7506567145

KLASY IV-VI SP, SZKOŁY PONADPODSTAWOWE

Uczniów z klas IV—VI SP obowiązuje zakres treści bez podkreślenia. Uczniowie klas ponadpodstawowych przerabiają wszystkie treści.

1. Prowadzący tłumaczy pojęcie „ochrona przyrody" i wyjaśnia, że informacje jej dotyczące zawarte są w Ustawie o ochronie przyrody.

2. Prowadzący dzieli klasę na grupy. Każda z grup otrzymuje skserowane fragmenty Ustawy o Ochronie Przyrody. Zadaniem uczniów jest opisanie w jakich celach chroni się przyrodę oraz wypisanie obowiązujących w Polsce form ochrony przyrody.

3. Prowadzący rozdaje uczniom karteczki z wydarzeniami z historii ochrony przyrody w Polsce i na świecie. Zadaniem uczniów jest ustawić się w szeregu - od wydarzenia najdawniejszego do najbliższego czasom obecnym.

4. Prowadzący prosi uczniów o wymienienie sposobów, w jakie oni sami mogą przyczynić się do ochrony przyrody. Uczniowie wymieniają segregację odpadów, oszczędzanie prądu, wody itp. Prowadzący uświadamia uczniom, że ochrona przyrody, mimo odgórnie ustalonych reguł, nie jest czymś stałym i niezmiennym. Nawet pojedynczy człowiek ma wpływ na to, jak w Polsce chroniona jest przyroda - np. może składać wnioski o uznanie starych, grubych drzew pomnikami przyrody lub cennych przyrodniczo obiektów użytkami ekologicznymi. W drodze uchwały Rady Gminy i po zaopiniowaniu przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska taki obiekt może zostać uznany za pomnik przyrody lub użytek ekologiczny.

5. Prowadzący omawia przy pomocy prezentacji multimedialnej formy ochrony przyrody z uwzględnieniem podziału na ochronę obszarową, gatunkową i indywidualną. Prowadzący omawia parki narodowe, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty przyrody, obszary Natura 2000, rezerwaty Biosfery, obszary konwencji ramsarskiej, pomniki przyrody, użytki ekologiczne, stanowiska dokumentacyjne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, listy gatunków roślin i zwierząt chronionych, CITES. Szczególny nacisk prowadzący kładzie na wyjaśnienie uczniom istoty i roli obszarów Natura 2000.

6. Prowadzący dzieli uczniów na grupy i organizuje turniej wiedzowy o ochronie przyrody. Za każde zadanie można otrzymać maksymalnie 3 punkty. Zwycięska grupa otrzymuje symboliczną nagrodę.

a) Każda z grup przedstawia jedną z form ochrony przyrody (może się posiłkować tekstem Ustawy).

b) Uczniowie każdej z grup oglądają fragmenty filmów i odgadują jakiego obszaru chronionego na świecie dotyczą.

c) Każda z grup odpowiada na cztery pytania dotyczące ochrony; za każdą dobrą odpowiedź uczniowie otrzymują fragment mapy parku narodowego i odgadują co to za park.

7. Uczniowie wykonują plakat zachęcający do odwiedzania parku, którego mapę układali podczas turnieju. Uczniowie ze szkół po-nadpodstawowych zamiast plakatu planują w grupach wycieczkę po parku narodowym. Aby ułatwić im to zadanie, prowadzący rozdaje przewodniki po parkach narodowych. Następnie uczniowie przygotowują strategię rozwoju parku zastanawiając się, jak np. przyciągnąć do parku turystów i jakie to będzie miało konsekwencje dla obszaru chronionego.

8. Prowadzący ustawia uczniów w szeregu, każdej osobie przykleja na plecy (przy pomocy taśmy dwustronnej) rysunek rośliny lub zwierzęcia (muszą to być gatunki, które pojawiają się w logo któregoś z parków narodowych). Chodząc po sali uczniowie zadają grupie pytania na temat rysunku na plecach, na które reszta klasy może odpowiadać jedynie TAK lub NIE i starają się odgadnąć, jaki gatunek jest na rysunku. Po odgadnięciu prawidłowej odpowiedzi odszukują w przewodniku lub prezentacji multimedialnej (załącznik nr 1) park narodowy posiadający w logo rozpoznany gatunek.

