plik


K U R S Odbiorniki radiowe retro Regeneracja, uruchamianie i strojenie, cz[ 11 Regeneracja potencjometrw Oporniki nastawne (potencjometry) zaczto stosowa do regulacji gBo[no[ci i barwy tonu dopiero w bardziej rozbudowanych odbiornikach o bezpo[rednim wzmocnieniu i przede wszystkim w odbiornikach superheterodynowych. Popularne odbiorniki superheterodynowe wyposa|one byBy wyBcznie w potencjometry pojedyncze z wyBcznikiem sieciowym, sBu|ce jedynie do regulacji gBo[no[ci (np. polski Pionier, czeski Talizman i inne). Potencjometr, ktry ma pracowa Potencjometry pracujce w ukBadzie w odbiorniku, nale|y bez wzgldu na zwykBej regulacji barwy dzwiku po- okres wyprodukowania podda rege- winny mie charakterystyk odwrotnie Potencjometry s dosy trwaBymi neracji, poniewa| nie jest on elemen- logarytmiczn, poniewa| wtedy pod- podzespoBami odbiornika, poniewa| tem absolutnie szczelnym. Po wielu czas sBuchania muzyki wyczuwa si producenci oceniali ich trwaBo[ na latach u|ywania odbiornika do jego rwnomiern zmian barwy dzwi- 10000 peBnych regulacji z czstotliwo- wntrza z pewno[ci dotarB kurz. ku podczas obrotu osi w prawo. Na [ci nie wiksz ni| 1000 regulacji Potencjometr z zabrudzon warstw rys. 24 pokazano przebiegi charaktery- na godzin. WedBug danych katalo- oporow mo|e wywoBywa trzaski styk rezystancji potencjometrw typu gowych warto[ oporno[ci nie po- w gBo[niku podczas regulacji gBo[no- A, B, C w funkcji kta obrotu osi. winna si wtedy zmieni wicej ni| [ci i szybciej ulegnie zu|yciu podczas W odbiornikach wy|szej klasy sto- 15%. TrwaBo[ potencjometrw zale|y dalszej eksploatacji. sowane byBy potencjometry podwjne. od mechanicznej twardo[ci materiaBu Na jednej osi umieszczano dwa po- rezystancyjnego, rodzaju i gBadko[ci Zale|no[ warto[ci rezystancji tencjometry obok siebie. Jeden poten- powierzchni suwaka oraz siBy spr|y- od kta obrotu cjometr miaB charakterystyk typu C, ny dociskowej. Uwzgldniajc jako[ W odbiornikach stosowane byBy a drugi miaB najcz[ciej charakterysty- wykonania potencjometry mo|na po- potencjometry osiowe o charakterysty- k typu B. dzieli na dwie grupy. Do pierwszej kach typu A, B lub C. Potencjometry Tolerancja warto[ci rezystancji po- mo|na zaliczy potencjometry wypro- o charakterystyce typu A maj liniowo tencjometrw mo|e wynosi 10% dukowane w latach trzydziestych i na zmieniajc si warto[ rezystancji i 20% i nie jest to warto[ istotna, pocztku lat czterdziestych. Do drugiej i sBu| do regulacji barwy dzwiku. poniewa| potencjometr najcz[ciej pra- grupy nale| potencjometry produk- ZnalazBy one zastosowanie w odbior- cuje jako dzielnik napici maBej cz- cji krajowej (produkcj uruchomiono nikach bardziej rozbudowanych. WB- stotliwo[ci lub jako zmienny rezystor. pod koniec lat czterdziestych) i po- czane byBy w ptl ujemnego sprz|e- tencjometry warstwowe produkowane nia zwrotnego, ktra stanowiBa obwd Budowa potencjometrw w byBym ZSRR i w CzechosBowacji. tak zwanej aktywnej regulacji barwy Potencjometry majce tak sam Do pierwszej grupy mo|na zaliczy dzwiku. Potencjometry o charaktery- charakterystyk r|ni si midzy potencjometry produkowane w byBej styce typu B (wykBadniczej) stosowa- sob rozmiarami, rodzajem [lizgacza, NRD. ByBy one bardziej trwaBe w po- ne byBy w ukBadach pasywnej regula- obudow, rodzajem wyprowadzeD, rwnaniu z potencjometrami drugiej cji dzwiku, jako dzielniki