plik


ÿþWstp do psychologii transportu by dr Wontorczyk Pocztki psychologii transportu sigaj lat 30-40-tych XX wieku. Psychologia transportu jest gaBzi psychologii stosowanej, co w praktyce oznacza, |e jej zagadnienia s rozwijane w zale|no[ci od aktualnego zapotrzebowania (np. lata 70-te to problematyka widoczno[ci na drodze, pózniej inne zagadnienia). (tutaj prognozy co do przyszBo[ci) Europa 2030 : ·ð wicej emigrantów z Afryki i Bliskiego Wschodu ·ð wicej terroryzmu ·ð nauka w Europie  regres Obszary analiz psychologicznych (czyli plan wykBadu) ·ð Szybko[d ·ð MBodzi kierowcy ·ð Alkohol na drodze (coraz powszechniej w EU, zwizane ze stresem  epoka stresu - Hobhol) ·ð Agresja drogowa (przyszBa z USA) ·ð Inteligentne systemy zarzdzania ruchem (czyli koncentracja na ergonomii) ·ð ADHD (du|a grupa, u dorosBych deficyty uwagi) ·ð Dystraktory (co przeszkadza, dlaczego jest niebezpiecznie) 1. Prdko[d Ka|dy z nas ma ró|ny próg reakcji, ale trzeba wyznaczyd jakie[ normy. Drobna ró|nica czasu reakcji sprawia, |e droga któr przebdzie si nie[wiadomie mo|e wynosid kilkana[cie metrów. OdlegBo[d jak powinno si zachowad od pojazdu przed nami, przy prdko[ci ok 50 km/h = 12m. Nale|y te| pamitad, |e do czynnika zwanego czasem reakcji trzeba dodad jako[d drogi (czy jest za[nie|ona, oblodzona, przyczepno[d podBo|a, etc.). Ze statystyk wynika, |e obni|enie prdko[ci o zaledwie 3km/h mo|e przyczynid si do zmniejszenia liczby zabitych rocznie o 500 ofiar. 30 km/h  szanse na prze|ycie przechodnia 50 km/h  50% szans, |e prze|yje 60 km/h  0 % szans, |e prze|yje 1 Jak widad, obni|enie prdko[ci ma sens z w punktu widzenia bezpieczeostwa, jak jednak przekonad kierowców aby zmniejszali prdko[d. - Redukcja prdko[ci  kaskadowo- zamiast od razu stawiad ograniczenie prdko[ci z 90 do 50 km/h, mo|na robid to stopniowo 90  70  80  60 - 50 km/h. W ten sposób anga|uje si procesy poznawcze, co z kolei sprawi, |e wikszo[d kierowców na tym odcinku zwolni. 2. Alkohol W walce z alkoholem mo|na wyró|nid  dwie tradycje : Amerykaosk i Europejsk. Amerykaoska  walka z alkoholem  wychodzi si z zaBo|enia, |e im wcze[niej zacznie si spo|ywad alkohol, tym wcze[niej mo|na popa[d w problem alkoholowy, zakazuje do 21 roku |ycia spo|ywania alkoholu (planuje si przesund t granic do 23 lat). Nie stosuje si zbytnio restrykcyjnych norm co do ilo[ci ilo[ci promili we krwi. Europejska  ustalanie jaki wskaznik jest dobry - zakBada si, |e ludzie nie pij jak prowadz, USA EU normy spoBeczne (dotyczy picia i prowadzenia samochodu) postrzegane konsumpcja ryzyko alkoholu aresztowania picie i prowadzenie samochodu wypadki zwizane z alkoholem 2 Alcohol ralated traffic fatalities  prognozy: 1982  60% 2002  41% Niestety nie udaBo si osignd prognozowanych wyników. BAC  blood alcohol concentration Powy|ej 1,50 szansa na uczestniczenie w wypadku drogowym zwiksza si 200 krotnie! ·ð Prowadzenie pojazdu