Nazwa przedmiotu:
Archeologia pradziejowa epoki \elaza
Typ przedmiotu:
obowiÄ…zkowy
Rok studiów, semestr:
II rok, semestr zimowy
Kierunek i tryb studiów:
Archeologia, studia licencjackie dzienne i wieczorowe
ImiÄ™ i nazwisko prowadzÄ…cego (prowadzÄ…cych):
Prof. dr hab. P. Kaczanowski, dr Judyta Rodzińska-Nowak, dr Marzena Przybyła
Liczba godzin zajęć dydaktycznych, formuła przedmiotu:
45 godzin konwersatorium, 15 godzin ćwiczeń
Punktacja ECTS: 6
Czy przedmiot stanowi podstawę obliczania średniej wa\onej: TAK
Forma i warunki zaliczenia, w tym zasady dopuszczania do egzaminu:
Egzamin ustny, dopuszczenie do egzaminu na podstawie uzyskania zaliczenia z ćwiczeń.
Podstawę zaliczenia ćwiczeń stanowi obecność na zajęciach oraz zaliczenie z umiejętności
określania przynale\ności kulturowej oraz datowania zabytków i zespołów archeologicznych
z okresu lateńskiego, okresu wpływów rzymskich i wczesnego okresu wędrówek ludów z
obszaru tzw. Barbaricum, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów Europy środkowej.
TREÅšCI MERYTORYCZNE PRZEDMIOTU:
Cykl wykładów i ćwiczeń prezentuje w kilku blokach tematycznych szeroką problematykę
zró\nicowania kulturowego europejskiego Barbaricum w okresie przedrzymskim, wpływów
rzymskich i w okresie wędrówek ludów.
W ramach pierwszego bloku tematycznego na wykładach poruszane są zagadnienia dotyczące
relacji polityczno-gospodarczych Barbaricum ze światem celtyckim oraz z cesarstwem
rzymskim, omawiana jest mapa etniczna barbarzyńskiej Europy w świetle zródeł pisanych, w
konfrontacji z wynikami analizy zródeł archeologicznych, a tak\e prezentowane są
zagadnienia chronologii okresu przedrzymskiego, wpływów rzymskich i okresu wędrówek
ludów.
Drugi blok tematyczny wykładów obejmuje charakterystykę kręgów kulturowych i kultur
rozwijajÄ…cych siÄ™ na terenie europejskiego Barbaricum w okresie przedrzymskim i w okresie
wpływów rzymskich. Na ziemiach polskich są to kultury: oksywska, przeworska, luboszycka,
wielbarska, grupa masłomęcka, grupa dębczyńska, krąg zachodniobałtyjski, grupy kulturowe
rozwijające się w Karpatach; w zachodniej części Barbaricum: krąg nadłabski, kultura
Germanów reńsko-wezerskich, grupa Germanów nadbrze\nych, kultura Alamanów, Franków;
w południowej części Barbaricum: kultura Markomanów, Kwadów, kultura puchowska,
osadnictwo celto-dackie; w północnej części Barbaricum charakterystyka osadnictwa na
terenie Skandynawii. Omawiane są tak\e tereny wschodnioeuropejskie oraz strefa leśna:
kultura zarubiniecka oraz grupy postzarubinieckie, kultura ceramiki sztrychowanej, kultura
kijowska, kultura czerniachowska, kultura Sarmatów na terenach wschodnioeuropejskich i na
Nizinie Węgierskiej.
Kolejny blok wykładów dotyczy gospodarki oraz zró\nicowania społecznego ludności
europejskiego Barbaricum, a tak\e charakterystyki przemian osadniczych i kulturowych
zachodzących na omawianym terenie w okresie wędrówek ludów, w tym tak\e zagadnienia
etnogenezy SÅ‚owian.
W ramach ćwiczeń prezentowane są ró\ne kategorie zródeł archeologicznych z terenu
europejskiego Barbaricum z okresu przedrzymskiego, wpływów rzymskich i wędrówek
ludów, szczególnie w aspekcie ich zró\nicowania stylistycznego i chronologicznego.
Omawiane są najwa\niejsze systemy klasyfikacyjne poszczególnych kategorii zabytków:
zapinek, metalowych części pasów, elementów uzbrojenia, importów rzymskich, ceramiki,
itp. Analizowane są tak\e wybrane inwentarze grobowe w celu kształcenia umiejętności
samodzielnego datowania zespołów zródeł.
Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
LITERATURA PODSTAWOWA:
DÄ…browska T.
1988 Wczesne fazy kultury przeworskiej. Chronologia zasięg powiązania, Warszawa.
Godłowski K.
1977 Okres lateński w Europie, Kraków.
1981 Kultura przeworska [w:] Prahistoria Ziem Polskich t. V, 57-135.
Kaczanowski P.
1992 Importy broni rzymskiej na obszarze środkowoeuropejskiego Barbaricum, Kraków.
1999 Obszary Barbaricum - poza granicami cywilizacji śródziemnomorskich, [w:]
Encyklopedia historyczna świata, t. 1, Prehistoria, red. J. K. Kozłowski, Kraków, 396-
451.
Kaczanowski P., Kozłowski J. K.
1997 Najdawniejsze dzieje ziem polskich. Kraków.
LITERATURA UZUPEANIAJCA
Andrzejowski J.
2001 Wschodnia strefa kultury przeworskiej próba definicji, Wiadomości Archeologiczne t.
LIV, 59-87.
Bitner-Wróblewska A.
2003 W poszukwaniu wspólnego czasu. Ziemie bałtyjskie a Skandynawia we wczesnym
okresie wędrówek ludów, Folia Praehistorica Posnaniensia t. X/XI, 177-241.