napicia. dBugo[ci i grubo[ci osi oraz do- grupy. Potencjometry wymienionych Potencjometry o charakterystyce typu datkowym wyposa|eniem (wyBcznik grup r|ni si jako[ci wykonania, C (logarytmicznej) sBu| wyBcznie sieciowy). Potencjometry wyproduko- a zatem potencjalnymi mo|liwo[ciami do regulacji gBo[no[ci w odbiorniku. wane w latach trzydziestych i na po- ich regeneracji. Charakterystyka zmiany warto[ci re- cztku lat czterdziestych miaBy czsto zystancji midzy [lizgaczem a Bczw- wiksz [rednice osi w porwnaniu k (doBczan zwykle do masy) tych z potencjometrami np. produkcji kra- potencjometrw jest logarytmiczna jowej. Utrudnia to instalowanie gaBek w funkcji kta obrotu. Dlatego tempo w przypadku zamiany potencjometru przyrostu rezystancji w zale|no[ci od na odpowiednik krajowy. Z tego cho- obrotu osi potencjometru jest co- cia|by powodu regeneracja takiego raz wolniejsze. Dziki takiemu prze- potencjometru staje si konieczno[ci. biegowi charakterystyki rezystancji Na rys. 25 pokazano rozBo|ony w gBo[niku odczuwa si rwnomierny potencjometr obrotowy. Na waBku 2 przyrost gBo[no[ci podczas regulacji zamontowana jest pBytka izolacyjna Rys. 24. potencjometrem. 12. Ma dwa wycicia, w ktre wcho- Elektronika Praktyczna 7/2006 78 K U R S wymontowa po- cienkimi pBaskimi szczypcami lub tencjometry bez cienkim [rubokrtem. wzgldu na ich Naprawa urwanej Bapki polega na wygld zewntrz- wyciciu z blachy mosi|nej, o gru- ny. Aadny wygld bo[ci 0,5 mm, odpowiedniego paska, zewntrzny wcale ktry dolutowuje si do obudowy nie [wiadczy o do- w miejscu urwanej Bapki. W przypad- brym stanie [cie|- ku trudno[ci z przylutowaniem paska Rys. 25. ki rezystancyjnej. do metalowego pudeBka obudowy na- Potencjometr na- le|y powierzchni lutowan dokBadnie dz wystpy [lizgacza 4. Zlizgacz wy- le|y nastpnie zbada omomierzem, i delikatnie wyczy[ci papierem [cier- konany jest ze srebrzonej spr|ystej dokonujc pomiaru rezystancji mi- nym o gradacji okoBo 400& 500, aby blachy. Grna jego cz[ [lizga si dzy skrajnymi Bczwkami lutowni- caBkowicie nie usun cynkowej po- po pier[cieniu metalowym 13 stano- czymi. Rezystancja powinna mie wBoki galwanicznej. Lutowanie blaszki wicym kontakt zakoDczony koDcwk warto[ zbli|on do warto[ci zna- do powierzchni stalowej bez u|ycia lutownicz 8. W dolnej cz[ci [lizga- mionowej. Nastpnie nale|y spraw- specjalnej pasty lub kwasu bdzie cza znajduje si otwr, w ktry wBo- dzi stan rezystancji midzy [rod- bardzo trudne. Potencjometry stoso- |ony jest koBek grafitowy 5. Zlizga si kow Bczwk [lizgacza a pozosta- wane w starszych typach odbiornikw on po [cie|ce rezystywnej 7, zakoD- Bymi, wolno krcc osi potencjome- lub w odbiornikach produkcji byBej czonej koDcwk lutownicz poczt- tru. Podczas powolnego obrotu osi, NRD byBy po zBo|eniu zamykane ni- kow 9 i koDcow 6. Elementy poten- rezystancja powinna si zmienia tami rurkowymi o [rednicy ok. 2 mm. cjometru zamknite s w obudowie 1 w sposb cigBy, bez przerw i zgod- Roznitowanie potencjometru polega na przez zagicie jej wystpw na pBytce nie z charakterystyk potencjometru delikatnym rozwierceniu Bba nitu za 10 i Bo|ysku waBka 11. Potencjometr (pokazan na rys. 24). pomoc wiertBa o [rednicy pB mi- pokazany na rys. 25 nie ma wyBcz- W przypadku stwierdzenia nawet limetra wikszej ni| szeroko[ Bba nika sieciowego. Je|eli potencjometr drobnych nieprawidBowo[ci wntrze nitu. Nale|y to