powy|ej dopuszczalnej normy ·ð Prowadzenie w stanie nietrzezwym (driving while intoxicated  DWI) ·ð Prowadzenie pod wpBywem (driveing uder the influence  DUI) ·ð Prowadzenie po pijanemu (drunken driving  DU) W ró|nych krajach, w odmienny sposób weryfikuje si poziom spo|ytego alkoholu u kierowców, np. w Japonii o tym czy kto[ prowadzi w stanie nietrzezwym wnioskuje si na podstawie  obserwacji . W Rosji  policjant decyduje, czy osoba jest  upojona alkoholem. Natomiast w Szwecji obowizuj najbardziej restrykcyjne normy 0,10 i 0,20 . W USA 0,80 , ale w przypadku kierowców ci|arówek - 0,60 . BAC vs BrAC (breath alcohol control) BrAC < BAC * s pomysBy aby badad BAC na podstawie próbki potu Ró|ne grupy spo|ywajce alkohol: ·ð 21 -26 lat  grupa zwikszonego ryzyka wypadku po alkoholu ·ð 40 lat  grupa kryzysu [redniego  20% kobiet ·ð powy|ej 60 lat  (gBównie w USA i Australii) Ró|nie nale|y zawracad si do ka|dej z grup W Amerykaoskiej tradycji (walka z alkoholem): ·ð 16 -19 lat  to grupa w której dominuj wypadki ·ð ilo[d przejechanych kilometrów  17  18 oraz powy|ej 70 Ci którzy wcze[niej zaczli eksperymentowad z alkoholem, cz[ciej maj wypadki 10  35% wypadków powodowali uzale|nieni 3 Wzorce picia: ·ð Abstynent  (w tym ksi|a  cele sakralne, jedna lampka do obiadu) ·ð Picie w celach spoBecznych (social drinkers) ·ð Nadu|ywanie alkoholu  stanowi problem ·ð Zale|no[d od alkoholu (alkoholizm, syndrom zale|no[ci)  stanowi problem Normy: DSM 4 mówi o dopuszczalnej dziennej dawce alkoholu = 60g. W przypadku spo|ywania ok 5 drinków dziennie, mo|na mówid o alkoholizmie, zdaniem dr Wontorczyka, 3 piwa dziennie to ju| alkoholizm. Wypadki spowodowane spo|yciem alkoholu, generuj olbrzymie koszty spoBeczne. Czas potrzebny na eliminacj alkoholu z ustroju (BAC): 0,05 = 3,5h 0,07 = 5h 1 = 7h 1,5 = 10h Alkohol powoduje znaczce pogorszenie sprawno[ci wykonywanych czynno[ci  s jednak badania, które nie do kooca potwierdzaj to stwierdzenie. Aczkolwiek tam gdzie obni|ono prób sprzeda|y i spo|ycia alkoholu, tam wystpuje wicej wypadków. (MLDA  minimal legal drinking age). Alkohol jako deinhibitor zachowao: ·ð Wzrost agresji ·ð SkBonno[d do popeBniani wykroczeo i przestpstw ·ð Ograniczenie samokontroli ·ð Agresja seksualna ·ð Ryzykowne zachowania seksualne ·ð Wypadki i zranienia ALE: Po wypiciu pewnej dawki alkoholu: ·ð pojawia si wiksza kontrola i ostro|no[d ·ð nie ma liniowego zwizku pomidzy wzrostem st|enia alkoholu we krwi, a spadkiem sprawno[ci motorycznej (0,01 mg/l  0,08 mg/l) Zatem tradycja Europejska (wyznaczeni norm) jest bez sensu i lepiej byBoby ograniczad wiek spo|ycia alkoholu. Wtedy mo|e si spodziewad mniej problemów na drodze, a tak|e w innych sferach |ycia, np. w spoBecznych. Najbardziej podatna na alkohol rasa  biaBa 4 Grupa najwicej pijca: Hiszpanie Prewencja (od 2000r w 11 stanach USA w barach i restauracjach): ·ð oferowanie dao z napojami, ·ð