dekomunizacja, pojednanie |
rynkowych, prywatyzacja, | ||
itp.) |
reprywatyzacja. | ||
SYSTEMOWA |
Budowa sprawnego systemu demokratycznego (instytucje) |
Różnice społeczne. |
Państwo autorytatywne korporacyjne:
Portugalia Salavara
Hiszpania Franco
Włochy Mussoliniego
Pojęcie i znaczenie władzy wykonawczej
- w znaczeniu potocznym jest to podrzędność wobec tych którzy stanowią prawo
- w polityce jej struktury stanowią trzon każdego systemu politycznego
- egzekutywa to uprawnienia do podejmowania kluczowych rozstrzygnięć politycznych
- obecność w rządzie jest faktycznym celem partii
- osiągnięcia i porażki rządu stanowią najczęstsze kryterium, jakim kierują się wyborcy udzielając lub odmawiając rządzącym swego zaufania
- władza wykonawcza jako przejaw instytucjonalizacji przywództwa na poziomie partii Podmioty władzy wykonawczej
1. kolegialne - gabinety solidarnie odpowiadaj ące za swą działalność przed parlamentem
2. jednoosobowe - monarchowie (tylko w Liechtensteinie i Monako mają faktyczną władzę), prezydenci, premierzy.
Egzekutywa ma charakter
1. monistyczny (USA, Cypr)
2. dualistyczny (dwa organy, prezydent i rząd na czele z premierem)
a) wg wyboru prezydenta: powszechne lub parlamentarne
b) wg relacji między prezydentem a rządem:
- faktyczna dominacja prezydenta (Francja, Rosja, Ukraina)
- równoległa aktywność rządu i prezydenta (Grecją, Portugalia, Polska)
- faktyczna dominacja rządu (Austria, Irlandia, Niemcy)
Głowa państwa monarcha
- w klasycznym reżimie parlamentarnym funkcje te spełnia monarcha lub prezydent, których władza i wpływ są zawężone. Mają charakter symboliczny (ułaskawianie, nadawanie odznaczeń) lub formalny (ceremonialne powierzanie misji utworzenia rządu osobie desygnowanej przez partie, która wygrała wybory).
- umacnia jedność społeczeństw (jako czynnik integracji lub moderator konfliktów)
- polityczna neutralność, ponadpartyjność
- monarcha spełnia funkcję głowy państwa wyłącznie w ramach reżimu parlamentarnego, prezydent w parlamentaryzmie oraz prezydencjalizmie i jego mutacjach
prezydentura
- obejmowana w wyniku zwycięstwa wyborczego (powszechne lub pośrednie)
- elementem legitymizacji władzy prezydenta jest wymóg uzyskania bewzględnej lub kwalifikowanej większość: głosów
- kandydatowi są stawiane szczególne wymogi (obywatelstwo , cenzus wieku)
- kadencja (Francja - 51at, Włochy, Irlandia—6, Polska, Niemcy, Portugalia - 5, Islandia, Rumunia, Łotwa, Rosja - 4)
- reelekcja (Niemcy, Portugalia, Europa Wschodnia - 2 kadencje, Francja, Włochy, Islandia, Austria - bez ograniczeń
- nie są politycznie neutralni
- S. Gebethner - nie tylko uwarunkowania prawne mają wpływ na zdolność do kształtowania polityki przez prezydenta, również: styl sprawowania władzy, osobowość, umiejętności polityczne
czynniki wyznaczające pozycję prezydenta w klasycznym reżimnie prezydenckim:
a) separacja władzy ustawodawczej i wykonawczej
b) wysoki poziom legitymizacji władzy przez zwycięstwo w wyborach rywalizacyjnych
c) identyfikacja z partią
d) udzielone przez elektorat upoważnienie do realizacji określonego programu politycznego
e) nieusuwalność z urzędu przed upływem konstytucyjnego terminu, co oznacza brak odpowiedzialności przed parlamentem
f) swoboda w powoływaniu i odwoływaniu ministrów