problem walki narodowo wyzwolenczej w tworczosci adama (2)

Problem walki narodowo - wyzwole�ączej w twórczoœci Adama Mickiewicza.

Utwory polskich romantyków s�ą nacechowane du�żym patriotyzmem ze wzglêdu na sytuacjê w jakiej znalaz�ła siê Polska po roku 1918. Z poœród utworów Mickiewicza nale�ży wymieni�Ś: "Gra�żynê", "Konrada Wallenroda", "Redutê Ordona", "Dziady drezde�ąskie", "Pana Tadeusza".

"Gra�żyna" - poemat z 1823r. - akcja w œredniowiecznej Litwie, gdzie rz�ądzi Ksi�ą�że Litawor, który nie chce podporz�ądkowa�Ś siê w�ładzy ksiêcia Witolda. Wzywa na pomoc Krzy�żaków, jednak jego piêkna �żona - Gra�żyna ("...niewiasta z wdziêków, a bohater z ducha...") - aby zapobiec ha�ąbie i zdradzie przebiera siê w zbrojê mê�ża i walcz�ąc przeciw najeŸdŸcom na czele rycerzy litewskich - ginie. Zagro�żenie narodowe - tutaj wi�ą�ż�ące siê z Krzy�żakami, mo�że zosta�Ś odparte jedynie poprzez wspóln�ą walkê ("Spólna moc tylko zdo�ła nas ocali�Ś"). Litawor uœwiadamia sobie jaki niegodny czyn chcia�ł pope�łni�Ś i zadaje sobie œmier�Ś przy zw�łokach �żony - w ten sposób Mickiewicz ukazuje niegodziwoœ�Ś postêpowania przeciw w�łasnej ojczyŸnie. Gra�żyna jest uosobieniem bohatera, który w obronie ukochanej ojczyzny i honoru nie waha siê poœwiêci�Ś to, co ma najcenniejszego - w�łasne �życie, dziêki czemu to jej imiê i s�ławê jej czynu pamiê�Ś ludu przeka�że potomnym ("Dziœ �żadnego nie znajdziesz w nowogródzkiej gminie. Co by ci nie zanuci�ł piosenki o Gra�żynie. Dudarze j�ą œpiewaj�ą, powtarzaj�ą dziewki dot�ąd pole bitwy zw�ą polem L i t e w k i."). Pomimo, �że wszystkie postaci zosta�ły przez poetê stworzone, ich twórca zadba�ł o ich literackie uprawdopodobnienie oraz wiarygodnoœ�Ś przywo�ływanych wydarze�ą i realiów historycznych, aby stworzony poemat silniej oddzia�ływa�ł na odbiorców.

"Konrad Wallenrod - powieœ�Ś historyczna z dziejów litewskich i pruskich" - powieœ�Ś poetycka z 1828r, nieznacznie tylko odbiegaj�ąca tematem od "Gra�żyny". Bohaterem jest m�łody Litwin, uprowadzony w dzieci�ąstwie przez Krzy�żaków i przez nich wychowany. Dziêki temu, �że z�ło�ży�ł œluby zakonne i sta�ł siê mistrzem zakonu ma - jako jedyny ze swego narodu - mo�żliwoœ�Ś ocali�Ś sw�ą ojczyznê od zagro�żenia, jakie stanowi�ą Krzy�żacy. Nie widz�ąc innego sposobu decyduje siê Konrad Wallenrod na walkê poprzez podstêp i zdradê("Jeden sposób, Aldono, jeden pozosta�ł Litwinom Skruszy�Ś potêgê Zakonu: "Mnie ten sposób wiadomy. Lecz nie pytaj dal Boga! Stokro�Ś przeklêta godzina, W której od wrogów zmuszony chwycê siê tego sposobu"). Jednak�że z tej sytuacji wynika tragizm tej postaci, która dla dobra narodu, z którego siê wywodzi musi poœwiêci�Ś nie tylko szczêœcie rodzinne i w�łasne �życie, ale tak�że zrezygnowa�Ś ze szczêœcia wiecznego ("...Chcê zna�Ś zawczasu co mnie w piekle czeka"). Jednak dziêki temu Mickiewicz ukaza�ł jak wa�żny jest i powinien by�Ś problem walki o dobro ojczyzny ("...Jam niebo za m�łodu poœwiêci�ł..."). Jednoczeœnie postaci�ą œlepego wajdeloty - Halaban, poeta okreœla miejsce nale�żne poecie i jego poezji, a mianowicie przypominanie w chwilach najwiêkszego zw�ątpienia celów i motywów walki z najeŸdŸc�ą. Halaban proponuje te�ż ("...narodowy koœció�ł pami�ątek...") co oznacza�Ś ma nieœmiertelnoœ�Ś w ustach ludu oraz w literaturze. Dziêki "Konradowi Wallenrodowi" Mickiewicz przekonuje, �że w walce o niepodleg�łoœ�Ś pa�ąstwa nie licz�ą siê �żadne koszty, ani œrodki s�łu�ż�ące osi�ągniêciu upragnionego celu. Ukazuje wiêc, �że dotychczasowe - nieskuteczne sposoby walki zgodne z etyk�ą rycersk�ą i prostot�ą zada�ą �żo�łnierskich, nale�ży zast�ąpi�Ś sposobami skutecznymi, cho�Ś niekoniecznie zgodnymi z etyk�ą chrzeœcija�ąsk�ą.

