3582321033

Kazimierz Wyka, Życie na niby, Kraków 1984

Są to, ogólnie mówiąc, szkice o wojnie. Wyka dzieli się z nami swoją refleksją na ten temat i właściwie nie odkrywa nic nowego, bo przecież wiadomo, że człowiek jest istotą społeczną - wytwarza go społeczeństwo i przeszłość, ale on również stwarza ww. - jak pisze Wyka we Wstępie.

Lata wojny autor spędził w swoim rodzinnym Rzeżuchowie, czyli Kressendorfie. Tam zebrał i spisywał różne obserwacje, które wydał po latach.

Okupacja, która nie miała żadnej aprobaty ideowo-politycznej ze strony ludzkości, to szczególny fakt psychosocjalny i prawnopaństwowy, kiedy rozpada się państwo i władza centralna. Wyka nazywa okupację sektą, której członkowie mają nieporównywalną przewagę liczebną nad jej kapłanami. Ale żyją na niby połączeni szczególną więzią, która łączy wiele przejawów zjawiska okupacji - której jako takiej opisać się nie da.

W tym życiu dokonuje się wzajemna wymiana fikcji - dla pokonanych jest to złudzenie normalnego bytu, a dla zwycięzcy - wszystko to, co podtrzymuje opór przeciwko bytowi i organizacji społecznej, jaką on narzucił. Życie na niby to skończona kilkuletnia formacja socjologiczna, które może tez dotyczyć charakteru Polaków.

O świcie. Esej rozpoczyna cytat z Norwida - najprostszy opis ojczyzny polskiej, może przytoczę:

Tymczasem dzieci o rannej godzinie Gdzieś do szkół idą, Oracz wywleka pług, i Wisła płynie,

I Warta z Nidą.

Potem stwierdzenie smutnego faktu, że 1 września 1939 r. polskie dzieci nie poszły do szkół, polskie rzeki spłynęły krwią, a polski naród został poddany przez historię ciężkiej próbie.

Trzy lata później: armie hitlerowskie znowu postępują naprzód, w miasteczku przesunięto godzinę policyjną, a na wielkiej płachcie na rynku mieszkańcy mogą oglądać postępy niemieckiej ofensywy.

Następnie Wyka wspomina czytaną literaturę: Wojnę i pokój, Słowo o wyprawie Igora, Popioły, w których odbicie znalazł późniejszy szlak wrześniowej wędrówki.

W ogóle kraj biedny jest, wynędzniały i opustoszały, po prostu porażka - wojna. Każdemu - zdobywcy, gospodarzowi, budowniczemu - serce bije w piersiach z innych powodów. Powody ostatnie napisane w języku tych pragnień - po niemiecku.

Opis walk w stolicy i na terenie Pomorza; pokonany naród nawet nie ma własnej gazety ani drukarni choćby, , ani uniwersytetu, ani szkoły, ani prawa do żadnego dzieła sztuki, ani nawet kury i krowy, auta i dusze do niego nie należą. Nie ma prawa do żadnej fabryki, do zająca w polu i jajka w kurniku, nie wolno mu chodzić do teatru, grać w piłkę itd. (myślę, że każde podstawienie jest dobre).

Taki groteskowy obraz powinien zmyć wizję wysp szczęśliwych, którą wciąż żyją mieszkańcy - ale oni i tak nie wierzą.

Człowiek jest plastyczny jak żadne ze zwierząt i niezmienny, nie różniąc się w tym od zwierząt. Ma zdumiewającą siłę nagięcia się i przystosowania do wszelkich okoliczności (ale to już było i u Borowskiego, i u Herlinga, i u Nałkowskiej, wiec nie będę się rozpisywać).

W miasteczku Kressendorf istniała instytucja zakładników, polegająca na tym, że każdego wieczoru o godzinie policyjnej kilkunastu mężczyzn zbiera się na rynku w opuszczonej piekarni i obejmuje „służbę", czyli część łazi po nocy po mieście, a pozostali grają w karty i piją bimber.

Wojna w stronach Wyki nie była bardzo odczuwalna, więc z czasem stał się czymś fantastycznym.

Militarny początek II wojny był na pozór nielogiczny, wbrew wszelkim przewidywaniom. Niemcy potrafili wykorzystać technikę wojenną skojarzoną z doskonałym odczytanie rzeczywistości, niezależnie od traktatów i paktów oficjalnych.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
DSC14 Zycie na niby Ważniejsze są wynikające stąd wspólne dyspozycje psychiczne, które gotowe przet
DSC10 Życie na niby raz na zawsze. Wieś dostarczyła później najwyższego proporcjonalnie ze wszelkic
DSC
99 Życie na niby 0    łapownictwie jako obronie zbiorowej, juko czynić z gulunku
DSC00 Życie na niby nkict euforii płacimy za to teraz i jeszcze długo płacić będziemy. Było zatem t
DSC01 Życie na niby objaw zwracamy uwagę u samego początku. W tej bowiem deklasacji wyraża się cale
DSC02 Życie na niby ,i    robotnik nasz w wielu okolicach nie jest jeszcze określony
DSC04 Zycie na niby pochodzenia niemieckiego, który przecież kwitnął za okupacji, gdzie sprzedawcą
DSC06 Życie na niby polskiego na miejsce opróżnione przez Żydów. Dlatego nazywam to wejście inercyj
DSC09 Życie na niby kto nasłuchał się rozmów prowadzonych w jego obecności, a niby nie pod jego int
DSC11 iOO Zycie na niby cia” przez władze umniejszać ryzyko tej hodowli. On wreszcie potrafił swoją
DSC12 Życie na niby czyzna tego etapu byłaby się cofnęła, zgodnie z całą logiką gospodarczą faszyzm
DSC17 178 Życie na niby - A to - kończył znajomy gospodarz wskazując na betonową kopułkę — przyda s
DSC10 Życie na niby raz na zawsze. Wieś dostarczyła później najwyższego proporcjonalnie ze wszelkic
d). Odbiornik Przetwarza wejściowy sygnał świetlny na wyjściowy sygnał elektryczny. Są to układy
21 Geokompleksy hydrogeniczne podzielono na dwie podstawowe grupy. Są to geokompleksy torfowiskowe,
Wiki Czech Wiktoriaczeka na życie Wiktoria jeszcze nie wie co to Słońce, uśmiech... Nie wie. bo jesz
Skansen jest to 5 obiektów zlokalizowanych na powierzchni lA ha. Są to: chałupa dwutraktowa, stodoła

więcej podobnych podstron