48377 skanuj0049 (14)
w tych pozycjach dźwięki w najmniejszym stopniu podlegają wpływowi dźwięków sąsiednich: do zagadnienia tego powrócę w następnym rozdziale. Większe trudności występują przy wydzielaniu spółgłoski w nagłosie wyrazu (53,4%), a największe przy wydzieleniu samogłoski w wygłosie wyrazu *(23,3%).
W dalszej części pierwszego rozdziału Spirowa analizuje dokładniej stwierdzone wady wymowy i przeprowadza porównawczą analizę błędów pisma zaobserwowanych w obu grupach dzieci. \V końcu pierwszego roku nauki uczniowie z poprawną wymową stosunkowo rzadko oddzielnie zapisują poszczególne części wyrazu lub łączą dwa wyrazy. Dla grupy uczniów z wadami wymowy ten rodzaj błędów jest specyficzny. Dzieci te nic tylko opuszczają pojedyncze dźwięki w wyrazach, lecz także całe sylaby, a niekiedy również wyrazy w zdaniach. Często występuje przestawianie i dodawanie dźwięków. Nie należą do wyjątków —■ pisze Spirowa — prawidłowe prace pisemne dzieci z mankamentami wymowy.,, Należy jednakże podkreślić, że dla większości dzieci z defektami wymowy zwykle metody pracy w zakresie analizy dźwiękowej, stosowane podczas nauki pisania, nic są dostateczne dla kształtowania i dokładnej dyferencjacji wyobrażeń fonematycznych'* [172, 217].
Drugi rozdział pracy przynosi informację o sposobach przezwyciężania trudności w analizie u.dzieci z zaburzeniami artykulacyjnymi (s. 23—54). W artykule moim Substancja foniczna i substancja graficzna tekstu (typolog,a różnic miedzy słowem i pismem u* języku polskim) wzmiankuję, że jedynie skuteczną metodą reedukacji błędów pisma powstałych w rezultacie wad wymowy, jest nauka poprawnej artykulacji. Praca Spirowej zawiera metodykę tego rodzaju ćwiczeń. Tutaj zaznaczę tylko, że ćwiczenia te nic powinny opierać się wyłącznic na treningu artykulacyjnym. Tylko w tych wypadkach, gdy praca korekcyjna nie ogranicza się do techniki wymawianiowej, lecz. wiąże się też z analizą foncmatyczną, błędy dziecka zostają przezwyciężone [172.29]. Dźwięk wywołany, lecz nie zautomatyzowany, nie powoduje zmian w analizie. Dzieci z zaburzeniami artykulacji mają również trudności w analizie wyrazów z dźwiękami wymawianymi poprawnie. Ćwiczenia prowadzone na jednym dźwięku przyczyniają się także do rozwoju wyobrażeń fonematycznych innych elementów systemu, np. po ćwiczeniach .r poprawa następowała w wydzielaniu z, c, $, i, ć. Fakt ten pozwala na odpowiednie planowanie pracy rcedukacyjnej z tymi dziećmi (wykorzystanie systemowego charakteru występowania wad). Główną zasadą przedstawionej przez Spirowa metodyki jest więc równoczesna praca nad artykulacją i analizą.
Uwagi fonetyczne dotyczące procesu analizy
Dotychczasowe badania nad analizą wykonane w Polsce i za granicą wykazały* że poszczególne dźwięki nie we wszystkich pozycjach fonetycznych w obrębie wyrazu dają się jednakowo łatwo wyodrębnić. Występuje tu wyraźna gradacja trudności [84; 100; 125; 126; 267—268; 172,10J. Rezultaty tych obserwacji przedstawiają się w skrócie następująco:
1) najłatwiej jest wyodrębnić samogłoskę naglosową, tzn. rozpoczynającą wyraz. np. oko, ucho. Ola. osa. igła:
2) spółgłoskę można najłatwiej wydzielić w wygłosie (na końcu) wyrazu, np. los, nos, iłom, pan, lor:
3) szczególne trudności wyłaniają się przy analizie tzw. sylab mocnych, jak w wyrazach ta-ta.Ja-to. po-lc, mniejsze trudności występują przy rozbijaniu sylab słabych w rodzaju: ul. on.
Można więc powiedzieć, że optymalną pozycją dla analizy samogłosek jest pozycja nagłosowa w sylabach i wyrazach, zaś optymalną pozycją dla spółgłosek — pozycja wygłosowa w tych samych jednostkach. O ile mi wiadomo, to tylko Spirowa [172) pokusiła się o wyjaśnienie tej osobliwości. Autorka tłumaczy ją. jak już poprzednio zaznaczyłem, najmniejszym wpływem dźwięków sąsiednich w łych pozycjach. Czynnik ten odgrywa niewątpliwie istotną rolę. ale nie wyjaśnia ostatecznie precyzyjnie obserwowanych zjawisk. Zajmijmy się bliżej tym zagadnieniem.
Wyrazy stanowią pewnego rodzaju stereotypy ruchowe. Narządy mowy po wytworzeniu jednego dźwięku nie powracają do pozycji spoczynkowej, lecz w sposób płynny przechodzą do układu właściwego głosce następnej. Niekiedy podczas wymowy całego wyrazu jakiś narząd nie zmienia swojej pozycji, np. w wyrazie baron wiązadła głosowe pracują bez przerwy, w wyrazie liść cały czas masa języka zajmuje górne przednie położenie i dopiero przy tej pozycji wyjściowej wytwarzane są zwarcia i szczeliny. Jeśli w procesie analizy dźwięki mają być wydzielone i nazwane, to musi równocześnie następować rozbicie stereotypów. W tych wypadkach należy mieć na uwadze charakter połączeń dźwiękowych i ruchy przejściowe, jakie są wykonywane przez poszczególne narządy na granicy dwu głosek. Dodatkowa trudność polega jeszcze na tym, że dzieci, przynajmniej do pewnego okresu nie mają utrwalonego wzorca ruchowego dźwięku izolowanego. Opanowanie wymowy w naturalnych warunkach nic stwarza konieczności wydzielania dźwięków z wyrazów, naturalną jednostką wymawianiową, z fizjologicznego punktu widzenia, jest sylaba.
9.s
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
57188 skanuj0139 (14) 150 PHP i MySQL dla każdego Jeśli plik nie istnieje, do przeglądarki wysyłana
82006 skanuj0031 (94) 11.5. Gospodarka wodna w mniejszym stopniu także hodowla zwierząt GMO12. Do za
CCF20091108 012 umiejscowieniem kontroli i silnie wspierane przez innych w mniejszym stopniu podlega
skanuj0100 (14) ^nęstotliwości ok. 800-1000 kHz ma dużą zdolność penetracji i stosować wysokich natę
skanuj0127 (14) Rozdział 5.2 bieramy tyle wody ile nam potrzeba. Nie wszyscy mają taki komfort, a i
skanuj0018 2 6.14.1A Terapia dla mięśni rotatorów wewnętrznych.Kolano zgięte do 90 st w czasie lecze
skanuj0013 (14) PORÓWNYWALNOŚĆ DANYCH POZYCJA 1.09.2000- 31.12.2001 1.09.2000-31.12.2001 (DANE
FB IMG820929543468000 naturalnych produktów w jak najmniejszym stopniu przetworzonych. Węglowodanom
65563 skanuj0100 (14) ^nęstotliwości ok. 800-1000 kHz ma dużą zdolność penetracji i stosować wysokic
skanuj0010 (14) • możliwości rozszerzenia lub zawężenia umowy (z podaniem formy&nb
więcej podobnych podstron