"Reduta Ordona" to utwór powsta�ły po upadku powstania listopadowego w celu ilustracji wysi�łków powsta�ączych i bohaterstwa ich uczestników. St�ąd te�ż Mickiewicz wybra�ł do swych utworów dwie znamienite postacie: hrabiankê Emiliê Plater ("�łmier�Ś pu�łkownika"), oraz Juliana Konstantego Ordona ("Reduta Ordona"). "Reduta..." to wiersz opowiadaj�ący o dowódcy wolskiej placówki, który nie mog�ąc skutecznie przeciwstawi�Ś siê przewadze liczebnej wroga, w ostatniej chwili - gdy wróg ju�ż wdar�ł siê do reduty -wysadzi�ł siê w powietrze zadaj�ąc nieprzyjacielowi wielkie straty.("...Widzia�łem go znowu! Widzê rêkê - b�łyskawicê...|Wywija, grozi wrogom, trzyma paln�ą œwiecê...|Bior�ą go!... Zgin�ą�ł! - O nie! Skoczy�ł w dó�ł, do lochów!(..)|Spojrza�łem na redutê. - Wa�ły, palisady, Dzia�ła, i naszych garstka, i wrogów gromady -|Wszystko jak sen, znik�ło!...") Mimo, �że rzeczywisty pierwowzór prze�ży�ł powstanie i dzia�ła�ł póŸniej na emigracji, Mickiewicz w swym utworze uœmierci�ł go dla z�ło�żenia ho�łdu tym, którzy polegli w czasie powstania, a tak�że dla podkreœlenia, �że w�łasne �życie staje siê ma�ło znacz�ące wobec wolnoœci kraju ojczystego i rodaków.

