86761 skanuj0010

310 ABSTRAKCJA

lorach, 1912) i Roberta Delaunaya (Okna, 1912, Dyski, 1912, Formy kolis-^ te, 1912 -1913). Niekiedy dodaje się jeszcze takich artystów, jak: Francis I Picabia, Arthur G. Dove czy Michaił Łarionow, jednak wymieniona wcześ-J niej trójka artystów miała decydujące znaczenie dla ukształtowania się nie-przedstawiającej sztuki abstrakcyjnej: „odkrywamy, nie bez zdziwienia, że wszystkie podstawowe elementy sztuki abstrakcyjnej były obecne już w pierwszych pracach Kupki, Kandinsky’ego i Delaunaya. ^Prostokątny i ho-ryzontalno-wertykalny styl możemy odnaleźć N^^iektgiych^otna^TCupki *z 1912 roku. Liryczna wylewność jesFlstotąprac Kandinsky’ego z tego ■okrEsuT^mektóre^zJeM wczesnych obrazówjnogłyby byc nazwajie4ąszy-stowsldmflubzośtać zalicż5ne^3o*^tulajnfQrmek gdyby namalowano je ^196O]^^P\^^zcie0^^nay^w^ogacił nowy^sjyl^pprządek-J mą-drosc^wynikającą z wEWnęteny^lTwibracji światła” (Seuphor, 1964, s. 8)7~ fpnych^ard^TJionlElóW^dółączyli nowi zwolennicy

ciągu ldlKunastępnyćl abstrakcji: Piet Mondrian, Kazimierz Malewicz, Hans Arp, Sophia Taeubcr--Arp, Sonia Dclaunay, Natalia Gonczarowa, Olga Rozanowa, Fernand Leger, Paul Klee, August Mackę, Morgan Russell, Stanton MacDonald-- Wright, Alberto Magnelli, Edward Wadsworth. Do czystej abstrakcji zbliżyły się niektóre płótna włoskich futurystów: Giacomo Balia, Umberto Boccioniego, Gino Sevcriniego, a także członków Seclion d’Or, Marcelą, Duchąmpa i Jacques’a Yillona.

tTtok 1915 zamyka wstępny, pionierski okres w rozwoju sztuki abstrakcyjnej, W latach późniejszych główne ośrodki sztuki abstrakcyjnej powstają w Holandii, gdzie Theo van Doesburg i Piet Mondrian zakładają pismo „De Stijl” (1917 -1932), wokół którego skupiają takich artystów, jak Vil-mos Huszar, Georges Vantongerloo i inni, w Rosji, gdzie działa Malewicz i rozwija się ruch konstruktywistyczny, oraz w Szwajcarii, gdzie przebywa Arp. W tych ośrodkach kształtują się cztery główne tendencje czy też warianty sztuki abstrakcyjnej: neoplastycyzm Mondriana, supre-rn a t y z m Malewicza, konstruktywizm (Antoine Peysncr, Naum Gabo, Władimir Tatlin, Aleksandr Rodczenko) oraz abstrakcja organiczna Arpa. Na początku lat dwudziestych następuje umiędzynarodowienie rosyjskiego konstruktywizmu; w Niemczech ideologię konstruktywizmu propaguje El Lisitzky na łamach wydawanego wspólnie z llją Erenburgiem pisma „Wieszcz/Gegenstand”, konstruktywistyczne ugrupowania powstają w Polsce (grupa Blok), w Czechosłowacji (grupa Devetsil skłaniająca się od potowy lat dwudziestych ku konstruktywizmowi), w Austrii, gdzie węgierscy emigranci wydają pismo „MA” (Lajos Kassak, Laszló Moholy-Nagy, Emo Kallai, Sandor Bortnyik), w Jugosławii (grupa skupiona wokół pisma „Zenit” w Belgradzie oraz wokół Augusta Cernigoja w Lubljanie), w Rumunii (pismo „Contemporanul” oraz bardziej ortodoksyjny „Integral”).

