fi. Bajkicwścz-Grdbowłfci. /.. Mikulski. Hydrologia ogólna. Warszawa 2005 ISBN 8.1-01-I457WX,«- by WN PWN 2lXi>

□

lotatnik ” to C:\Document.r" # 1026. O.S.T.7T^,H0 str46-Paint " f ItelixiLibraryTT^’ Ę Hydrologiaog...

Rys. 34. Źródło lewarowe (syfonowe)

Rys. 35. Źródła warstwowo-erozyjne: zboczowe (a) i tarasowe (b); 1 - warstwa wodonośna, 2 - warstwa nieprzepuszczalna

przepływu wody szczeliną nastąpi jej zassanie i samoczynne przepompowanie ponad przeszkodę. Przepływ wody ustanie w chwili przedostania się do szczeliny powietrza. Po ponownym wypełnieniu zbiornika (lewara) następuje znowu wypływ wody.

Ze względu na warunki geologiczne, w jakich występują źródła, a ściślej ze względu na rodzaj ośrodka skalnego, z którego jest wyprowadzana woda podziemna na powierzchnię terenu, wydziela się źródła: warstwowe, szczelinowe, uskokowe i krasowe.

a

Źródła warstwowe wypływają z utworów porowych i są zasilane przez występujące w tych utworach wody podziemne. Występują one w różnych sytuacjach topograficznych. Można je spotkać w miejscach, gdzie w wyniku erozji nastąpiło nacięcie warstwy wodonośnej powyżej jej spągu (rys. 35 - źródło warstwowo-erozyjne). Występują także na granicy warstwy przepuszczalnej i nieprzepuszczalnej, tam gdzie przetnie je powierzchnia topograficzna. Źródło wypływa wtedy na kontakcie utworu trudno przepuszczalnego z wodonośnym (rys. 36 - źródło warstwowo-kontaktowe). Gdy podścielający kontakt warstwy trudno przepuszczalnej z. wodonośną jest pochylony w kierunku przeciwnym do kierunku odpływu wód podziemnych, mogą występować źródła przelewowe (rys. 36d. e). Źródła warstwowe mogą występować także w tych miejscach, gdzie nastąpi nagłe zmniejszenie przepuszczalności utworów warstwy wodonośnej lub zmniejszenie jej miąższości. Wówczas taki typ źródeł nazywamy warstwowo-zaporowymi (rys. 37). Sytuacja taka występuje często w dolinach i stożkach napływowych.

Wydajność źródeł warstwowych zależy od wielkości zasilania warstwy wodonośnej i przepuszczalności utworów. Na ogół nie są one jednak zbyt wydajne; większą wydajność mogą mieć źródła warstwowe drenujące wody naporowe.

47

i

Cl

C

7T

C

CO

co

co

o

©

©

&

m

S> Hydrologia ogólna - Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski - iLibrary Reader