59040 skrypt 41
-42-
Skrypt
Już pod koniec XVII w. pojawiły się na Ukrainie wpływy kultury i sztuki baroku. Wpływy nowej epoki szły przez Polskę a język polski stał się tam wówczas równorzędnym językiem literackim.
Pod bezpośrednim wpływem polskim zrodziła się na Ukrainie poezja. Jej początki sięgają szkół brackich, w których, na podstawie przejętych ze szkół polskich podręczników poetyki, uczono młodzież zasad wersyfikacji i sztuki układania wierszy. Pierwszymi autorami wierszy byli więc nauczyciele poetyki i uczniowie szkół brackich. Bractwa cerkiewne odegrały poważna rolę w życiu umysłowym Ukrainy w w. XVI i XVII. skupiały one przeważnie sfery zamożnego mieszczaństwa, zainteresowanego także ekonomicznie w obronie narodowości ukraińskiej przed naporem polonizacyjnym.
W starej poezji ukraińskiej, układanej w języku cerkiewnosłowiańskim, z silną już domieszka żywego języka ludowego, ukraińskiego i polskiego występowały prawie wyłącznie panegiryki. utwory okolicznościowe i religijne, przeznaczone na odpowiednie święta.
Wiersze panegiryczne podobnie jak w literaturze polskiej i zgodnie z nakazem czasów, odznaczają się niezwykle kwiecistymi, bardzo długimi tytułami i hipcrbolizacją postaci, wprowadzają też bardzo często rekwizyty świata antycznego. Poeci ukraińscy stawiali na £ obfitość porównań, epitetów, przenośni, alegorii - tak typowe dla polskiej poezji barokowej
środki stylistyczne, dostrzega się wyraźną tendencję do przejaskrawiania faktów, wyolbrzymiania wielkości. do komizmu i groteski.
Była to poezja kozackiej elity i wyższej hierarchii duchowej. Dopiero później w XVIII zaczęto układać wiersze również o tematyce historycznej i obyczajowej.
Budowa wierszy w dobie baroku była prosta, początkowo układano je systemem nicrównozgłoskowym i rymowano parzyście, z czasem zaczęto naśladować polski trzynastozgłoskowiec z rymem żeńskim (a; a; b; b). wpływ polszczyzny przejawiał się także w słownictwie i stylu.
Do pierwocin poezji układanej systemem nicrównozgłoskowym należą m.in. wiersze dodane przez Herasyma Smokryckiego do tzw. „Biblii Ostrogskicj”, anonimowy „Lament o nieszczęsnej przygodzie...mieszczan Ostrogskich”1 2 3 i wiersze Kyryłła Traankwiliona Starów eckiego’.
Pierwsze próby poezji sylabicznej wyszły spod pióra Andrija Ryms/.y (1581) Poezję tę uprawiał również pochodzący z Mołdawii Pamwa Berdyna'. pisał on także wierszowane typowe dla baroku dialogi, przeznaczone do wygłaszania przez uczniów ruskich szkół ^ brackich.
Cechy wspomniane wcześniej charakterystyczne dla baroku najpełniej rozwinęły się w twórczości Kasjana Sakowicza4 piszącego po polsku i po rusku, postaci znamiennej dla tych czasów na Ukrainie. Jako rektor kijowskiej szkoły brackiej napisał słynny „Wiersz na żałosny pogrzeb zacnego rycerza Piotra Konstantynowńcza Sahajdacznego, hetmana wojska jego królewskiej mości zaporoskiego”5, w którym zastosował nową nową modna barokow-ą konwencję.
„Lament o pryhodie neszczasnoj... mieszczan ostrozkich", 1634
: Jeden z działaczy bractwa cerkiewnego we Lwowie, kaznodzieja, drukarz, od 1626- unita. Autor „Perły
różnobarwnej” 1646, złoZonej z 21 wierszowanych utworów moralizatorskich dydaktycznych, odznaczającej się
duZym bogactwem stosowanych figur retorycznych i poetyckich tropów.
Drukarz i grawer w Stratnie, Przemyślu, Lwowie i Kijowie, autor monumentalnego słownika języka rusko-ccrkicwno-slowiańskicgo {leksykonsławenorosskij i imen tołkowanie, 1672)
* Ok. 1575-1647 uczył się w Akademii Jagiellońskiej i Zamojskiej
‘ „ Wirsz na Załosnyj pohreb zacnoho rycera Petra Konstantynowycza Sahajdacznoho, hetmana wojska jeho korolewskiej miłosti zaporoskoho”, 1622
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
skrypt 41 -42- Skrypt Już pod koniec XVII w. pojawiły się na Ukrainie wpływy kultury i sztuki baroku
skanuj0012 (152) 110 Część I. Kierownicze funkcje nauczyciela . Pod koniec lekcji pojawił się dyrekt
Pod koniec XIX w. pojawiło się sądownictwo administracyjne w większości krajów europejskich. W Polsc
John Locke Swoją filozofię sformułował pod koniec XVII w. i oparł ją na przekonaniu o „ludzkim pocho
page0230 — 216 — kowoż już pod koniec pierwszego roku są dość silne tak, że dziecko może się już na
K ?jna DIALEKTY POLSKIE78980 178 otwartymi nosowymi, jest następstwem tego, że już pod koniec trwani
DSC00879 P R Ol E K T O WA N I E KROK PO KROKUKońcowy efekt JUŻ POD KONIEC pierwszego lata po ukończ
Transformator Dzięki N. Tesli już pod koniec XIX wieku zaczęto stosować transformatory w elektrotech
i byli głównymi projektodawcami i inwestorami remontu kaplicy, a obecnie budowy lapidarium. Już pod
64724 skanuj0103 (23) Epoka piśmienna doba śrcdniopolska 202 Już pod koniec XVI wieku (twórczość Mik
Pod koniec listopada samice i samce na przemian wysiadują jaja.
więcej podobnych podstron