9. Uczniowie wykonują zadanie aktywizujące nr 1C „Memo - parki narodowe".

10. Prowadzący ustawia uczniów w kole. Uczniowie losują karteczki z wizerunkami roślin i zwierząt. Prowadzący czyta opowieść o rezerwacie przyrody (warto wybrać taki, który znajduje się w okolicy miejsca zamieszkania i jest dobrze znany uczestnikom zajęć, można również skorzystać z zadania aktywizującego nr 1D „Opowieść o rezerwacie Las Piwnicki"). W opowieści powinny przy-najmniej raz pojawiać się nazwy gatunków, których wizerunki trafiły do uczniów. Uczniowie po usłyszeniu nazwy wylosowanego przez siebie organizmu wkraczają do środka koła i zachowaniem, poruszaniem się, wydawaniem głosów obrazują zachowanie wylosowanego przez siebie gatunku.

11. Prowadzący wyjaśnia pojęcie ochrony czynnej i biernej.

12. Prowadzący wyjaśnia pojęcie zrównoważony rozwój i podaje jako jego przykład obszary Natura 2000.

13. Prowadzący inicjuje dyskusję na temat: Czy dozwolone jest wypasanie krów na terenach chronionych? Dzieli uczniów na dwie grupy: zwolenników i przeciwników takiego działania. Dyskusję można zastąpić metaplanem.

14. Prowadzący przygotowuje grupę do wyjścia w teren. Jeżeli w pobliżu szkoły znajdują się jakieś formy ochrony przyrody, należy uwzględnić je przy planowaniu trasy wycieczki. Po dojściu do obiektu - pomnika przyrody, rezerwatu itp. uczniowie opowiadają, co wyróżnia ten obiekt z otoczenia: wielkość, wiek, gatunek, stan, bogactwo gatunkowe.

15. Prowadzący prowadzi pogadankę na temat najcenniejszych, z punktu widzenia uczniów, elementów środowiska, opisuje zagrożenia przyrody oraz wpływ na środowisko np. zajmowanie terenów pod uprawy i osiedla miejskie - powoduje zmniejszenie terenów gdzie mogą żyć rośliny i zwierzęta. Uczniowie formułują wniosek o konieczności ochrony cennych gatunków i ich siedlisk.

16. Uczniowie z klas IV-VI podczas wycieczki terenowej:

a) Wykonują zadanie aktywizujące nr 1B „Poszukiwanie pomników przyrody": szukają drzew, które powinny zostać uznane za pomniki przyrody, mierzą ich obwód i porównują z tabelą zawierającą szacunkowe wymiary drzew, stanowiące podstawę do zgłoszenia w celu uznania za pomnik przyrody.

b) Oceniają możliwość objęcia wytypowanych przez prowadzącego obszarów ochroną, informacje na temat badanych obszarów zapisują w karcie pracy (zadanie nr 1).

c) Prowadzący dzieli uczniów na 2 grupy. Jedna z nich to zwolennicy dokonania na badanym terenie inwestycji (np. budowy hotelu w celu przyciągnięcia turystów czy budowy hipermarketu w celu poprawy zaopatrzenia w żywność). Uczniowie z drugiej grupy wcielają się w role obrońców przyrody. Obie grupy wymieniają poglądy na temat zagospodarowania badanego obszaru i próbują wypracować kompromis. W karcie pracy uczniowie opisują oba obszary, następnie zamieniają się kartami i uzupełniają zadanie 1b.

17. Uczniowie klas ponadpodstawowych podczas wycieczki wykonują zadanie aktywizujące nr 1B, oprócz tego opisują już istniejący obszar chroniony oraz typują obszary, które mogą zostać użytkami ekologicznymi. Uczniowie wymieniają się kartami pracy.

18. Poniżej opisano przykładową wycieczkę na teren Lasu Piwnickiego. Trasa wycieczki poprowadzona została wzdłuż ścieżki edukacyjnej „Powrót do pierwotnego lasu" - oznaczenie żółte, przygotowanej przez Szkołę Leśną na Barbarce. Na trasie warto zwrócić uwagę na następujące obiekty:

a) Pomnik przyrody „Dęby Barbary" - prowadzący zwraca uwagę uczniów na fakt, że objęta ochroną jest cała aleja drzew.

-9-