wykonywa bardzo ma wyBcznik sieciowy, to jest on za- potencjometru nale|y dokBadnie umy ostro|nie za pomoc miniwiertarki Bo|ony na zewntrz obudowy. Obudo- benzyn ekstrakcyjn. Mycie wntrza przy niskich obrotach wiertBa. Mo|na wa ma wycity otwr w denku, przez potencjometru polega na kilkakrot- rwnie| wBo|y wiertBo do oprawki ktry wpuszczony jest wystp wyBcz- nym wstrzykniciu za pomoc du- rcznego gwintownika i delikatnie ob- nika przerzucany przez palec znajdu- |ej strzykawki lekarskiej (igBa gruba racajc usun Beb nitu. Nie poleca jcy si na pBytce 12. Pokazany na o koDcwce stpionej pilnikiem) spo- si stosowania wiertarki rcznej, po- rysunku drugim potencjometr nale|y rej porcji benzyny. W trakcie wstrzy- niewa| przy rozwiercaniu Batwo mo|- do bardziej udanych rozwizaD w kra- kiwania benzyny nale|y obraca osi na uszkodzi bakelitow obudow po- jowym asortymencie produkowanych potencjometru w caBym zakresie regu- tencjometru. potencjometrw, poniewa| [lizgacz lacji. Czynno[ci te nale|y wykonywa Po wyjciu potencjometru z obu- wyposa|ony jest w koBek grafitowy. na wolnym powietrzu lub w dobrze dowy nale|y go ponownie dokBadnie Znaczna cz[ produkowanych w kra- wentylowanym pomieszczeniu, z dala umy za pomoc pdzelka zanurzajc ju potencjometrw miaBa [lizgacze ze od ognia. go w benzynie. Je|eli mycie w benzy- spr|ystego drutu fosforobrzowego Je|eli po umyciu i wysuszeniu po- nie ekstrakcyjnej nie przyniesie po|- (pojedynczy lub podwjny [lizgacz). tencjometru nadal bd wystpowa danych efektw, to mo|na jeszcze raz Tego rodzaju potencjometry o wiele nieprawidBowo[ci (niecigBo[ rezy- dokBadnie umy [cie|k rezystancyjn szybciej ulegaBy zu|yciu w porwna- stancji podczas obrotu osi), to nale- czterochlorkiem wgla (tetra), ktry niu z potencjometrami ze [lizgaczem |y potencjometr rozebra i sprawdzi lepiej zmywa od benzyny wieloletni grafitowym. stan powierzchni [cie|ki rezystancyj- osad kurzu. Mo|na zamiast benzy- nej. Rozbieranie potencjometru nale|y ny ekstrakcyjnej lub tetry zastosowa Uszkodzenia potencjometrw wykonywa niezwykle ostro|nie i za rwnie| trjchlorek wgla wystpujcy Najczstszym objawem zBej pra- pomoc odpowiednich narzdzi (do- w handlu pod nazw  TRI . W wik- cy potencjometru s trzaski, gwizd, brze naostrzony n| monterski, cien- szo[ci przypadkw wystarczy prze- szum sByszany w gBo[niku podczas kie pBaskie szczypce, cienki pBaski mywanie benzyn ekstrakcyjn. Po regulacji gBo[no[ci. Podstawow przy- [rubokrt, wiertBo dobrze naostrzone, dokBadnym obejrzeniu stanu [cie|ki czyn uszkodzenia potencjometru jest miniwiertarka o regulowanych obro- rezystancyjnej za pomoc lupy nale|y zu|ycie mechaniczne (wytarcie) [cie|- tach, ewentualnie uchwyt do rczne- ponownie sprawdzi przebieg charakte- ki rezystancyjnej lub przekroczenie go gwintownika). rystyki rezystancji podczas obrotu osi. dopuszczalnych parametrw elektrycz- Potencjometry produkcji krajowej Je|eli podczas obracania osi za- nych w wyniku niekontrolowanego byBy po wBo|eniu do pudeBka ekra- uwa|ymy wyczuwalny opr, to nale- przepBywu prdu z powodu przebicia nujcego zamykane za pomoc zagi- |y potencjometr rozebra caBkowicie. kondensatora sprzgajcego w obwo- nanych Bapek. Najcz[ciej wystpuj Oznacza to, |e w warstwie smaru na dzie anodowym lampy. Znaczne za- cztery Bapki, rozBo|one rwnomiernie osi jest jeszcze du|o zanieczyszczeD. brudzenie warstwy rezystancyjnej