27640 sryle w arch!2

212 Architektura sakralna

Florencja, S. Lorenzo, Stara Zakrystia, 1421—1429, F. Brunelleschi.

RENESANS I MANIERYZM

Epokę renesansu uważa się powszechnie za początek ery nowożytnej. Renesans jest sumą co najmniej trzech nurtów historycznych, które wiązały się wzajemnie, ale nie pokrywały czasowo. Są nimi:

1. Humanizm

2. Reformacja i początek kontrreformacji

3. Manieryzm, rozumiany dziś jako homogeniczna epoka w historii kultury i jako odrębny styl w historii sztuki.

Ich tło tworzą zjawiska historii powszechnej: wynalazki i odkrycia, rozkwit handlu światowego, rozwój miast i mieszczaństwa, początek silnej monarchii we Francji pod rządami Ludwika XI (1461-1483) i Franciszka I (1515-1547), rekonkwista w Hiszpanii oraz rosnąca potęga Habsburgów w Europie, z głównym ośrodkiem również w Hiszpanii.

Wreszcie renesans oznacza także stosunek do życia i jest synonimem wizji świata, w której Bóg średniowiecza zostaje zastąpiony przez człowieka, mogącego być miarą wszechrzeczy. Jest to postawa naznaczona zmysłem krytycznym, samowiedzą, otwartością na poszerzanie wiedzy o świecie i naukowym obiektywizmem wobec tradycji. Większość z tych zjawisk miała swoje źródło już w późnym średniowieczu. Niemniej jednolite pojęcie renesansu dla całej Europy jest nie do zdefiniowania. Najłatwiej można je określić w historii sztuki: jako epokę pomiędzy gotykiem i barokiem. Jednakże jeśli gotyk był stylem ogólnoeuropejskim od 1230 przez ponad dwieście lat, to początek i koniec renesansu w poszczególnych krajach tak dalece są płynne, że w ramach całej „epoki renesansu” pozostaje właściwie niespełna 20 lat, podczas których kierunek ten obowiązuje w całej Europie.