54573 skanuj0019 (73)

96 4, Przyrodnicze aspekty turystyki zrównoważonej

ką zrównoważoną. Jak pisze Z. Krasiński [2004,47] 0$wyznacznikiem powstania miejsc kuracyjnych była wyłącznie przyroda i jej szczególne surowce, które zainteresowały okoliczną ludność (...) Surowcami tymi były wody sączące się spod skał w górach lub na podmokłych łąkach. Miały one zawsze ten sam smak, były czyste i przejrzyste zarówno w czasie suszy, jak i powodzi. Nieraz nasączone były gazowymi bąbelkami, miały gorzki lub słony smak, śmierdzący zapach, były bardzo chłodne, lecz nie zamarzały, albo gorące, znad których zimą unosiły się obłoki pary wodnej. W krajach południowych, oprócz gorących wód, bulgotały z gorąca maziowate błota”.

4.2. Turystyka geologiczna (geoturystyka)”

Andrzej Kowalczyk

4.2.1. Definicja i zakres pojęcia „turystyka geologiczna”

W literaturze przedmiotu, a także w publikacjach popularnonaukowych oraz w materiałach promocyjnych adresowanych bezpośrednio do turystów zamiast określenia „turystyka geologiczna” najczęściej stosuje się termin „geoturystyka” (ang. geotou-ńsm). Istotę geoturystyki dobrze oddaje tytuł książki napisanej pod redakcją D. Newso-me’a i R.K. Dowlinga [2010], który w języku polskim brzmi Geoturystyka: turystyka geologii i krajobrazu.

Jak podają A. Osadczuk i K. Osadczuk [2008, 132], prawdopodobnie pierwszym autorem, który zaproponował termin „geoturystyka” był T.A. Hose. W podanej przez niego w 1995 r. definicji geoturystyka jest to „...forma turyzmu, która polega na dostarczeniu turystom informacji i zapewnieniu takich udogodnień, aby podczas zwiedzania atrakcyjnych miejsc, oprócz wyłącznie czystych doznań estetycznych, mogli przyswoić sobie wiedzę potrzebną do zrozumienia geologii i geomorfologii odwiedzanego miejsca” [Osadczuk, Osadczuk 2008,132].

Z kolei według T. Słomki i A. Kicińskiej-Świderskiej [2004, 6] „Geoturystyka jest działem turystyki poznawczej Ulub nastawionej na przeżycia, bazującej na poznawaniu obiektów i procesów geologicznych oraz doznawaniu w kontakcie z nimi wrażeń estetycznych”. Jednocześnie w następnym zdaniu ci sami autorzy dodają, że „Geoturystyka może także być działem turystyki kwalifikowanej, jeśli poznawanie obiektu geologicznego wymaga specjalnych umiejętności (sprawności fizycznej, wiedzy geologicznej, specjalistycznych kwalifikacji, np. żeglarskich, kajakarskich, wspinaczkowych)”. Chociaż do przytoczonej definicji można mieć drobne zastrzeżenia (zwrot traktujący o „turystyce poznawczej”

³⁶ W tytule podrozdziału podano na pierwszym miejscu określenie „turystyka geologiczna”, gdyż termin „geoturystyka” za sprawą akcji propagowanej przez amerykańskie towarzystwo National Geo-graphic Society ma również inne znaczenie (jest praktycznie synonimem turystyki zrównoważonej). Jednak w dalszej części rozdziału oba określenia będą używane zamiennie, gdyż większość autorów zajmujących się turystyką geologiczną używa zwrotu „geoturystyka”.