123458

Teoria maszyn i mechanizmów Dynamika Mechanizmów. Analiza kinetostatyczna_2_

Podział sił według kilku wybranych kryteriów:

1. Ze względu na miejsce przyłożenia sil działających na mechanizm dzielimy je na siły wewnętrzne i zewnętrzne. Przez siły wewnętrzne rozumiemy wyłącznie siły reakcji występujące w parach kinematycznych mechanizmu. Wszystkie pozostałe sity nazywamy zewnętrznymi.

Siły wewnętrzne reakcji mają tylko składowe normalne do powierzchni styku członów, gdy tarcie pomijamy, lub składowe normalne i styczne w przypadku, gdy tarcie uwzględniamy. Siły zewnętrzne są przyłożone w dowolnych punktach członów poza obszarem bezpośredniego styku w parze kinematycznej.

2. Ze względu na moc siły uogólnionej, sity możemy podzielić na siły czynne czyli napędzające, których moc jest dodatnia (N>0) oraz siły bierne czyli sity oporu, których moc jest ujemna (N <0).

Siły czynne są z reguły siłami zewnętrznymi i są to najczęściej siły rozwijane przez silniki napędowe np. spalinowe, elektryczne, pneumatyczne

i hydrauliczne i wiatrowe, wodne i inne.

Siły bierne są to zewnętrzne siły oporów użytecznych nazywane siłami oporów technologicznych lub siły oporów szkodliwych np. zewnętrzny opór ruchu samochodu lub wewnętrzny opór tarcia w parze kinematycznej.

Przykładami użytecznych zewnętrznych oporów technologicznych są np. opory skrawania w obrabiarkach, opory kruszenia w kruszarkach, siły oporów sprężania w pompach, sprężarkach itp.

3. Ze względu na przyczynę powstawania sity działające na mechanizmy można podzielić na:

- siły ciężkości, czyli sity pola grawitacyjnego (G = mg ) zgodnie z prawem grawitacji zależne od położenia, w przypadku małych przemieszczeń przyjmujemy je jako stale ponieważ przyspieszenie ziemskie przyjmujemy g = const,

- siły tarcia suchego, których wartość jest w przybliżeniu stała a zwrot zależny od prędkości względnej członów zgodnie z prawem Coulomba,

- siły tarcia wiskotycznego proporcjonalne do prędkości (pierwszej pochodnej przemieszczenia),

■ siły bezwładności proporcjonalne do przyspieszenia (drugiej pochodnej przemieszczenia),

■ sity zależne równocześnie od szeregu parametrów np. czasu, przemieszczenia prędkości, przyspieszenia itp.

Opracowali: J. Felis H. Jaworowski