58898 skanuj0022 (161)

6. Wartości przyrodnicze Polski: - stan, zagrożenia i ochrona 232 ogromne ilości gnojowicy i innych zanieczyszczeń biologicznych, może być w najbliższej przyszłości jednym z najgroźniejszych lokalnych źródeł zanieczyszczania wód powierzchniowych.

W celu zwiększenia areału użytków rolnych oraz zintensyfikowania produkcji roślin w II połowie ubiegłego wieku prowadzono na wielką skalę zabiegi melioracyjne i regulację rzek, które doprowadziły do odwodnienia i zniszczenia naturalnych biocenoz na dużych obszarach dawnych torfowisk i innych mokradeł, a w konsekwencji do nieodwracalnych zmian w krążeniu wód, stosunkach glebowych i klimatycznych (Kornaś 1972).

Ogółem osuszono niemal 7 min ha gruntów, tj. ok. 36% ich ogólnej powierzchni. W ten sposób, np. na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim, w II połowie XX wieku zmniejszono powierzchnię wód i terenów podmokłych o ok. 60% oraz zniszczono powierzchnię naturalnej roślinności torfowiskowej o ponad 70%. Warto dodać, że odwadnianie tego terenu wymagało wykopania gęstej sieci rowów i kanałów o łącznej długości niemal tysiąca kilometrów (47 m/ha). W konsekwencji takich zabiegów kilka gatunków roślin rzadkich i reliktowych zanikło całkowicie, kilkanaście przetrwało na nielicznych stanowiskach, a liczebność populacji pozostałych gatunków zmalała o ok. 90% (Chmielewski 2001). Podobnie na skutek melioracji odwadniających na Pomorzu pierwotna roślinność torfotwórcza zamarła na ponad 90% zajmowanej wcześniej powierzchni (Jasnowski, Jasnowska i Markowski 1968), a z krajobrazu Wielkopolski w ciągu ok. 60 lat zniknęło ponad 8,5 tys. drobnych zbiorników wodnych z charakterystyczną dla nich florą i fauną (Kanieeki i Kraska 1995). W skali całego kraju melioracje odwadniające przyniosły trudne do wyliczenia straty dla różnorodności biologicznej.

Wysoce szkodliwy wpływ na przyrodę miały techniczne regulacje rzek i potoków, najczęściej połączone z prostowaniem i pogłębianiem ich koryt, budową wysokich wałów przeciwpowodziowych oraz wycinaniem nadrzecznych zadrzewień i zakrzewień, intensywne zwłaszcza w latach 60. i 70. ubiegłego wieku, ale kontynuowane także obecnie. Ich efektem jest uregulowanie Odry, znacznych odcinków Wisły i innych dużych rzek oraz ok. 50% długości mniejszych cieków wodnych, poddanych zabiegowi tzw. melioracji podstawowej, a także wzniesienie obwałowań

0    łącznej długości 8460 km (Żelazo i Wiśniewski 2003). Tak głęboka ingerencja w naturalny reżim wodny rzek i ich otoczenia doprowadziła do przyśpieszenia tempa odpływu wód powierzchniowych i zmniejszonej retencji wody w dolinach, a w wielu wypadkach do niemal całkowitego zaniku nadrzecznych siedlisk lasów

1    zarośli łęgowych, piaszczystych łach i kamieńców oraz starorzeczy. Tereny osuszone, a niejednokrotnie przesuszone wskutek zabiegów melioracyjnych, oraz obszary nadrzeczne wyłączone spod corocznych wylewów przekształcano najczęściej w użytki rolne: grunty orne oraz wtórne łąki i pastwiska.

Dużą ingerencją w funkcjonowanie naturalnych biocenoz rzek i ich dolin była budowa stopni rzecznych i zbiorników retencyjnych w celu podniesienia poziomu

Wyszukiwarka