Pózniejsze obsBugiwanie klientów zamawiajcych napoje alkoholowe, ·ð NieobsBugiwanie ludzi znajdujcych si pod wpBywem alkoholu, ·ð Zniechcanie do spo|ywania napojów alkoholowych& itd.. --- FILM  eksperyment  jazda pod wpBywem alkoholu --- Linköping  o[rodek badao kierowców w Szwecji, mo|na tam przej[d dodatkowe, albo karne szkolenie. Szkolenia dotycz wpBywu alkoholu na zdolno[d od prowadzenia pojazdu: ·ð Ograniczenie widzenia przestrzennego, ·ð Ograniczenie spostrzegawczo[ci, ok 90% informacji dociera do nas przez wzrok, a ten z kolei jest najbardziej zaburzany przez [rodki psychoaktywny ·ð Sprawno[d widzenia tunelowego(dzieo 100%, noc 66%) przy alkoholu - dzieo 45%, noc 35% ·ð WydBu|enie czasu reakcji ·ð Rozproszenie uwagi/trudno[ci w koncentracji ·ð Podwy|szenie pewno[ci siebie ·ð Zwikszenie podatno[ci na ol[nienie / o[lepienie ·ð Trudno[ci w rozpoznawaniu spadków/wzniesieo na jezdni ·ð Sprawno[d adaptacji wzroku do ciemno[ci ·ð BBdne ocenienie odlegBo[ci i prdko[ci Jedna porcja standardowa (10g czystego alkoholu etylowego) 200g piwa (5%) = 100g wina (10%) = 25g wódki (40%) 3-40  [piczka, zanik funkcji oddechowych 2-30  zaburzenia mowy, wzmo|enie senno[ci, zaburzenia kontroli zachowania 1-20  zaburzenia koordynacji i równowagi, osBabienie sprawno[ci intelektualnej i pamici, brawura, opóznienie czasu reakcji, wahania nastroju (powy|ej 1,50 o wypadek Batwiej o 120 razy) 5 Mity zwizane z piciem ·ð Kawa pomaga wytrzezwied  to nie kawa neutralizuje alkohol, kofeina mo|e tylko zmniejszyd efekt senno[ci ·ð Spacer pomaga  powietrze nic nie zmienia ·ð Pojad powoli i ostro|nie  nale|y pamitad, |e na drodze s te| inni, którzy mog nie byd ostro|ni ·ð Piwo bezalkoholowe  tak naprawd jest w nim ok 1,5% alkoholu ·ð Du|o zjadBem = mog pid  jedzenie nie zneutralizuje alkoholu ·ð Wa| wicej ni| inni = mog wypid wicej  masa ciaBa nie neutralizuje alkoholu, ale sprawia tylko, |e wolniej odczuwamy upijanie si ·ð Jest ciepBo, wic szybko to wypoc  alkohol w 90% wydala si z moczem ·ð Bd piB tylko lekkie drinki  alkohol to alkohol, a z napojem gazowanym dziaBa szybciej Jak mo|na rozpoznad osob prowadzc pod wpBywem alkoholu lub [rodków psychoaktywnych ·ð Przekraczanie linii na jezdni ·ð Szerokie zakrty ·ð Jedzie bardzo powili ·ð Zatrzymuje si bez powodów ·ð Nierówno tempo jazdy ·ð Powolne reakcje na sytuacje na drodze ·ð Przeklina, jest nadmiernie pobudliwy, macha rkoma ·ð Jedzie biernie za innym pojazdem ·ð Skrca ostro (nawet tam gdzie jest zakaz wjazdu) ·ð Jedzie bez [wiateB Leki psychoaktywne i narkotyki (badanie mo|e nakazad policja, je[li uzna, |e trzeba zbadad) ·ð Anksjolityczne leki (leki przeciw lkowe) ·ð Nasenne ·ð Przeciwdepresyjne ·ð Przeciw psychotyczne ·ð Przeciwpadaczkowe ·ð Leki przeciw Parkinsonowi ·ð Silne przeciwbólowe ·ð Przeciwmigrenowe ·ð Przeciwwymiotne ·ð Przeciw alergiczne 6 3. Agresja Instytut Gallup (2002)  badania dotyczce agresji w