4130653444
84 Marek Nahotko
3. Umysłowe reprezentacje wiedzy
Psychologia jest dziedziną, w której prowadzi się badania nad procesami myślowymi realizowanymi indywidualnie. Opierają się one na wynikach badań neurologicznych, ale dotyczą wyższego poziomu struktur umysłowych. Z punktu widzenia problemów przedstawianych w artykule, szczególnie interesujące są badania reprezentacji struktur tekstu, powstających w umyśle czytelnika, które wskazują na sposoby tworzenia tych reprezentacji, zróżnicowanie ich form i wpływ na aktywność użytkownika w obszarze przetwarzania informacji.
Od ponad 20 lat bardzo silnie oddziałuje na te badania teoria schematów poznawczych. Schematy uważane są za abstrakcyjne struktury wiedzy (Pearson, 2009), dobrze zintegrowane fragmenty sieci semantycznej4, służące reprezentacji pojęć przechowywanych w pamięci (Rumelhart & Ortony, 1977). Koncepcja ta wykorzystywana była przez wielu autorów, którzy stosowali własną terminologię do określenia wiedzy abstrakcyjnej i struktur pamięci, pisząc o ramach (Minsky, 1975), skryptach lub planach (Schank, 1999,107) oraz makrostrukturach (Dijk & Kintsch, 1983,189). Mimo tej różnorodności najczęściej używa się terminów schemat (ang. schema) i schematy (ang. schematu), zazwyczaj z myślą o wszystkich odmianach tej teorii.
Według teorii schematów poznawczych pojęcia, obiekty, sytuacje, wydarzenia, działania i ich sekwencje nie są przechowywane w pamięci w sposób nieuporządkowany, lecz tworzą schematy. Te ostatnie są więc w pewnym sensie stereotypami pojęć. Jak twierdzą l)avid Rumelhart i And rew Ortony, schematy posiadają następujące cechy, pozwalające im funkcjonować jako reprezentacje wiedzy w pamięci:
- Schematy zawierają miejsca przeznaczone na zmienne. Miejsca w schemacie mogą być wypełniane konkretnymi zmiennymi, w zależności od potrzeby. Na przykład w schemacie daru mogą znajdować się zmienne: darczyńca, dar i otrzymujący, w miejsce których umieszcza się konkretne wartości, w zależności od sytuacji.
- Schematy mogą się w sobie zawierać (zagnieżdżać), tworząc relacje.
- Schematy zawierają pojęcia różniące się poziomem abstrakcji, od podstawowych elementów konceptualnych, takich jak konfiguracja linii tworzących kwadrat, po abstrakcyjne poziomy konceptualne pozwalające na tworzenie poprawnych powiązań sekwencji wydarzeń występujących w znacznych okresach.
- Schematy reprezentują raczej wiedzę niż definicje. Są więc bardziej czymś w rodzaju encyklopedii niż słowników (Rumelhart & Ortony, 1977,101).
Teoria schematu, rozumiana tak, jak przedstawili ją wymienieni autorzy, jest teorią struktury ludzkiej wiedzy, w szczególności jej reprezentacji w pamięci. Według niej możemy wyobrażać sobie schematy jako małe pojemniki, w których deponowane są ślady codziennie zdobywanych doświadczeń oraz myśli i idee, które wyprowadzane są z tych doświadczeń. Jako przykład często podaje się „schemat krzesła”, który uzupełniany jest o doświadczenie wizualne, gdy widzimy konkretny egzemplarz krzesła. Natomiast wyjście do restauracji5 powoduje wywołanie i ewentualne uzupełnienie „schematu restauracji”, który może składać
Reprezentacje pojęciowe w systemie poznawczym są powiązane złożonymi relacjami opisanymi w modelu sieci semantycznej (Nęcka et al., 2012, 126). Pojęcia są przechowywane w pamięci w postaci struktury sieciowej, w której węzłach kodowane są reprezentacje pojęciowe, łączone relacjami.
Jest to ulubiony przykład złożonych struktur poznawczych, wykorzystywany przez Rogera Schanka, który zajmował się głównie stereotypizacją zachowań społecznych, w odróżnieniu od Rumelharta i Ortony, którzy bliżsi byli koncepcjom poznawczego reprezentowania obiektów rzeczywistych w umyśle człowńcka.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
DydaktykaKoncerty edukacyjne Wychowanie przez sztukę jest dziedziną, w której spełnia się ideał eduk
I. Wprowadzenie Psychopatologia ogólna jest dziedziną psychiatrii zajmującą się opisywaniem,
75378 Obraz0 (25) 462 ARYSTOTELES I SYSTEMATYZACJA WIEDZY FILOZOFl jest białe, nie można się mylić;
Slajd2 (72) vowe TEKTONIKA * • jest dziedziną geologii zajmującą się ruchami tf
skanuj0007 Psychologia Medyczna (Asken , 1979) Zajmuje się badaniem czynników psychicznych, związany
HPIM5149 Parametrem nieznanym, określanym na podstawie badań, jest stała A, w której mieszczą się wł
Mechanika jako nauka jest działem fizyki zajmującym się badaniem mchu mechanicznego ciał materialnyc
Polityka a moralność. • C. Schmitt: polityka jest dziedziną gdzie dokonuje się podział na sojusznikó
RemediuM 3/2015Farmacja jest szkółką,w której zdobywa się wiedzę... Od dawna dyskutuje się na temat
Mechanika, jej rola i podział Mechanika jest działem fizyki, zajmującym się badaniem ruchu ciał
Analiza chemiczna i jej metody. Chemia analityczna jest działem chemii zajmującym się badaniem skład
DSC02953 (2) Rehabilitacja pneumonologiczna Jest dziedziną wielodyscyplinarną. Składają się na nią:
4. Syntaktyka. Jest to nauka zajmująca się badaniem związków, jakie zachodzą między znakami wewnątrz
więcej podobnych podstron