"Dziady cz. III" - wielki dramat romantyczny z 1832r. bohater Gustaw odnajduje sens �życia i doznaje przemiany duchowej, co jest symbolicznie ukazane w scenie w celi wiêziennej. ("Tu umar�ł Gustaw, narodzi�ł siê Konrad"). Odrodzony Konrad odnajduje swe miejsce w �życiu w roli bojownika o wolnoœ�Ś ojczyzny, który gotów jest poœwiêci�Ś swe �życie. Utwór ten powsta�ł w wyniku w�ł�ączenia siê romantyków do walki w powstaniu listopadowym i zapowiada�ł now�ą fazê twórczoœci tego okresu. W utworze tym przedstawione s�ą wydarzenia z okresu procesu wile�ąskiego, przeœladowania m�łodzie�ży polskiej i jej cierpienia (Zan, Wasilewski, Rollinson). Ukazana zosta�ła równie�ż jej gotowoœ�Ś do najwy�ższych poœwiêce�ą w imiê ratowania ojczyzny (piosenka Feliksa: "Nie dbam, jaka spadnie kara"). W widzeniu ksiêdza Piotra wyjaœniona zostaje klêska powstania i jednoczeœnie rola narodu polskiego - wybranego wœród innych narodów s�łowia�ąskich. Polska mia�ła by�Ś uosobieniem Chrystusa i jego mesjanistycznej misji (poœwiêcenie siê za innych ludzi lub narody). Konrad jest poet�ą, który �ż�ąda umo�żliwienia mu kierowania narodem, a wiêc jest równie�ż bohaterem zaanga�żowanym w realizacjê celów narodowych. ("Chcê czuciem rz�ądzi�Ś, które jest we mnie; Rz�ądzi�Ś jak Ty wszystkimi zawsze i tajemnie: Co ja zechcê, niech wnet zgadn�ą, Spe�łni�ą, tym siê uszczêœliwi�ą, A je�żeli siê sprzeciwi�ą, Niechaj cierpi�ą i przepadn�ą."). Jest te�ż w "Dziadach" zawarta krytyka czêœci narodu polskiego, który uleg�ł wp�ływom zaborców i przesta�ł dba�Ś o zachowanie w�łasnej to�żsamoœci. Dotyczy to arystokracji, która zwi�ązana z dworem carskim troszcz�ąc siê jedynie o w�łasny interes, zapomina o losie ojczyzny. Przyk�łady tego odnajdujemy w scenie "Salon warszawski" zamykanej wypowiedzi�ą Piotra Wysockiego: "Nasz naród, jak lawa, Z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa, Lecz wewnêtrznego ognia sto lat nie wyziêbi; Plwajmy na tê skorupê i zst�ąpmy do g�łêbi".

"Pan Tadeusz - Ostatni zajazd na Litwie" to najwiêksza epopeja narodowa z 1834r. przedstawiaj�ąca wydarzenia w Soplicowie z okresu wyprawy napoleo�ąskiej na Moskwê. G�łównym, cho�Ś wcale nie tytu�łowym bohaterem jest Jacek Soplica, który splamiony zabójstwem stolnika Horeszki po odmowie rêki jego córki - Ewy, odkupienia swych win szuka�ł w dzia�łalnoœci politycznej, w bitwach pod Hohenlindem, Jen�ą, w w�ąwozie Samosierra gdzie "...Obok Kozietulskiego by�ł ranny dwa razy...". Okaza�ł siê te�ż ksi�ądz Robak (gdy�ż takie imiê przybra�ł Jacek Soplica) emisariuszem, wiêŸniem politycznym i cierpiêtnikiem "za sprawê".Biografia ksiêdza Robaka jest modelowym �żywotem patrioty Polski porozbiorowej, a mo�że nawet �żywotem symbolicznym. Jest on nie tyle indywidualnoœci�ą co bohaterem uosabiaj�ącym losy narodu polskiego. Dziêki dobrze spe�łnionej misji Jacek Soplica odkupuje swe grzechy i pomimo tego, �że umiera w wyniku odniesionych ran po powrocie do Soplicowa, "Pan Tadeusz" ma pozytywny wydŸwiêk, gdy�ż ko�ączy siê œlubem bohatera tytu�łowego - syna Soplicy co uœwiadamia odbiorcom, �że si�ły spo�żytkowane dla dobra ojczyzny zwracaj�ą siê z nawi�ązk�ą. Jak zosta�ło to zaprezentowane na przyk�ładzie twórczoœci Adama Mickiewicza w wielu ró�żnych utworach okresu romantyzmu mo�żemy dostrzec problem walki narodowo - wyzwole�ączej.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Problem walki narodowo wyzwoleńczej w twórczości Adama~23C
Problem walki narodowo wyzwoleńczej w utworach Mickiewicza
Twórczość Adama Mickiewicza chlebem powszednim dla narodu
problemy charakteru narodowego
RD Istota walki narodowej
wesele symbolizm, problematyka narodowa (3)
WYBRANE PROBLEMY NARODOWOŚCIOWE
Twórcze rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji w zespole
Psych pozn2012 Rozwiazywanie problemow i tworczosc

więcej podobnych podstron