ruchu drogowym (USA - 66%, Europa - 48%, Japan - 25%) ·ð PrzykBady agresji w ruchu drogowym: ·ð Zajmowanie 2 miejsc na parkingu ·ð Wyprzedzanie pasem dla pojazdów uprzywilejowanych ·ð Celowe o[lepianie Predykatory agresji: Zazwyczaj osoba : mBoda, zle wyksztaBcona, karana, nadu|ywajca alkoholu i narkotyków, traktuje innych jako rywali, nie zapina pasów, manifestuje wy|szo[d nad innymi, drog traktuje jako swoj wBasno[d (+czytanie pracy ogldanie tv w trakcie jazdy) Style agresywne ·ð Speedersi  jak najszybciej do celu ·ð Pasywni agresorzy  przebieg jazdy traktuj jak o wygran/przegarn ·ð Narcystyczni  kiedy inni nie zachowuj si jak powinni, s podirytowani ·ð Aowcy  maj zawsze racj, a inni powinni si im podporzdkowad ·ð Kompetentni  pragn zawsze byd pierwsi Relacje rodzice-dzieci, a agresywne zachowania Niebezpieczne zachowania 120 pytao (4 skale, etc& )  agresywne zachowania, przestpstwa W relacji ojciec-syn oraz matka-syn, bardzo szybko synowie przejmowali bBdy i zachowanie na drodze. Natomiast przestpstwa drogowe, s bardzo czsto kopiowane w relacjach ojciec-córka. Najsilniej kopiowane s bBdy. Na szcz[cie Europa (w odró|nieniu od USA) jest wolna od agresji instrumentalne (tj. strzelanie z auta), wyró|nia si natomiast: ·ð Agresj werbaln - przekleostwa ·ð Behawioraln  gesty ·ð Agresj z u|yciem pojazdu  zaje|d|anie drogi 7 Przyczyny agresji drogowej: Czynniki osobowe: ·ð Ekstrawersja  wysokie wyniki w EPQ-R ·ð Impulsywno[d  niektórzy uto|samiaj z ekstrawersj (Arenttowskie rozumienie) ·ð ADHD ·ð Poszukiwanie doznao ·ð Wewntrzna sterowno[d Czynniki kontekstowe: ·ð Nat|enie ruchu (trbi na [wiatBach, a na wjezdzie na autostrad nie) ·ð anonimowo[d (im wiksza tym wiksza agresja) ·ð wysoko[d temperatury ·ð pojazdy o du|ych gabarytach (wywoBuj agresj) David Shiner  model agresji  (nie wiem, ale albo mam nie takie nazwisko, albo Wontorczyk cos zle powiedziaB, nie potrafi tego zweryfikowad w google). Mam nadzieje, |e to maBo wa|ne ;) I jaki[ inny model Jð system prawny droga, pojazd Kierowca otocznie 8 4. Ergonomia - psychologii Psychologowie do lat 80-tych nie byli dopuszczani do projektowania systemu ruchu drogowego. Pózniej jednak sytuacja ta ulegBa zmianie. ·ð Budowa bezkonfliktowych skrzy|owao ·ð Wysepki w miejscach przej[d dla pieszych ·ð oznakowania poziome na drogach dwukierunkowych ·ð sygnalizacja [wiateB (nie zawsze pomaga) ·ð czytelno[d i widoczno[d znaków drogowych ·ð reklamy przydro|ne Co ciekawe, samochodów nie konstruuje dla osób starszych, tylko dla mBodych i sprawnych. Pewien stereotyp mBodego konsumenta. Zagadnienia dotyczce pojazdów: Wskazniki prdko[ci- inaczej robione skale (szeroka dla ni|szych prdko[ci, dla bardzo du|ych wska przedziaBka) ------ DRUGI DZIEO WYKAADU ----- Przestrzeo ruchu dla kierowcy i pasa|erów Pole widzenia (powinno wynosid 360 stopni) Instruktorzy jazdy powinni uczyd jak korzystad z siedzeo i lusterek - ergonomia jazdy Komfort jazdy  drgania wstrzsy, maj bardzo negatywny wpByw na ukBad kostny, mi[niowy, ukBad kr|enia u funkcjonowanie narzdów wewntrznych czBowieka W maBych pojazdach odczucie szybko[ci, w du|ych natomiast powolno[ci Drgania i wibracje silnie oddziaBywaj na ukBad nerwowy: ciaBka Paciniego 60 -90 Hz ciaBka Meissnera 5  60Hz pBytki Merkela Golgi-Mazzoniego Objawy napadowe: zaburzenia przepBywu krwi, mrowienie, drtwienie, u motocyklistów ekspozycja na zimno. CO prowadzi do: bólów gBowy, zawrotów, bezsenno[ci, dra|liwo[ci, upo[ledzenia czucia i dotyku, piekcego bólu w obrbie kooczyn. W ukBadzie kostno-szkieletowym (krgosBup) powstanie pseudotorbieli. 9 Zagro|enia toksyczne ·ð Spalanie paliw powoduje wydzielanie gazów toksycznych, które wpBywaj na zdolno[ci psychofizyczne ·ð Wysokie st|enie prowadzi do mdBo[ci, zawrotów gBowy, a nawet utraty przytomno[ci ·ð Badania dotyczce pomiaru spali z silnika, ukBadu grzewczego oraz gazów pochodzcych z zewntrz pojazdu ·ð Toksyny, grzyby w klimatyzacji (powinna byd 2x w roku czyszczona) ·ð Tlenek wgla (CO) ·ð Karboksyhemoglobiny (COHb) ·ð CO2 ·ð SO2 ·ð NOX ·ð HC Nawet same od[wie|acze powietrza mog na nas negatywnie oddziaBywad, mog wystpid: ·ð Duszno[ci ·ð Bóle gBowy ·ð zaburzenia Najbardziej po|dane zapachy: ·ð Zwie|o parzona kawa ·ð Cytryna ·ð Cynamon ·ð Mita 5. Intelligent Transportation System Niektóre kraje wycofaBy z obiegu pojazdy sprzed roku 2003 jako niezgodne ze standardami. (ABS, Antisleeper, nowoczesne o[wietlenie i reflektory, alkokey) 1. Zaawansowane systemy zarzdzania ruchem (Advanced Traffic Management System  ATMS), monitorowanie wszystkiego, inteligentny system, który panuje jazd i ogranicza prdko[d 2. Nowoczesny system kontroli pojazdu (Advanced Vehicle Control System  AVCS)  systemy, które same hamuj i kontroluj poBo|enie pojazdu, nawigacja, blokady prdko[ci, etc 10 3. Nowoczesny system informowania podró|nych (Advanced Traveler Information System - AVIS) - system podaje informacje o poBo|eniu, warunkach ruchu, optymalnej drodze, zagro|eniach, etc. 4. System wspomagajcy przewozy podró|nych  system dla kierowców autobusów, ma eliminowad puste i niekorzystne finansowo przebiegi (te bez pasa|erów) GREENBOX Zielona skrzynka (In Vehicle Data Recorder  IVDR), przeprowadza elektroniczne zapisy, wszystkich niepo|danych zdarzeo, czyli: ·ð Szybko[d ·ð Czas trwania mobilno[ci transportu ·ð OdlegBo[d od punktu startu ·ð Miejsce ·ð Ekstremalne zdarzenia (gwaBtowne hamowanie i przyspieszanie, ostre skrty, nagBa zmiana pasa) Z badao wynika, |e kierowcy najwicej bBdów popeBniaj kilka minut po rozpoczciu jazdy oraz kilka minut przed jej zakooczeniem. Najwicej popeBnianych bBdów przypada na godziny: 2 AM- 5 AM. M|czyzni popeBniaj wicej bBdów ni| kobiety, zwBaszcza noc. Kobiety natomiast s bardziej uwa|ne noc. 6. Dystraktory Billboardy jako reklama ·ð Zamieszczane przy drogach midzynarodowych ·ð W zasadzie zabrania si umieszczania billboardów poza obszarem zabudowanym, z wyjtkiem parkingów. Ale s wyjtki  wi|e si to oczywi[cie z du|ymi opBatami (trzeba mied zezwolenie ministerstwa). 