lub na obwodzie pudeBka. Aapki te przy Zazwyczaj o[ potencjometru jest mo- miejscowe jej wytarcie mo|e powodo- zbyt energicznym odginaniu Batwo si cowana do korpusu za pomoc pier- wa podobne objawy. Bami i odpadaj. Najlepiej odgina [cienia zaciskowego, ktry znajduje Zanim przystpimy do kolej- je dobrze naostrzonym ostrzem no|a si w rowku na osi (rys. 25). Przed nych prac przy odbiorniku, nale|y monterskiego, a nastpnie delikatnie ponownym zBo|eniem potencjometru Elektronika Praktyczna 7/2006 79 K U R S [lizgacz (grafitowy lub w po- zBo|eniu potencjometru nale|y spraw- staci spr|ynki). Nastpnie dzi dziaBanie wyBcznika i dopiero wyci z cienkiej blaszki mo- wtedy mo|na zagina jzyczki mocu- si|nej lub brzowej o grubo- jce wyBcznik. [ci 0,3& 0,5 mm nowy dBu|- szy jzyczek (6) i wywierci Dobr potencjometrw w nim otwr o [rednicy rw- zastpczych nej [rednicy nowego grzybka Je|eli zachodzi konieczno[ wy- grafitowego (7). Nowy grzybek miany potencjometru w odbiorniku, grafitowy przygotowuje si a nie posiadamy potencjometru tego z rdzenia rozebranego oBwka samego, to mo|emy zastpi go in- grafitowego typu B lub 2B. nym, przy czym: Rys. 26. KawaBek rdzenia grafitowego " potencjometr zastpczy powinien mo|na umie[ci w futerku mi- mie w miar mo|liwo[ci tak Bo|ysko [lizgowe waBka nale|y posma- niwiertarki i na bardzo wolnych obro- sam lub podobn rezystancj rowa wazelin techniczn lub sma- tach stoczy [rednic rdzenia do wy- znamionow, rem do Bo|ysk. maganego wymiaru za pomoc drob- " je|eli nie dysponujemy potencjo- Ponowne zamknicie obudowy po- noziarnistego pilnika (np. typu iglak) metrem o wymaganej rezystancji, to tencjometru bdzie mo|liwe za po- lub za pomoc papieru [ciernego rezystancj potencjometru mo|na moc szpilkowej gwintowanej [ruby o gradacji np. 300. Po stoczeniu rdze- zwikszy lub zmniejszy w sposb z nakrtk M2 lub w przypadku po- nia grafitowego nale|y uci ostrym opisany jest w literaturze[1], tencjometrw produkcji krajowej przez no|ykiem jego nadmiar. Nastpnie " je|eli uszkodzony jest wyBcznik zagicie czterech Bapek. nale|y spolerowa kuli[cie grubsz sieciowy, to mo|na go zastpi koDcwk nowego grzybka papierem nowym wyBcznikiem z innego po- Regeneracja [cie|ki [ciernym o gradacji co najmniej 700 tencjometru  powinien mie po- rezystancyjnej lub nawet 1000. dobne parametry (jednobiegunowy Po dokBadnym umyciu bd wi- Najtrudniejsz czynno[ci jest lub dwubiegunowy, poniewa| jest doczne uszkodzenia mechaniczne przylutowanie nowego jzyczka do to bardzo wa|ne je|eli odbiornik [cie|ki rezystancyjnej. Zwykle wytarcie spr|yny doprowadzajcej (5). Nale|y wyposa|ony jest w lampy tzw. se- [cie|ki ma szeroko[ okoBo 1 mm dla to wykonywa za pomoc lutownicy rii uniwersalnej V, C, U), potencjometrw ze [lizgaczem w ksztaB- o cienkim grocie, na przykBad lutowni- " je|eli naprawa wyBcznika siecio- cie grzybka grafitowego. Niektre typy c o mocy 100 W z nawinit na grot wego jest niemo|liwa, to nale|y potencjometrw krajowych miaBy [li- spiral z drutu miedzianego o [redni- zainstalowa wyBcznik na kablu zgacze zbudowane z blaszki z wgnie- cy 1,4& 2 mm. Wszystkie czynno[ci sieciowym (np. od lampki noc- cionym charakterystycznym czopem najlepiej jest wykonywa korzystajc nej), a Bczwki wyBcznika poten- lub postaci dwch zagitych spr|y- z lupy, poniewa| koDcowy wynik za- cjometru zewrze odrbnymi prze- nek, rozsunitych wzgldem