38200

Wykład 1 - Wprowadzenie do ekonomii

R. Milewski, „Podstawy ekonomii", str. 17-42

• definicja ekonomii - ekonomia jest naukąo procesach gospodarczych, stara się wykrywać i opisywać prawidłowości rządzące tymi procesami (prawami ekonomicznymi)

• ekonomia jako nauka społeczna - ekonomia pokazuje, w jaki sposób ludzie, działający w różnych warunkach społeczno-gospodarczych, korzystają z ograniczonych zasobow, jak ich używają do prowadzenia działalności gospodarczej, jak je rozdzielają między rożne, konkurencyjne wobec siebie zastosowania, a także czym się kierują dokonując tego typu wyborow; pokazuje również czy wykorzystanie ograniczonych zasobow jest efektywne, czy nie i analizuje czynniki, od których to zalezy, m.in. czynniki związane z ustrojem

• homo economicus - homo sapiens, który stara się zgromadzić jak najwięcej dostępnych informacji, w celu racjonalnego ich użycia z zamysłem poprawy własnego losu, bytu; mający potrzeby i starający się je zrealizować w sposob ekonomiczny (praca, dochody, nabywanie dóbr, inwestowanie

• ograniczoność zasobów i jej skutki dla człowieka

o zasoby - środki takie jak budynki fabryczne, maszyny, urządzenia, narzędzia, surowce i minerały, siła robocza oraz ziemia z bogactwami naturalnymi, niezbędne do produkcji towarów i usług

• ziemia - wszystkie zasoby naturalne mogące byc użyte w procesie produkcji

• kapitał - wszystkie dotychczas wytworzone środki produkcji, które używane są do produkowania dóbr i usług materialnych

■ praca - fizyczna i umysłowa zdolność ludzi wykorzystywana do wytworzenia dóbr matenalnych

• technologia - wiedza techniczna i organizacyjna potrzebna do prowadzenia działalności gospodarczej

o ograniczoność i jej skutki

■ ponieważ ograniczone są zasoby, ograniczona jest również liczba dóbr i usług, jakie możemy z nich wyprodukować

• społeczeństwo nie jest w stanie wyprodukować i skonsumować wszystkiego co by chciało - w ekonomii nazywa się to „rzadkością ekonomiczną"

• ograniczoność zmusza nas do maksymałme wydajnego użycia ograniczonych zasobów:

• wszystkie dostępne w danym czasie zasoby ekonomiczne powinny zostać w pełni wykorzystane

• zasoby ekonomiczne powinny byc tak zaangażowane w proces produkcji, by wytwarzały największą ilość dóbr i usług

• ponieważ gospodarka me jest w stanie dostarczyć na rynek nieskończonej ilości towarow, przed producentem i konsumentem zawsze zajdzie konieczność wyboru

• korzystanie w danym czasie z określonego towaru czy usługi kosztuje nas rezygnację lub poświęcenie innego pożądanego czy upragnionego przez nas produktu

• podział ekonomii na mikro i makro

O mikroekonomia - bada przede wszystkim poszczególne elementy tworzące gospodarkę, analizuje sposob działania oraz zachowania się na rynku poszczególnych producentów i konsumentów, sprzedawców i nabywców; bada czynniki wpływające na kształtowanie się wielkości produkcji oraz podaży poszczególnych produktów i usług, rozmiarów popytu na me oraz wysokości ich cen o makroekonomia - zajmuje się analizą gospodarki jako całości, bada czynniki wpływające na poziom i zmiany takich wielkości ekonomicznych jak globalna produkcja i konsumpcja w danej gospodarce, globalna podaż produktów i usług, globalny popyt na nie, ogolny poziom ich cen, globalne zatrudnienie i inwestycje, dochody i wydatki budżetu państwa itd. - ogólnie rzecz biorąc zajmuje się przede wszystkim badaniem wielkości agregatowych, czyb wielkości dotyczących całej gospodarki

• podział ekonomii na pozytywną i normatywną

o ekonomia pozytywna - odwołuje się do faktów, stara się w sposob maksymalnie bezstronny, przy użyciu naukowych metod, wyjaśnić prawidłowości dotyczące rzeczywistości społeczno-gospodarczej o ekonomia normatywna - wyraża przekonanie ekonoma i formułuje zalecenia oparte na subiektywnym wartościowaniu zjawi*

• systemy ekonomiczne (gaspodarcze):

o gospodarka towarowa lub towaiowo-piemęzna • produkcja przeznaczona jest na sprzedaż, towary są zazwyczaj sprzedawane i kupowane za pieniądze, czyb za towary pełniące rolę powszechnego ekwiwalentu innych towarow

o gospodarka naturalna - nastawiona na bezpośrednie zaspokajanie własnych potrzeb wytwórców o można wyodrębniać na podstawie kryteriów dzedzinowych, skali działalności, sfery gospodarowania o wątpliwy jest podział na gospodarkę kapitalistyczną i socjalistyczną (lub komunistyczną) o gospodarka rynkowa - zasadniczym regulatorem procesów gospodarczych jest samoczynnie działający rynek czy tez mechanizm rynkowy

o gospodarka nakazowa • procesy gospodarcze regulowane są głownie regulowane za pomocą rożnego typu nakazów, zakazów i dyrektyw wydawanych przez biurokrację państwową O gospodarka zdecentralizowana - uprawnienia do podejmowania decyzji gospodarczych należą wyłącznie do poszczególnych producentów i konsumentów

o gospodarka scentralizowana - uprawnienia do podejmowania decyzji gospodarczych należą wyłącznie do centralnej biurokracji państwowej

• krzywa możliwości produkcyjnych:

o połączenie punktów maksymalnego wykorzystania dwóch konkurencyjnych wobec siebie dóbr w różnym stopniu ich wyprodukowania otrzymujemy krzywą możliwości produkcyjnych o wyznacza ilościowe możliwe do osiągnięcia stosunki produkcji konkurencyjnych wobec siebie dóbr