10 m od drogi  teren zabudowany 25 m  poza terenem zabudowanym 40 m  poza terenem zabudowanym (na drogach ekspresowych) ·ð Nie wolno umieszczad billboardów w okolicach skrzy|owao i rond ·ð Zabrania si umieszczania urzdzeo oraz dekoracji odbijajcych [wiatBo Reklama jest niebezpieczna gdy jest to: ·ð Billboard z ruchomymi elementami ·ð Telebim 11 ·ð Tablice reklamowe na wysoko[ci jezdni (przycigajce wiksz uwag ni| te zazwyczaj) ·ð Ruchome i [wiecce reklamy s niebezpieczne Oko ludzkie automatycznie pod|a za strzaBk, albo palcem, dlatego te|, ruchome reklamy s bardziej skuteczne, zwBaszcza je[li doda si do nich kontekst erotyczny. Nago[d w reklamach: ·ð Kobiety zazwyczaj reaguj: melancholi, irytacj i zazdro[ci ·ð M|czyzni natomiast: wysokim poziomem pobudzenia i ekscytacj U obu pBci wystpuje rozproszenie uwagi, pogorszenie odbioru i zdolno[ci do przetwarzania napBywajcych informacji Telefony komórkowe Rozmawianie przez telefon w trakcie prowadzenia pojazdu jest w Polsce wykroczeniem i podlega karze mandatu do 200 PLN. Z badao statystycznych: rozmowa telefoniczna w trakcie jazdy jest bardziej niebezpieczna ni| prowadzenie z 0,5 promila alkoholu we krwi :) CB radio tak|e nie jest legalne je[li wymaga od kierowcy u|ywanie rcznej sBuchawki.  Nie wolno korzystad z telefonu i CB w sposób który anga|uje u|ywanie rki . Radio samochodowe Nastawione na gBo[no[d powy|ej 80 dB dra|ni i przeszkadza, przekBada si to na pogorszenie zdolno[ci poznawczych. Ró|na muzyka mo|e na nas w ró|ny sposób wpBywad (klasyczna zbytnio relaksuje, metal zbytnio pobudza  diabeB, zBo, wypadek ;)). Je[li mamy ju| sBuchad radia w trakcie jazdy samochodem to najkorzystniej bdzie sBuchad czego[ przeplatanego informacjami. Radio poza tym sprawia, |e mo|emy nie sByszed dzwików z zewntrz samochodu. My[li za kierownic GBówne my[li to zazwyczaj: praca i seks, a tak|e rodzina :). Najcz[ciej inspiruj nas do tego typu my[li reklamy i billboardy. Istniej tak|e systemy elektroniczne zainstalowane w samochodach, które maj za zadanie odBczad nam radio, GPS i inne dystraktory po zbyt dBugim czasie u|ytkowania. Ogólna konkluzja: Nie powinno si robid zbyt wielu rzeczy na raz. 12 7. ADHD (Attention deficit hyperactivity disorder) Wcze[niej zwane: ADD  Attention Deficit Disorder AADD  Adult Attention Deficit Disorder AADHD  Adult Attention deficit hyperactivity disorder ZespóB nadpobudliwo[ci psychoruchowej z deficytem uwagi zaburzenie hiperkinetyczne. Wystpuje gBównie u chBopców (70%) ale tak|e u dziewczt (30%) we wczesnym dzieciostwie. Brak wytrzymaBo[ci w realizacji zadao zaanga|owanie poznawczego. Tendencja do przechodzenia z jednej czynno[ci w drug, nie kooczenie |adnej. Wystpuje równie| w wieku dojrzaBym (80% dzieci z ADHD). 