siebie na le|y od jako[ci monta|u. Po przylu- wodami, odlegBo[ okoBo 2 mm. Wtedy wytarcie towaniu nowej koDcwki [lizgacza " nale|y unika zastpowania poten- [cie|ki bdzie znacznie szersze lub b- nale|y sprawdzi [rubokrtem zegar- cjometrw o charakterystyce wy- dzie w postaci dwch rowkw. mistrzowskim jako[ docisku nowego kBadniczej potencjometrami o cha- Zregenerowanie wytartej [cie|ki grzybka grafitowego do nowej [cie|ki rakterystyce logarytmicznej i od- nie jest mo|liwe. Jedyn metod na- rezystancyjnej (4) i ewentualnie zwik- wrotnie, prawienia potencjometru jest zmiana szy lub zmniejszy ten docisk przez " je|eli przez potencjometr przepBy- poBo|enia [lizgacza (jego promienia odpowiednie wygicie jzyczka. wa lub mo|e pByn w warunkach obrotu) w taki sposb, aby [lizgaB si Regeneracja potencjometrw pro- awaryjnych prd staBy (po przebi- on po niezniszczonej warstwie rezy- dukcji krajowej mo|e by czasami Ba- ciu kondensatora sprzgajcego), to stancyjnej. W tym przypadku mo|na twiejsza w porwnaniu z potencjome- potencjometr zastpczy powinien nowy promieD obrotu zwikszy lub trami starszych typw. Polega mo|e mie nie mniejsz moc znamiono- zmniejszy, w zale|no[ci od szeroko[ci na przeniesieniu fibrowej pBytki z war- w ni| potencjometr zastpowany. warstwy rezystancyjnej. stw rezystancyjn z jednego potencjo- MieczysBaw Laskowski Zwikszenie promienia obrotu [li- metru do drugiego lub na zamianie zgacza jest mo|liwe, je|eli wystpu- osi i wyBcznika sieciowego. Polecana literatura je luz midzy obudow i korpusem Naprawa wyBcznikw sieciowych 1. J. Kadarowski. Naprawa potencjometrw. izolacyjnym, na ktrym naniesiona jest bardzo skomplikowana i zale|y od Radioamator 5/1970 jest rezystancyjna warstwa grafitowa. rodzaju uszkodzenia. ZostaBa ona do- 2. T. Maj Naprawa potencjometrw w odbior- Zatem zabieg regeneracyjny polega kBadnie opisana w Radioamatorze [1]. nikach Kankan i Sarabanda, Radioamator bdzie na umiejtnym przesuniciu Wymontowywanie wyBcznikw sie- 9/1972 poBo|enia [lizgacza z koralikiem lub ciowych z potencjometrw produkcji 3. J. Berdysz, Naprawa uszkodzonego poten- spr|ynk tak, aby [lizgaBy si one krajowej nale|y przeprowadza bardzo cjometru, Radioamator 2/1974r. po niezniszczonej warstwie grafitowej. ostro|nie, poniewa| Batwo uszkadzaj 4. A. Ksi|kiewicz, Elementy i podzespoBy elek- Na rys. 26 pokazano kolejne czyn- si Bapki mocujce wyBcznik do kor- troniczne, WNT Warszawa 1987 no[ci, ktre nale|y wykona. Najpierw pusu. Podczas wkBadania wyBcznika 5. J. Kotecki, Rezystory konstrukcja, techno- nale|y delikatnie uci koDcwk j- do korpusu nale|y zwrci uwag logia i zastosowanie w teleelektryce, WKA, zyczka (3), na ktrym znajduje si na poBo|enie jzyczka spustowego. Po Warszawa 1970 Elektronika Praktyczna 7/2006 80

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Odbiorniki radiowe retro, cz 15
Odbiorniki radiowe retro, cz 14
Odbiorniki radiowe retro, cz 9
Odbiorniki radiowe retro, cz 11
Odbiorniki radiowe retro, cz 10
Odbiorniki RETRO, cz 16
Odbiorniki RETRO, cz 21
Odbiorniki RETRO, cz 20
INSTRUKCJA OBSŁUGI ODBIORNIK RADIOWY ELTRA KAMILA MODEL 450 PL
kuta,Planowanie sieci radiokomunikacyjnych,sposoby lokalizacji i usuwania usterek w odbiornikach rad
konwerter do kablowych odbiorników radiowych
INSTRUKCJA OBSŁUGI CYFROWY ODBIORNIK RADIOWY FM RDS DAB PLUS ELTRA OLGA MODEL 26 DAB PL

więcej podobnych podstron