Jednak najbardziej aktywnym ośrodkiem sztuki abstrakcyjnej staje się Bauhaus w Weimarze. Ukazują się tam podstawowe dla zrozumienia sztuki

nieprzedstawiającej prace: Pieta Mondriana Die neue Gestaltung, Theo van Doesburga Grundbegriffe der neuen gestaltenden Kunst, Laszló Moholy--Nagya Von Materiał zu Architektury Paula Klee, Waltera Gropiusa i Kazimierza Malewicza Die Gegenstandlose Welt. Obok książki Kandinsky’ego Uber das Geistige in der Kunst (1912), tworzą one teoretyczne zaplecze abstrakcji nieprzedstawiającej.

W drugiej połowie lat dwudziestych centralną pozycję w ruchu abstrakcyjnym odzyskuje Paryż. W 1925 roku polski malarz Poznański organizuje wystawę „Art d’Aujourd’hui”, w której wzięło udział 87 artystów. Większość z nich pokazała prace abstrakcyjne, zgodnie z celem, jaki wyznaczono ekspozycji — pokazać sztukę nieimitacyjną, wyrosłą z kubizmu, wyzwalającą artystyczny liryzm z okowów widzialnej rzeczywistości. Paryska wystawa stała się inspiracją do poszukiwania płaszczyzny integrującej artystów abstrakcyjnych. Z inicjatywą taką wyszli Theo van Doesburg oraz ,2^ Michel Seuphor. Pierwszy zamierzł skupić artystów abstrakcyjnych wokół nowego pisma „Art Concrct”, drugi — wokół magazynu „Cercie et Carrć”. Śmierć pokrzyżowała plany Docsburgowi, choroba Seuphorowi. Doesburg zdążył jedynie opublikować manifest sztuki konkretnej w pierwszym i zarazem ostatnim numerze nowego pisma (kwiecień, 1930), zmarł niecały rok później, 7 marca w Davos. Seuphor wydał trzy numery pisma „Cercie et Carre” i zorganizował wystawę w roku 1930 - drugi numer jego pisma był katalogiem wystawy i zawierał artykuł Mondriana U Art realistę et Vort super-realiste (la Morpho-plastiąue et la Neo-plastique).

"^Jflanifest Doesburga Sztuka konkretna. Podstawa konkretnego malarstwa nie tylko wprowadza termin „sztuka konkretna” zamiast dotychczasowego określenia „sztuka abstrakcyjna”, ale w syntetyczny sposób wykłada idee, do których dotarła owa sztuka. „Stwierdzamy, że:

1. Sztuka jest uniwersalna.

2. Dzieło sztuki powinno być w pełni opracowane i duchowo uformowane, zanim artysta przystąpi do jego realizacji. Nie powinno zawierać żadnych naturalnych form, żadnej zmysłowości ani uczuciowości. Chcemy usunąć wszelki liryzm, dramatyzm, symbolizm itp.

3. Obraz powinien być skonstruowany wyłącznie z czysto plastycznych elementów, to znaczy z płaszczyzn i kolorów.

4. Piktoralne elementy nie mają żadnycji innych znaczeń poza tymi, które reprezentują, obraz nic jest więc niczym innym niż tym, czym jest.

5. Konstrukcja obrazu i jego elementy powinny być proste i bezpośrednie. Technika powinna być mechaniczna, to znaczy precyzyjna, a nie wrażeniowa.

6. Celem powinna być absolutna klarowność” (Baljeu, 1974, s. 180 --181).

Pomysł Doesburga i Seuphora podjęli i zrealizowali dwaj inni artyści — Augustę Herbin i Georges VantongcrIoo - powołując w 1932 roku międzynarodowe ugrupowanie Abstraction-Creation. Jego działalność sprowadzała

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
skanuj0009 (310) , ? W socjalizacji wtórnej coraz mniej ważne cua Kolejności uczenia się są ogranicz
skanuj0011 (310) &nQOy /TTYLFns cdT-no^&tUi -^-cienóUiY *00^ iptfty VEA^‘~ 7r,Jy Ucm./"
skanuj0012 (310) Są 4c c&Mcu&y Idi a u&foMŁ — ^^łft/wcxe^ -OBU X ztmijeSA. f£% L knnUce

więcej podobnych podstron