3 zespoBy zaburzeo: ·ð Zaburzenia uwagi ·ð Nadmierna impulsywno[d ·ð Nadruchliwo[d Niepokój ruchowy w zakresie du|ej i maBej motoryki Niemo|no[d pozostawiania w bezruchu nawet przez krótki czas Zwikszona szybko[d i czsta zmienno[d ruchów (wra|enie cigBego po[piechu) Przymusowe wymachiwanie rkami Wzmo|one drobne ruchy kooczyn (machanie nogami, tupanie, palcami, hu[tanie si na krze[le, zabawa przedmiotami, które znajduj si w zasigu rki) Sfera poznawcza ·ð Trudno[d w skupieniu uwagi ·ð Wzmo|ony odruch orientacyjny ·ð Pochopno[d ·ð Przerzutno[d uwagi ·ð Trudno[ci motoryczne ·ð Brak umiejtno[ci planowania ·ð Pamid krótkotrwaBa sBabo funkcjonuje Sfera emocjonalna ·ð Nieopanowanie, silne reakcje emocjonalne ·ð Wzmo|ona ekspresja uczud ·ð Zwikszona wra|liwo[d emocjonalna ·ð Wybuchy zBo[ci ·ð Impulsywno[d w dziaBaniu 13 Leczenie i terapia: ·ð Terapia behawioralna (trening rodziców, terapia dziecka) ·ð Farmakoterapia Stymulanty i Antydepresanty) , SNRI (Serotonin norepinephrine reuptake inhibitor) Stymulanty i niestymulanty  leki w 85% dorosBych przynosz skutek Stymulanty: vð Metylofenidaty Øð Concerta Øð Ritalin  40g  najlepszy dla kierowców Øð Dexedrine Efekty uboczne: o Bezsenno[d o Anoreksja o Ból gBowy o Dra|liwo[d o Przyspieszony proces metaboliczny o Nudno[ci o Tiki nerwowe vð Sole amfetaminowe (oddziaBywaj na obszary, gdzie dopamina si uwalnia i gdzie dociera)  mniej efektów ubocznych Niestymulanty (non stimulants) Atomoxetyna (oddziaBywaj tylko na miejsca, gdzie ma dotrzed dopamina)  pomaga tylko w objawowo vð Amantadyna vð Brupropion vð Strattera vð Piracetem Efekty uboczne: o Anoreksje o Zawroty gBowy  senno[d! o Niestrawno[d o Zapalenia skóry o Zaparcia o Hu[tawki nastrojów o Wzmo|one wydzielanie enzymów wtroby 14 Etiologia zaburzenia  genetyczna, ADHD jest spowodowane zaburzeniem dziaBania receptorów transportera dopaminy DRD4, DRD5 (s one zwizane tak|e z alkoholizmem) odnoszce si do allelu 10 i 11. Efekt: Prawa przestrzeo jest sBabo lub w ogóle nie zauwa|ana, mo|na to wykryd na stereometrze gorsze czasy reakcji wicej przejechanych zwierzt Wicej popeBnianych bBdów Chorym na ADHD warto podawad stymulanty (Ritalin 40mg). W karajach takich jak: USA, Canada, UK, Niemcy, Francja, Holandia: ustawowo nakazuje si za|ywane leków osobom, u których stwierdzono ADHD. 15

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
10 Wstep do prawoznawstwa
Wstęp do pakietu algebry komputerowej Maple
2006 06 Wstęp do Scrum [Inzynieria Oprogramowania]
Wstęp do magii
materiały do syst transportu
Renesans Wstęp do epoki Podłoże społeczno polityczne ~5C5
Wstęp do psychopatologii
BT Wstęp do Pierwszego Listu św Piotra apostoła
Wstęp do projektowania 2014 15 wykład 6,7
2009 10 27 Wstęp do SI [w 04]id&835
BT Wstęp do Księgi Mądrości
Wstęp Do Systemu Zabezpieczeń W Windows 2000

więcej podobnych podstron