Czarnecka K.
1990 Struktura społeczna ludności kultury przeworskiej, Warszawa
DÄ…browska T.
2001 Wschodnie tereny kultury przeworskiej w młodszym okresie przedrzymskim,
Wiadomości Archeologiczne t. LIV, 25-36.
2003 Jeszcze raz o najwcześniejszych wpływach rzymskich, [w:] Antyk i Barbarzyńcy
księga dedykowana prof. J. Kolendo, Warszawa, 153 159.
Godłowski K.
1969 Budownictwo, rozplanowanie i wielkość osad kultury przeworskiej na Górnym Śląsku,
Wiadomości Archeologiczne 34/3-4, 305-331.
1981 Okres wędrówek ludów na Pomorzu, Pomorania Antiqua t. 10, 65-129.
1982 Północni barbarzyńcy i wojny markomańskie w świetle archeologii, [w:] Znaczenie
wojen markomańskich dla państwa rzymskiego i północnego Barbaricum, Scripta
Archaeologica t.2, Warszawa, 48-80.
1985 Przemiany osadnicze i kulturowe w południowej i środkowej Polsce w młodszym
okresie przedrzymskim i okresie rzymskim, (Prace Komisji Archeologicznej PAN w
Krakowie nr 23), Kraków.
1988 Problemy chronologii okresu rzymskiego, [w:] Scripta Archaeologica, Kraków, 27-
49.
1992 Zmiany w uzbrojeniu ludności kultury przeworskiej okresie wpływów rzymskich, [w:]
Arma et Ollae. Studia dedykowane Profesorowi Andrzejowi Nadolskiemu, Aódz, 71-
88.
Godłowski K., Wozniak Z.
1981 Chronologia [w:] Prahistoria Ziem Polskich, t. V, 57-135.
Kaczanowski P.
1992 Importy broni rzymskiej na obszarze środkowoeuropejskiego Barbaricum, Kraków.
Liana T.
1970 Chronologia względna kultury przeworskiej we wczesnym okresie rzymskim,
Wiadomości Archeologiczne t. XXXV, z. 4, 429-463.
Machajewski H.
1992 Skandynawskie elementy kulturowe na Pomorzu Zachodnim z okresu wędrówek ludów
(2 połowa IV w początek VI w.), Przegląd Archeologiczny 40, s. 71-96.
1995 Z badań nad genezą ludności grupy dębczyńskiej, [w:] Najnowsze Kierunki Badań
Najdawniejszych Dziejów Pomorza, Szczecin, 187-209.
Mączyńska M.
1999 Schyłkowa faza kultury przeworskiej, [w:] Kultura przeworska t. IV, Lublin, 25-53.
Madyda - Legutko R.
1997 Zró\nicowanie kulturowe w polskiej strefy beskidzkiej w okresie lateńskim i rzymskim,
Kraków
Nowakowski W.
1995 Od Galindai do Galinditae. Z badań nad pradziejami bałtyjskiego ludu z Pojezierza
Mazurskiego, Barbaricum t. 4, Warszawa.
Poleska P.
1996 Die latenezeitliche Siedlung in Kraków, Nowa Huta-Pleszów, [w:] Kontakte längs der
Bernsteinstraße, Kraków, 211-242.
2000 Celtycki warsztat garncarski na osadzie w Krakowie Pleszowie (stan.20), Materiały
Archeologiczne Nowej Huty tom XXII, 75-93.
Rudnicki M.
1996 The Celtic Settlement at PeÅ‚czyska near ZÅ‚ota, [w:] Kontakte längs der
Bernsteinstraße, Kraków, 243-255.
Trzeciecki M.
1996 Celtic Settlement at Dalewice, [w:] Kontakte längs der Bernsteinstraße, Kraków, 257-
266.
Wołagiewicz R.
1969 Zagadnienie stylu wczesnorzymskiego w kulturze wielbarskiej, [w:] Studia
Archaelogica Pomerania, Koszalin, 129 152.
1970 Napływ importów rzymskich do Europy na północ od środkowego Dunaju,
Archeologia Polski 15/1, 207-252.
1977 Kręgi kamienne w Grzybnicy. Koszalin.
1981 Grupy kulturowe na pograniczu kręgu nadłabskiego grupa gustowska i grupa
lubuska, [w:] Prahistoria Ziem Polskich t. V, 200-209
1981 Kultura wielbarska faza lubowidzka, [w:] Prahistoria Ziem Polskich t. V, 165-178.
1987 Chronologia ceramiki kultury wielbarskiej w świetle dotychczasowego stanu badań,
Archeologia Polski t. 32, 169-208.
1995 Związki Pomorza ze strefami zachodniobałtycką i nadczarnomorską w okresie
rzymskim w świetle przemian w kulturze wielbarskiej, Najnowsze Kierunki Badań
Najdawniejszych Dziejów Pomorza, Szczecin, 125-145.
Wozniak Z.
1974 Wschodnie pogranicze kultury lateńskiej. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
1990 Osada grupy tynieckiej w Podłę\u, woj. krakowskie, Wrocław.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
reg ciagla AR 09 10Egzamin wimic 09 10 informacje3 rok stacjonarne 09 10 1Cuartero et al Linearly Compact Algebraic Lie Algebras (1997) [sharethefiles com]Ling COMBI instr 09 10 26Dannenberg et al 2015 European Journal of Organic ChemistryMark B Adams et al Human Heredity and Politicselementy prawa pytania 09 10BAD OPER 09 10(2)egz2 09 10 inneMaria Mielnik Błaszak et al Relacja lekarz pacjent od paternalizmu do partnerstwa09 10więcej podobnych podstron