Zasady Wykładni Prawa L Morawski1

Wstęp ■ ■

ści odpowiedniemu nadzorowi ze strony wykwalifikowanych prawników, ponieważ w przeciwnym razie może się zdarzać tak, że to, co nam daje prawo, będą nam odbierać niekompetentni urzędnicy. Niewłaściwa wykładnia jest idealnym instrumentem do tego rodzaju zabiegów.

Jeśli chodzi o inspiracje teoretyczne to podstawową rolę odegrało tutaj opracowanie Interpreting Statutes. A Comparative Study^r\ Opracowanie to stanowi rezultat wieloletnich badań wybitnych filozofów, teoretyków prawa i komparatystów, którzy w oparciu o analizę orzecznictwa sądowego w ich własnych krajach podjęli próbę wyodrębnienia podstawowych dyrektyw wykładni prawa^{1 2}. Warto zwrócić uwagę na fakt, że badacze ci doszli między innymi do wniosku, że w krajach należących do naszego kręgu cywilizacyjnego, umownie nazwijmy je krajami kultury Zachodu, i to zarówno w krajach civil, jak i common law, akceptowana jest zasadniczo wspólna teoria interpretacji tekstów prawnych. Można więc zasadnie mówić o istnieniu wspólnego dla kultury zachodniej kanonu wykładni prawa, co nie znaczy oczywiście, że w tej kwestii nie ma żadnych różnic między poszczególnymi państwami³. Myślę, że moje opracowanie całkowicie, a nawet ze zdumiewającą zgodnością potwierdza to założenie. Podobnie jak i w innych dziedzinach kultury ludzkiej także tutaj okazuje się, że pewne składniki kultury prawnej mają charakter globalny. Trafnie w związku z tym wskazuje się, że większość reguł wykładni prawa powszechnie stosowanych w krajach zachodnich to produkt kultury prawnej, której korzenie sięgają czasów prawa rzymskiego. Ten wspólny dla kultury Zachodu kanon wykładni nazywa się niekiedy ius interpretandi, chociaż oczywiście nie chodzi tu o ius w sensie formalnie ustanowionego zbioru reguł⁴.

III li BB^:

Interpreting Statutes. A Comparative Study, ed. N. MacCormick, R. Summers, Dart-Bwuth. Worcester 1991.

' W jego przygotowaniu brali udział: 7, Bańkowski, N. MacCormick (W. Brytania), E Zuleta-Puceiro (Argentyna), R. Alexy, R. Dreier (Niemcy), A. Aamio (Finlandia), W- Troper, Ch. Grzegorczyk (Francja), M. La Torre, E. Pattaro, M. Taruffo (Wiochy), X Wróblewski (Polska), A. Peczenik, G. Bergholz (Szwecja), R. Summers (USA). Dodać ■aJeży. że książka została poświęcona pamięci prof. J. Wróblewskiego, który na rok przed jej opublikowaniem zmarł.

Podobnie C. Buck, Uber die Auslegungsmethoden des Gerichtshofs der Europaischen Ge-manschąft, Frankfurt am Main 1998, s. 233; S. M. Grundmann, Die Austegung des Gemein-Mkańsrecht, s. 9.

* Szczegółowo na Len Lemat D. J. Bederman, Classicał Canon*. Rhetońc, Classicism and X»ecn .Argumentation, Asgate 2001.