillery podjął próbę zahamowania lawiny definicji, ich uporządkowania i uzgodnienia. Przeprowadziwszy rejestrację definicji używanych w pracach socjologicznych, wyróżnił 94 definicje. Spośród nich 69 definicji wymieniało zgodnie trzy elementy konstytuujące społeczność lokalną: interakcje społeczne, pewne wyodrębnione terytorium oraz wspólne więzi łączące mieszkańców4. Jednakże owo uzgodnienie nie było zadowalające, gdyż pozostawiało nadal szerokie pole niezgodności, nadto miało charakter wybitnie formalny.
Stąd też wielu autorów poszło inną drogą. Zestawiaj ą oni wszystkie elementy wymieniane przez zwolenników różnych orientacji. I tak R. M. French w doskonałym wyborze prac z zakresu problematyki społeczności lokalnych u-względnia, za Sandersem, cztery sposoby rozpatrywania społeczności lokalnej, a zarazem jej elementy składowe, stanowiące podstawę do traktowania społeczności lokalnej jako: 1) miejsca zamieszkania i życia pewnego zbioru ludzi; 2) wyodrębnionej naturalnej jednostki przestrzennej; 3) sposobu życia (właściwego podejściu etnograficznemu) oraz 4) systemu społecznego5.
Podobnie postępuje C^Bell i H. Newby6 w swej znakomitej analizie dotychczasowych badań społeczności lokalnych. Ich zdaniem liczne studia monograficzne społeczności lokalnych wyodrębniają i badają następujące elementy społeczności te konstytuujące: 1) pewne wydzielone terytorium zamieszkane przez ludność i traktowane jako „jej” obszar, ziemia „ojczysta”, jej granice; 2) kompleks instytucji działających na danym obszarze; 3) poczucie przynależności (sens of belonging). Zwracają oni też uwagę, iż niezbyt trafnie wiąże się pojęcie „społeczności lokalnej” z pojęciem Gemeinschaft z dychotomii Tonniesa. Albowiem terminem Gemeinschaft Tonnies określa nie tylko dawną Gemeinde, tradycyjną wiejską społeczność lokalną, a właściwie teoretyczny, idealny, heurystyczny jej model, ale również różne grupy społeczne oparte na stosunkach przyjacielskich, stosunkach pokrewieństwa, a nie tylko grupy sąsiedzkie7.
W opublikowanej w 1973 r. rozprawie D. B. Clark wyróżnia cztery sposoby definiowania społeczności lokalnych oraz cztery elementy konstytuujące te grupy i jednocześnie cztery koncepcje ich pojmowania. Społeczność lokal-na może być pojmowana jako: 1) miejscowość, 2) zbiorowa działalność — aktywność, 3) określona struktura społeczna, 4) poczucie solidarności i znaczenia - społeczność lokalna jako sentyment8.
Przegląd tych definicji i sposobów ich ujednolicania dowodzi, że niezgodności płyną nie z trudności werbalnego opisu zbiorowości terytorialnych, ale są wynikiem zajmowania odmiennych stanowisk. U podstaw niezgodności tkwią różnice w samych koncepcjach traktowania rzeczywistości społecznej, a w tym rzeczywistości społeczności lokalnych. Miast przeto uzgadniać określenia werbalne, lepiej jest ukazać odrębności stanowisk, które skłaniają autorów definicji do eksponowania jednych elementów i cech, a pomijania innych, do odmiennego pojmowania istotnych cech tych grup.
Słusznie skarży się M. Stacey, że dyskusje i spory wokół definicji community świadczą nie o braku zgody w zakresie terminologii, ale o istnieniu różnic w koncepcjach ujmowania zjawisk społecznych w ogóle9. Koncepcje społeczności obarczone są także myśleniem ideologicznym. Społeczności lokalne oskarża
N. I v e r s o n, Germania as an Ethnic Community, [w:] The Community. A Compara-tive Perspective, ed. by R. M. French, Itasca Ul. 1969, s. 162 (przyp.).
M a c I v e r, dz. cyt., s. 9.
R. M. M a c I v e r and C. H. Page, Societry, London 1961, s. 291.
G. A. Hillery, Definitions of Community: Areas of Agreement, „Rural Sociology”, 1955, nr 20.
The Community. A Comparative Perspective, s. 3. Por. również I. T. S a n d e r s, The Community. An Introduction to a Social System, New York 1966, s. 11-24.
C. Bell and H. Newby, Community Studies, London 1971.
Tamże, s. 16.
D. B. Clark, The Concept of Community: A Re-Examination, „The Sociological Review”, 21 (1973), nr 3, s. 397-416.
M. Stacey, The Myth of Community Studies, „British Journal of Sociology”, 1969, nr 20.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
skanuj0014 (271) 214 SPOŁECZNOŚCI LOKALNE zidentyfikowanego obszaru, a nie może by
skanuj0016 (255) 218 SPOŁECZNOŚCI LOKALNE się o przymus, swoistą tyranię wobec mieszkańców (Marks, o
skanuj0019 (218) 224 SPOŁECZNOŚCI LOKALNE tem działania, orientującym się w swym działaniu zarówno n
skanuj0020 (206) 226 SPOŁECZNOŚCI LOKALNE mentów — uczuć, współistniejąc w różnych zakresach z typem
skanuj0021 (190) 228 SPOŁECZNOŚCI LOKALNE mi zarzuca brak uwzględniania punktu widzenia samych miesz
skanuj0023 (170) 232 SPOŁECZNOŚCI LOKALNE cjalizowanej grupy (organizacji, instytucji, placówki), ta
więcej podobnych podstron