14521 skanuj0026 (136)

6. Wartości przyrodnicze Polski — stan, zagrożenia i ochrona 236 połowów przez rybaków, a dodatkowe straty w morskiej faunie spowodowane są dewastacją miejsc rozrodu zwierząt w strefie przydennej, niszczonej ciągnionymi narzędziami połowowymi.

Intensywny rozwój przemysłu ciężkiego i urbanizacji w XX wieku spowodował, że w dużych okręgach przemysłowych i górniczych oraz w granicach wielkich miast naturalny krajobraz został niemal całkowicie przekształcony lub zdewastowany, a na wielkich obszarach nie zachowały się nawet ślady naturalnej szaty roślinnej, zastąpionej przez hałdy, piaskarnie, kamieniołomy, tereny poszybikowe, składowiska odpadów, budynki, wybetonowane place i wyasfaltowane drogi. Rozwój przemysłu wydobywczego, budowa wielkich zakładów przemysłowych i rozbudowa przemysłowych miast, szczególnie po II wojnie światowej, spowodowały w niektórych regionach kraju znaczny wzrost zanieczyszczenia powietrza i wód, docierającego na dużą odległość od źródeł emisji oraz trwałą degradację gleb. Rozbudowa przemysłu, podobnie jak miast i osiedli, odbywała się przez długie lata możliwie najniższym kosztem, bez uwzględnienia w rachunku ekonomicznym strat wynikających z zanieczyszczenia i degradacji środowiska, a zatem z reguły z pominięciem instalacji urządzeń odpylających i redukujących zanieczyszczenia gazowe, brakiem oczyszczalni ścieków przemysłowych i komunalnych lub urządzeń służących utylizacji odpadów. Nic dziwnego, że Polska w ostatnim półwieczu należała do krajów europejskich o wysokim poziomie zanieczyszczenia atmosfery, wód i gleb, szkodliwych dla roślin, zwierząt i człowieka.

W Polsce przeważają okręgi surowcowe (górnośląski, sudecki, staropolski, częstochowski, piotrkowsko-bełchatowski, tarnobrzeski, karpacki, opolski i płocki), a pomimo zaniechania eksploatacji niektórych złóż nadal funkcjonuje ponad 50 rodzajów kopalń. Z punktu widzenia zasobności złóż najważniejszą grupę surowców stanowią węgiel kamienny, węgiel brunatny¹, rudy miedzi, cynku i ołowiu oraz srebro, siarka, sól kamienna i surowce skalne. Ze względu na produkcję energii elektrycznej w Polsce (135 mld kWh), opartą w ponad 90% na węglu kamiennym i brunatnym (tylko w 2% na hydroenergii), z przemysłem wydobywczym tych dwóch surowców wiązały się największe zniszczenia siedlisk. Górnictwo węgla kamiennego prowadzi głównie do zmian morfologicznych terenu na skutek powstawania niecek osiadania, lejów zapadliskowych i uskoków, jednakże dla przyrody najgroźniejsze w skutkach jest wydobywanie surowców metodą odkrywkową, prowadzące do nieodwracalnych zmian hydrologicznych terenu. Z wyrobiskami współczesnych kopalń, zajmujących ogółem ponad tysiąc hektarów, wiąże się dewastacja rozległych powierzchni gleby w wyniku jej wybierania, zasypania zwałowiskami lub wysuszania (leje depresyjne). Niestety, tylko część terenów zdewastowanych na skutek wydo-

1

Zasoby węgla kamiennego w Polsce szacuje się na 61 mld t, przy czym większość z nich (52 mld t) usytuowana jest w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym, 8,8 mld t zasobów przypada na Lubelskie Zagłębie Węglowe. Zasoby węgla brunatnego wynoszą ponad 14 mld t i są one eksploatowane w Turoszowie, w rejonie Konina oraz w Bełchatowie.

Wyszukiwarka