2210689345

interpretacja Fredego zdaje się najbardziej przekonująca. W eseju The Skeptics Beliefs autor podsumowuje swoje stanowisko w słowach:

Tym, co zasadniczo wyróżnia sceptyka spośród innych ludzi, nie są jego przekonania, lecz stosunek do nich. Sceptyk nie może już dłużej mieć mniej lub bardziej naiwnego czy częściowo dogmatycznego stosunku do „zwykłego” człowieka; jego relacja do własnych przekonań jest przesiąknięta świadomością że rzeczy istotnie mogą być inne, ale ta możliwość nie stanowi dla niego dłużej zmartwienia. To odróżnia go od dogmatyka, który jest tak zaniepokojony pytaniem o to, jakie rzeczy są istotnie, iż poddaje się iluzji rozumu, który miałby gwarantować prawdziwość jego przekonań i oferować pewną wiedzę dzięki świadomości, że rzeczy nie mogą być, istotnie, różne od sposobu, w jaki widzi je rozum⁴⁸.

W sporze między interpretacjami Kanta i Fredego, z jednej strony, oraz Hegla i Bumyeata z drugiej szczególne miejsce zajmuje koncepcja Michaela N. Forstera⁴⁹. Badacz, posługując się w miejsce klasyfikacji Bamesa pojęciami reakcji i rewolucji, przyznaje więcej słuszności rozwiązaniu Heglowskiemu, które zwątpienie we wszystkie przekonania uznaje za gest bezprecedensowo rewolucyjny. Na rozstrzygnięciu tej kwestii nie zamyka się jednak problem. Forster bowiem dystansuje się wobec bardziej abstrakcyjnych lub jedynie filologicznych dywagacji na rzecz osadzenia gestu pirrończyków w kontekście historycznym, co pozwala mu na nazwanie go intelektualnym reakcjonizmem⁵⁰. Autor słusznie zwraca uwagę na samo pojęcie przekonania, którego nie można uznać za niezmienne w różnych epokach, by oprzeć na nim dość kontrowersyjną i dyskusyjną tezę. W Grecji pirrończyków stosunkowym nomm miało być rozumienie przekonania (według Forstera również 8óy[i.a) jako oddania fundamentalnym zasadom przy świadomym wykluczeniu konkurencyjnych alternatyw dzięki czynnemu aktowi woli⁵¹. Ten gest wyemancypowanych roszczeń poznawczych człowieka, zaprzeczony przez sceptyków, stanowi dla badacza prawdziwą rewolucję w historii kultury. Co za tym idzie, reakcyjna odpowiedź pirrończyków i ideał wyzbycia się sądów w celu dążenia do ataraksji miały być utajoną próbą powrotu do minionego modelu kognitywnego i dawnego pojęcia przekonania, które poprzedzało rewolucję poznawczą. Jest to ujęcie dalece wartościujące — sceptycyzm miałby bowiem stanowić wyraz niezrozumienia i niedostosowania do „nowej” rzeczywistości historycznej³², akt naiwnego zaczarowania modernizującego się świata w duchu homeryckiego archaizmu. Przywiązanie do pesymizmu poety Forster interpretuje jako nostalgię za podobie jak dogmatyk z tą jednak różnicą iż te pierwszy nie deklaruje przekonania o słuszności i prawdzie owych wrażeń. Zob. na ten temat: M. Frede, The Sceptic's Two Kinds of Assent and The Question ofThe Posńbility of Knowledge, [w:] Philosophy in History..., s. 255-278.

⁴⁸    M. Frede, The Skeptids Beliefs, [w:] The Orignal Skeptics. A Contmersy, s. 23. Artykuł w tej samej wersji został wcześniej opublikowany w zbiorze esejów: M. Frede, Essaysin Ancient Philosophy, Mineapolis 1987, s. 179—200.

⁴⁹ M.N. Forster, Hegelian vs. Kantian hterpretation ofPyrrhonism: Rewlution Or Reaction?, [w:] DiefreieSeite der Philosophie. Skeptifsmus in Hegelscher Perspekdre, hg. von B. Bowman, K. Vieweg, Wiirzburg 2006, s. 53—70.

⁵⁰    Ibidem, s. 64.

⁵¹    Ibidem, s. 65.

⁵²    Ibidem, s. 64.

16

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
250 PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA. Na koniec jeszcze słówko o Maryi Sztuart. P. K. zdaje się być przekonany
etyka msroda5 Henryk ELZENBERG rzeczy. Ale jest faktem, że w pewnych można. Przekonanie przeciwne z
Obraz2 5 przekonał mnie, że to była halucynacja. Zdaje się, iż początkujący żeglarze często widują
Sponsorzy2801 116 zdaje się przekonany, że zdolność Krasickiego uświetni stolicę jego, bo zreszt
DSC?84 144 Interpretacja kultur suwa się do granic fanatyzmu. Ale nawet na najbardziej podstawowym p
etyka msroda5 Henryk ELZENBERC rzeczy. Ale jest taktem, że w pewnych można. Przekonanie przeciwne z
187 Wielu z zwiedzających cmentarz powązkowski, zatrzymuje uwagę ten napis, który zdaje się ukrywać

więcej podobnych podstron